Jak praktycznie wykorzystać swoją głupotę? - coaching filozoficzny, doradztwo filozoficzne i terapia filozoficzna w warsztacie psychologa (wprowadzenie) cz.1

Jednym z głównych założeń programu jest przyjęcie, że filozofia jest dyscypliną praktyczną, służebną wobec człowieka. Od czasów najdawniejszych podkreślali filozofowie psychagogiczne i terapeutyczne aspekty filozofii. Stan ten znajduje coraz więcej miejsca w dydaktyce akademickiej.

Jak praktykować antyczne ćwiczenia duchowe i poznawać siebie? Co zrobić, by stać się refleksyjnym, czujnym? — Nie w zaciszu domowym, warunkach laboratoryjnych, a w codzienności, podczas kontaktów z najbliższymi, przyjaciółmi, podczas rutyny dnia codziennego. Czy możliwe jest dzisiaj naśladowanie Sokratesa, który na rynku rozmawiał o rzeczach najtrudniejszych — człowieczeństwie?

Próbując odpowiedzieć na te pytania poszukiwać będziemy nie tego, czego szukają wszyscy — mądrości, ale tego, co jest często odrzucane i niezauważane — własnej głupoty. Będziemy się w tym kierować zasadą, że mądrym może stać się ten, który mądrym jeszcze nie jest.

Idąc tą drogą zbliżymy się do głębszego zrozumienia filozoficznych aspektów własnych systemów wierzeń lub światopoglądów. Będziemy stosować zalecenia antycznych filozofów do rozwiązywania problemów filozoficznych związanych z takimi kwestiami jak: stawanie się dorosłym, własna tożsamość, nieoczekiwana zmiana (w życiu lub pracy), duchowość, uwarunkowania kulturowe, choroba, śmierć i umieranie, starzenie się, sens życia, moralność. Zajęcia mają być swoistym poligonem, na którym studenci poddawać będą swoje poglądy refleksji filozoficznej. W ten sposób zdobywać będą szlif, który pomocny im będzie w przyszłej pracy zawodowej.

Uwaga! Nie ma konieczności uczestniczenia w części II. zajęć (choć jest to mile widziane).

Jedynym warunkiem uczestnictwa w zajęciach, które mają charakter warsztatowy, jest chęć do rozbudzenia własnego filozofowania! Warunkiem zaliczenia jest przygotowanie krótkiego wystąpienia lub scenki lub…(inwencja własna) obrazującej omawiany tekst. Wybranie 1 zagadnienia z omawianej lektury. Przedstawienie WŁASNYCH przemyśleń do wybranego zagadnienia (zgodnie z tytułem zajęć przemyślenia mogą być w trzech kategoriach: „głupie”, „trudno powiedzieć”, „przemyślane”). W każdej kategorii można uzyskać ocenę maksymalną i pozytywną.

Dla osób z <<referatowstrętem>> formą zaliczenia jest prowadzenia pamiętnika filozoficznego z zastosowania ćwiczeń filozoficznych.

Podczas zajęć dyskutujemy (filozofujemy), m.in. badamy swoje sposoby myślenia, poddajemy analizie postawy życiowe, stosujemy ćwiczenia filozoficzne i wychylamy się ze swoich stref komfortu.

Podczas zajęć nie używamy telefonów komórkowych, komputerów itp. sprzętu. Nie ma potrzeby robienia notatek na zajęciach (można po nich). W ten sposób ćwiczymy pamięć, uważność i siłę woli. Potrzebujemy Twojego aktywnego uczestnictwa i <<UOBECNIENIA>>!

— uświadomienie sobie swoich założeń światopoglądowych;

— korzystania ze słowa (mówionego i pisanego) jako narzędzia pracy z ludźmi;

— umiejętność uważnego obserwowania własnych i cudzych zachowań.

1. Wprowadzenie - Filozofia jako ćwiczenie duchowe .

Obowiązkowo czytamy:

1.1. P. Hadot, Ćwiczenia duchowe, w: Filozofia jako ćwiczenia duchowe, tłum. P.Domański, PAN IFiS, Warszawa 1992, s. 9-68 (Nauczyć się żyć, Nauczyć się rozmawiać, nauczyć się umierać, Nauczyć się czytać).

