Psychologiczne, społeczne i kulturowe aspekty doświadczenia traumy
Informacje ogólne
Kod przedmiotu: | 2500-PL-PS-FO4-10 |
Kod Erasmus / ISCED: |
14.4
|
Nazwa przedmiotu: | Psychologiczne, społeczne i kulturowe aspekty doświadczenia traumy |
Jednostka: | Wydział Psychologii |
Grupy: |
Fakultety ogólnoakademickie Psychologia Osobowości, emocji i motywacji oraz różnic indywidualnych |
Punkty ECTS i inne: |
4.00
|
Język prowadzenia: | polski |
Kierunek podstawowy MISMaP: | psychologia |
Rodzaj przedmiotu: | fakultatywne |
Założenia (opisowo): | Jedynym wymaganiem jest bierna znajomość języka angielskiego w stopniu wystarczającym do zrozumienia literatury anglojęzyczna oraz (co oczywiste) zainteresowanie problematyką traumy psychologicznej. Kurs dla lat: II-V |
Tryb prowadzenia: | w sali |
Skrócony opis: |
Celem kursu jest prezentacja wielowymiarowych aspektów doświadczenia traumy przez człowieka, począwszy od intuicyjnie zrozumiałych, negatywnych konsekwencji stresu traumatycznego w postaci zaburzenia po stresie traumatycznym (PTSD), aż po paradoksalne, pozytywne skutki doświadczeń traumatycznych, składające się na fenomen potraumatycznego wzrostu. Na zajęciach tych studenci dowiedzą się przede wszystkim o etiologii, sposobach diagnozy, czynnikach ryzyka i skutecznych metodach terapii zaburzenia po stresie traumatycznym. Z drugiej strony, kurs ten będzie okazją do zapoznania się również z najnowszymi, aczkolwiek jeszcze stosunkowo mało rozpoznanymi w literaturze doniesieniami na temat fenomenu potraumatycznego wzrostu. W końcu, wyżej wspomniane zagadnienia omawiane będą pod kątem niektórych zjawisk społeczno-kulturowych, które w istotnym stopniu wpłynęły na to, jak rozumie się i postrzega problematykę doświadczenia traumy przez człowieka. |
Efekty uczenia się: |
Wiedza Po kursie student/ka: -zna podstawowe, jak i szczegółowe pojęcia związane z problematyką traumy i stresu traumatycznego, -rozumie rolę osobowości, czynników poznawczych oraz wsparcia społecznego jako czynników ryzyka PTSD, -zna pojęcie potraumatycznego wzrostu oraz czynniki warunkujące powstanie fenomenu wzrostu po traumie, -zna podstawowe podejścia terapeutyczne do PTSD i programy promujące wzrost po traumie. Umiejętności Po kursie student/ka: -potrafi wymienić wszystkie kryteria diagnostyczne PTSD w różnych edycjach klasyfikacji DSM oraz ICD, -potrafi wymienić najważniejsze modele potraumatycznego wzrostu, -potrafi wskazać rolę czynników społeczno-kulturowych w rozumieniu i postrzeganiu problematyki doświadczenia traumy przez człowieka. Postawy Po kursie student/ka: -rozpoznaje, na czym polega znaczenie społeczne badań nad traumą i stresem traumatycznym, -posiada większą wrażliwość w stosunku do osób, które przeżyły zdarzenia traumatyczne, -uświadamia sobie istnienie również pozytywnych skutków doświadczeń traumatycznych. |
Praktyki zawodowe: |
Nie dotyczy |
Zajęcia w cyklu "Semestr zimowy 2023/24" (zakończony)
Okres: | 2023-10-01 - 2024-01-28 |
Przejdź do planu
PN WT SEM
SEM
ŚR CZ PT |
Typ zajęć: |
Seminarium, 30 godzin
|
|
Koordynatorzy: | (brak danych) | |
Prowadzący grup: | Marcin Rzeszutek | |
Lista studentów: | (nie masz dostępu) | |
Zaliczenie: |
Przedmiot -
Zaliczenie na ocenę
Seminarium - Zaliczenie na ocenę |