Opcjonalnie czytamy:

1.2. J. Domański, Metamorfozy pojęcia filozofii, w:, IFiS PAN, Filozofii i Socjologii, Warszawa 1996, s. 3-24 (Antyczny ideał filozofii i jego patrystyczne zakwestionowanie).

2. O praktykowaniu stoicyzmu — Atopos filozofa, podstawowa postawa stoików i dziwactwa filozofów.

Obowiązkowo czytamy:

2.1. T. Mazur, Współczesna praktyka stoicka, „Przegląd Filozoficzny — Nowa Seria”, R. 19: 2010, Nr 2, s. 235-250.

Opcjonalnie czytamy:

2.2. W. Farnsworth, Jak praktykować stoicyzm, tłum. L. Sielicki, Helion S.A., Gliwice 2022.

lub

2.3. M. Fabjański. Stoicyzm uliczny: jak oswajać trudne sytuacje, Wydawnictwo: Czarna Owca

Warszawa 2010.

lub

R. Holiday, S. Hanselman, Stoicyzm na każdy dzień roku. 366 medytacji na temat

mądrości, wytrwałości i sztuki życia, Tłum. T. Walczak, Helion S.A., Gliwice2021.

3. Zrób: wiem, że nic nie wiem – o metodzie majeutycznej.

Obowiązkowo czytamy:

3.1. I. Krońska, Sokrates, Wiedza Powszechna, Warszawa 2001, 109-167 (Wybór pism o Sokratesie:

Zadanie filozofii. Troska o duszę. Indywidualizm /fragmenty z Platońskiego: Fedona, Gorgiasza i Obrony Sokratesa/; Wiedza o niewiedzy /fragmenty z: Menona i Obrony Sokratesa/; Metoda majeutyczna /fragmenty z: Teajteta/; Ironia Sokratesowa i metoda elenktyczna /fragment z: Państwa/; Racjonalizm i intelektualizm etyczny /fragmenty z: Hippiasza Mniejszego/).

3.2. Opcjonalnie czytamy:

s. 61-100 (Nauka Sokratesa: Logos i dialogos, Metoda sokratyczna i wiedza o niewiedzy, Troska o duszę. Indywidualizm, Racjonalizm i intelektualizm etyczny, Duch opiekuńczy Sokratesa);

4. Interpretacja metody majeutycznej w duchu psychologii homeryckiej.

Obowiązkowo czytamy:

4.1. T. Zieliński, Psychologia homerycka, tłum. z ros. T. Kobierzycki, Heksis (1922/1999)1-2, 3-33.

Opcjonalnie czytamy:

4.2. T. Femiak, O uobecnieniu duszy, Sokratesie psychagogu i sztuce uświadomionego mówienia, „Studia Philosophiae Christianae”, 54, 3 (2018), s. 85-110. DOI: 10.21697/spch.2018.54.3.14

Mistycyzm praktyczny – przedsionek praktyk filozoficznych.

5. Rekolekcje filozoficzne?!

Obowiązkowo czytamy:

5.1. A. de Mello, Przebudzenie, Poznań 1994.

6. W poszukiwaniu cudownego cz. 1.

Obowiązkowo czytamy:

6.1. P. D. Uspieński, Fragmenty nieznanego nauczania, tłum. M. Złotowska, Pusty obłok, Warszawa 1991, s. 141-166 (Rozdział VI); s. 169-175 (Pamiętanie siebie); s. 278-282 (Wyższe centra umysłowe).

7. W poszukiwaniu cudownego cz. 2.

7.1. P. D. Uspieński, Fragmenty nieznanego nauczania, tłum. M. Złotowska, Pusty obłok, Warszawa 1991, s. 76-77, 85-87 (Ja wielorakie); s. 94-99 (Wiedza i rozumienie); s. 169-175 (Pamiętanie siebie);

s. 233-238, 359-360 (Esencja i osobowość); s. 278-282 (Wyższe centra umysłowe).

8. Czemu wielu myślicieli mówi: „TERAZ”?.

Obowiązkowo czytamy:

8.1. R. Rohr, Nagie Teraz. Widzieć tak, jak widzą mistycy, Wydawnictwo: Charaktery, Kielce 2014, s. 24-26 (Trzy spojrzenia na zachód słońca); 38-44 (Lekcja od mnichów); 84-88 (Nawrócenie. Zacznij od zmiany obserwatora); 89-98 (Zmień sposób myślenia); 106-118 (Zagubiona tradycja); 147-160 (Grzesznicy, mistycy i astrofizycy. Jak celebrować paradoks).