|
Literatura: |
Najważniejsze pozycje książkowe: •Lis-Turlejska, M. (2002). Stres traumatyczny. Występowanie, następstwa, terapia. Warszawa: Wydawnictwo Akademickie „Żak”. •Ogińska-Bulik, N. (2013). Pozytywne skutki doświadczeń traumatycznych: kiedy łzy zamieniają się w perły. •Sęk, H., Cieślak, R. (2012). Wsparcie społeczne, stres i zdrowie. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN. •Strelau, J., Zawadzki, B., Kaczmarek, M. (2009). Konsekwencje psychiczne traumy: uwarunkowania i terapia. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe Scholar. •Strelau, J. (red.) (2004). Osobowość a ekstremalny stres. Gdańsk: GWP. Literatura do zajęć: 1. Literatura podstawowa: Lis-Turlejska, M. (1998). Traumatyczny stres. Koncepcje i badania. Warszawa: PAN (str.13-19). Literatura uzupełniająca: Houellebecq, M. (2005). Platforma (wybrane fragmenty). Warszawa: Wydawnictwo W.A.B. Kucmin, T., Kucmin, A., Nogalski, A.,Sojczuk, S., & Jojczuk, M. (2016). Historia traumy i zaburzeń potraumatycznych w literaturze. Psychiatria Polska, 50(1), 269–281. McFarlane, A. (2000). On the social denial of trauma and the problem of knowing the past. W: A. Shalev, R. Yehuda, A.,& McFarlane (red.). International handbook of human responses to trauma (str. 11-26). New York: Kluwer Academic/Plenum Publishers. Rzeszutek, M., & Schier, K. (2008). Doświadczenia utraty a obraz własnego ciała u młodych dorosłych. Psychologia-Etologia-Genetyka, 17, 89-110. Schier, K. (2005). Bez tchu i bez słowa. Więź psychiczna i regulacja emocji u osób chorych na astmę oskrzelową. Gdańsk: Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne (str. 26-45). van der Kolk, B.A., Weisaeth, L., & van der Hart, O. (1996). History of trauma in psychiatry. W: B.A. van der Kolk, A. McFarlane, L., & Weisaeth (red.). Traumatic stress: The effects of overwhelming experience on mind, body and society (str. 47-74). New York: The Guilford Press. 2. Literatura podstawowa: Lis-Turlejska, M. (2002). Stres traumatyczny. Występowanie, następstwa, terapia. Warszawa: Wydawnictwo Akademickie „Żak” (str. 7-19). Strelau, J., Zawadzki, B., & Kaczmarek, M. (2009). Konsekwencje psychiczne traumy: uwarunkowania i terapia. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe Scholar (str. 1-22). Literatura uzupełniająca: Święcicki, Ł., & Gałecki, P. (2015). Kryteria diagnostyczne z DSM-5 (rozdział: „Stres i zaburzenia związane z czynnikiem stresowym”). Wrocław: Wydawnictwo Edra Urban & Partner. Zawadzki, B., & Popiel, A. (2014). Na rozstaju dróg: struktura objawów stresu pourazowego (PTSD) po DSM-5, a przed ICD-11. Nauka, 4, 69-86. 3. Literatura podstawowa: Strelau, J., Zawadzki, B., & Kaczmarek, M. (2009). Konsekwencje psychiczne traumy: uwarunkowania i terapia. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe Scholar (str. 15-22). Literatura uzupełniająca: Breslau, N., & Kessler, R.C. (2001). The stressor criterion in DSM-IV posttraumatic stress disorder: an empirical investigation. Society of Biological Psychiatry, 50, 699-704 (zob. na Research Gate). Friedman, M. (2014). Literature on DSM-5 and ICD-11. PTSD Research Quarterly, 25 (2). http://www.ptsd.va.gov/professional/newsletters/research-quarterly/V25N2.pdf 4. Literatura podstawowa: Strelau, J. (red.) (2004). Osobowość a ekstremalny stres. Gdańsk: GWP (r. 1, 4, 5). Strelau, J., Zawadzki, B., & Kaczmarek, M. (2009). Konsekwencje psychiczne traumy: uwarunkowania i terapia. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe Scholar (str. 77-109). Literatura uzupełniająca: Oniszczenko, W. (2010). Związek temperamentu w ujęciu regulacyjnej teorii temperamentu z objawami zaburzenia stresowego pourazowego w różnych grupach poszkodowanych. Neuropsychiatria i Neuropsychologia, 1, 10-17. http://www.termedia.pl/Czasopismo/Neuropsychiatria_i_Neuropsychologia Ozer, E., Best, S., Lipsey, T., & Weiss, D. S. (2003). Predictors of Posttraumatic Stress Disorder and Symptoms in Adults: A Meta – Analysis. Psychological Bulletin, 129 (1), 52 – 73 (zob. na Research Gate). 5. Literatura podstawowa: Strelau, J. (red.) (2004). Osobowość a ekstremalny stres. Gdańsk: GWP (r. 14, 17). Strelau, J., Zawadzki, B., & Kaczmarek, M. (2009). Konsekwencje psychiczne traumy: uwarunkowania i terapia. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe Scholar (str. 34-59). Hobfoll, S. (2006). Stres, kultura i społeczność. Psychologia i filozofia stresu. Gdańsk: GWP (r.3). Literatura uzupełniająca: Brewin, C., Andrews, B., & Valentine, J. (2000). Meta-analysis of risk factors for posttraumatic stress disorder in trauma-exposed adults. Journal of Consulting and Clinical Psychology, 68, 748-766 (zob. google scholar). Dekel,S.,Peleg, T., & Solomon, Z. (2013). The Relationship of PTSD to Negative Cognitions: A 17-Year Longitudinal Study. Psychiatry 76, 241-255 (zob. google scholar). 6. Literatura podstawowa: Sęk, H., Cieślak, R. (2012). Wsparcie społeczne, stres i zdrowie. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN (r. 1,2,3,11). Literatura uzupełniająca: Strelau, J., Zawadzki, B., Kaczmarek, M. (2009). Konsekwencje psychiczne traumy: uwarunkowania i terapia. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe Scholar (r. 276-288). Cohen, S. & Wills, T. A. (1985). Stress, social support and the buffeting hypothesis. Psychological Bulletin, 98, 310 – 385. Łuszczyńska, A. & Cieślak, R. (2005). Protective, promotive, and buffering effects of perceived social support in managerial stress: The moderating role of personality. Anxiety, Stress & Coping, 18(3), 227-244. 7. Literatura podstawowa: Kanasty, K. (2003). Klęska żywiołowa czy katastrofa społeczna. Psychospołeczne konsekwencje polskiej powodzi 1997 roku. Gdańsk: GWP (r. 2, 3, 4). Literatura uzupełniająca: Hobfoll, S. (2006). Stres, kultura i społeczność. Psychologia i filozofia stresu. Gdańsk: Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne (str. 194-220). Kaniasty, K., & Norris, F. (2008). Longitudinal linkages between perceived social support and posttraumatic stress symptoms: Sequential roles of social causation and social selection. Journal of Traumatic Stress, 21, 274-281 (zob. na EBSCO). 8. Literatura podstawowa: Herman, J. (2004). Przemoc: uraz psychiczny i powrót do równowagi. Gdańsk: GWP (część 1). Literatura uzupełniająca: Błaszczak-Wiślińska, I. (2005). Złożone zaburzenie po stresie traumatycznym (Complex-PTSD-DESNOS). Psychologia – Edukacja - Społeczeństwo, 2, 239-252. Cloitre, M, Stolbach, B., Herman J., van der Kolk B. et al. (2009). A developmental approach to complex PTSD: childhood and adult cumulative trauma as predictors of symptom complexity. Journal of Traumatic Stress, 22, 399-408 (zob. na EBSCO). 9. Literatura podstawowa: Ogińska-Bulik, N. (2013). Pozytywne skutki doświadczeń traumatycznych: kiedy łzy zamieniają się w perły. Warszawa: Difin (str. 27-53). Literatura uzupełniająca: Tedeschi, R., & Calhoun, L. (1996). The Posttraumatic Growth Inventory: Measuring the positive legacy of trauma. Journal of Traumatic Stress, 9, 455–471 (zob. na google scholar). Tedeschi, R., & Calhoun, L. (2004). Posttraumatic growth: Conceptual foundations and empirical evidence. Psychological Inquiry, 15, 1-18 (zob. na gogle scholar). 10. Literatura podstawowa: Rzeszutek, M. (2016). PTSD w obliczu przewlekłej choroby somatycznej na przykładzie pacjentów zakażonych wirusem HIV oraz cierpiących z powodu chronicznego bólu: przegląd badań. Polskie Forum Psychologiczne, 21, 61-75. Literatura uzupełniająca: Rzeszutek, M., Oniszczenko, W., Żebrowska, M., & Firląg-Burkacka, E. (2015). HIV infection duration, social support and the level of trauma symptoms in a sample of HIV positives Polish individuals. AIDS Care: Psychological, and Socio-medical Aspects of AIDS/HIV, 27, 363-369. Rzeszutek, M., Oniszczenko, W., Schier, K., Biernat-Kałuża, E., & Gasik, R. (2016). Temperament traits, social support, and trauma symptoms among HIV/AIDS and chronic pain patients. International Journal of Clinical and Health Psychology, 16, 137-146. Rzeszutek, M., Oniszczenko, W., & Firląg-Burkacka, E. (2017). Social support, stress coping strategies, resilience and posttraumatic growth in a Polish sample of HIV+ individuals: results of a one year longitudinal study. Journal of Behavioral Medicine, 40, 942-954. Rzeszutek, M. (2017). Social support and posttraumatic growth in a longitudinal study of people living with HIV: The mediating role of positive affect. European Journal of Psychotraumatology, 8:1. 11. Literatura podstawowa: Ogińska-Bulik, N. (2013). Pozytywne skutki doświadczeń traumatycznych: kiedy łzy zamieniają się w perły. Warszawa: Difin (str. 212-218). Lis – Turlejska, M., & Łuszczyńska, A. (2006). Terapia potraumatyczna. W: L. Grzesiuk (red.). Psychoterapia – podręcznik akademicki, t. 2 (str. 453 - 466). Warszawa: Wydawnictwo Psychologii i Kultury Eneteia. Literatura uzupełniająca: Strelau, J., Zawadzki, B., & Kaczmarek, M. (2009). Konsekwencje psychiczne traumy: uwarunkowania i terapia. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe Scholar (r. 2, 15,16). 12. Literatura podstawowa: Ogińska-Bulik, N. (2013). Pozytywne skutki doświadczeń traumatycznych: kiedy łzy zamieniają się w perły. Warszawa: Difin (str. 212-218). Lis – Turlejska, M., & Łuszczyńska, A. (2006). Terapia potraumatyczna. W: L. Grzesiuk (red.). Psychoterapia – podręcznik akademicki, t. 2 (str. 453 - 466). Warszawa: Wydawnictwo Psychologii i Kultury Eneteia. Literatura uzupełniająca: Strelau, J., Zawadzki, B., & Kaczmarek, M. (2009). Konsekwencje psychiczne traumy: uwarunkowania i terapia. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe Scholar (r. 2, 15,16). |
Właścicielem praw autorskich jest Uniwersytet Warszawski.