Opcjonalnie czytamy:

169-173 (Trenowanie „trzeciego oka”); 177-178 (Praktykowanie świadomości); 183-184 (Medytacja w ruchu – naszyjnik z lustrem).

9. Ciało bolesne i teraźniejszość.

Obowiązkowo czytamy:

9.1. E. Tolle, Potęga teraźniejszości, tłum. M. Kłobukowski, Galaktyka, Łódź 2019.

lub

9.2. E. Tolle, Praktykowanie potęgi teraźniejszości, tłum. D. Wróbleski, J. Hogendorf, Biblioteka Nowej Ziemi, Kraków 2009.

10. Pitagorejskie cyferki? Ścieżka duchowego rozwoju? Czy może typologia charakterów?

Obowiązkowo czytamy:

10.1. K. V. Hurley, T. E. Dobson, Enneagram w działaniu, tłum. A. Szewczyk, Jacek Santorski & CO Agencja Wydawnicza, Warszawa 1995. (1-4: perfekcjonista, dawca, wykonawca, tragiczny romantyk.)

11. Zrozumieć siebie i innych.

Obowiązkowo czytamy:

11.1. R. Rohr, A. Ebert, Enneagram. Dziewięć typów osobowości, tłum. A. Kleszcz, WAM, Kraków 2021, s. 17-67 (Śpiący olbrzym). (5-9: obserwator, adwokat diabła, epikurejczyk, szef, mediator.)

Opcjonalnie czytamy:

11.2. H. Palmer, Enneagram, Zrozumieć siebie i innych, tłum. H. Grzegołowska-Klarkowska, Jacek Santorski & Co Agencja Wydawnicza, Warszawa 2006.

Doradztwo filozoficzne — nowe wyzwania nie tylko dla filozofów.

12. Socrates cafe — czy Sokrates polubiłby kawę?

Obowiązkowo czytamy:

12.1. Tomasz Femiak, Beata Krasuska-Righesso, Karol Szymanowski, Czy Sokrates polubiłby kawę? czyli po filozofię do kawiarni, „Edukacja Filozoficzna”, Warszawa 2010, vol. 50, s. 177-191.

lub

12.3. Ch. Phillips, Sokrates Café. Świeży smak filozofii, tłum. M. Lipszyc, Wydawnictwo: Szafa, Warszawa 2005.

Opcjonalnie czytamy:

12.4. A. Grodek, Sokrates Café jako sposób kształtowania postawy filozoficznej nauczyciela filozofii i etyki, „Forum Pedagogiczne” 1 (2015), s.35-47

13. Doradztwo filozoficzne w działaniu — P E A C E pięć etapów filozoficznego rozwiązywania problemów.

Obowiązkowo czytamy:

13.1. L. Marinoff, W poszukiwaniu szczęścia, jak skutecznie rozwiązywać życiowe problemy (Plato, Not Prozac!), tłum. M. Pietrzak-Merta, Pruszyński i S-ka, Warszawa 2002, s. 28-48 (Terapia, terapia i jeszcze raz terapia — i żadnej myśli do pomyślenia); 49-62 (PEACE — pięć etapów filozoficznego rozwiązywania problemów); 273-292

Opcjonalnie czytamy:

13.2. T. Femiak, Terapia filozoficzna, czyli doradztwo filozoficzne w działaniu, w: Psychoterapia. Pogranicza. Podręcznik akademicki, red. L. Grzesiuk, H. Suszek, Eneteia, Warszawa 2012, s. 461-488.

14. Doradztwo filozoficzne w działaniu — praktykowanie filozofii w grupach i przedsiębiorstwach

Obowiązkowo czytamy:

14.1. L. Marinoff, W poszukiwaniu szczęścia, jak skutecznie rozwiązywać życiowe problemy, tłum. M. Pietrzak-Merta, Pruszyński i S-ka, Warszawa 2002, (Czy terapia to wszystko?; Praktykowanie filozofii w grupach i przedsiębiorstwach).