Wiedza o literaturze

obowiązkowe

Wykład o charakterze wstępnym realizowany w semestrze zimowym na I roku studiów licencjackich

w sali

Prezentacja problematyki z zakresu teorii badań literackich.

Wykład ma zaznajomić studentów z przedmiotem oraz funkcjami Wiedzy o literaturze. Ma przedstawić syntetyczny przegląd najważniejszych kierunków w dziedzinie teorii literatury sformułowanych w wieku XX. W trakcie wykładu wskazywane są powiązania wyzwań, z jakimi musieli się zmierzyć twórcy wiedzy o literaturze a procesami kulturowymi. W wykładzie pojawiają się odnośniki do stosowalności omawianych teorii w analizie zjawisk z obszaru kultur słowiańskich.

Literatura obowiązkowa

Podręczniki (do wyboru):

A.Burzyńska, M.P. Markowski, Teorie literatury XX wieku. Podręcznik, Kraków 2006

Z.Mitosek, Teorie badań literackich, Warszawa 2005

J.Lechte, Panorama wspólczesnej myśli humanistycznej. Od strukturalizmu do postmodernizmu, Warszawa 1999 (wybrane sylwetki)

M. Głowiński, Janusz Sławiński, Aleksandra Okopień-Sławińska, Zarys teorii literatury, Warszawa, 1972.

M. Głowiński, T. Kostkiewiczowa, A. Okopień-Sławińska, J. Sławiński: Słownik terminów literackich, Wrocław 1976 i wyd. późniejsze.

Z.Mitosek, Teorie badań literackich, Warszawa 1998.

Red.G.Gazda, Słownik europejskich kierunków i grup literackich XX w.

Po strukturalizmie. Współczesne badania teoretycznoliterackie, pod red. R. Nycza, Wrocław 1992.

Lektura uzupełniająca

Arystoteles, Poetyka (frag.) (w:) tegoż Poetyka.Retoryka, Warszawa 1988 (lub inne wydanie BN)

E. Auerbach, Mimesis. Rzeczywistość przedstawiona w literaturze Zachodu, Warszawa 1968. (frag.)

W. Propp, Transformacje bajek magicznych (w:) Poetyka, red.D.Ulicka, Warszawa 2000, t.II

M. Bachtin, Słowo w powieści (w:) tegoż, Estetyka twórczości słownej, Warszawa 1982.

red. H.Janaszek-Ivaničkova, Antologia zagranicznej komparatystyki literackiej, Warszawa 1997 (wyb.)

J.Mukařovský, Strukturalizm w estetyce i nauce o literaturze (w:) S.Skwarczyńska (red.) Teoria badań literackich za granicą, t.2, cz.3, Kraków 1986.

J.Mukařovský, O języku poetyckim (w:) Praska szkoła strukturalna w latach 1926-1948. Wybór materiałów, red. M.R.Mayenowa, Warszawa 1966.

M.Bachtin, Słowo w poezji i słowo w powieści (w:) tegoż, Problemy literatury i estetyki, Warszawa 1982.

J.Łotman, Rosja i znaki, Gdańsk 1999 (wybr.); oraz Semiotyka kultury (wyb.) Warszawa 1975 i tegoż, Kultura i eksplozja, Warszawa 1999 (rozdz.Głupiec i wariat).

R.Barthes, Mitologie(dow. wybór) Warszawa 2000.

U.Eco, Lector in fabula (rozdz. Czytelnik modelowy) Warszawa 1994.

R.Ingarden, O poznawaniu dzieła literackiego (w:) tegoż, Studia z estetyki, t.I, Warszawa 1957 (frag.)

G.Bachelard, Wyobraźnia poetycka (wyb.) Warszawa 1975 oraz G.Poulet, Metamorfozy czasu. Szkice krytyczne, Warszawa 1977 (wyb.)

P. Ricoeur, Symbol daje do myślenia (w:) tegoż, Egzystencja i hermeneutyka, Warszawa 1985.

G.Genette, Palimpsesty (w:) Współczesna teoria badań literackich za granicą, opr. H. Markiewicz, wyd. drugie zmienione, Kraków 1996, t.IV.

H.R.Jauss, Historia literatury jako wyzwanie rzucone nauce o literaturze (w:) Historia literatury jako prowokacja, Warszawa 1999.

Z.Freud, Pisarz i fantazjowanie (w:) Teoria badań literackich za granicą, t.II, cz.1, Kraków 1974.

M. Bonaparte, Psychoanalityczna interpretacja opowiadania Berenice E.A.Poe (w:) Sztuka interpretacji, wyb. i opr. H.Markiewicz.

D.Danek, Sztuka rozumienia. Literatura i psychoanaliza, Warszawa 1997 (frag).

N. Frye, Archetypy literatury (w:) Współczesna teoria badań literackich za granicą, opr. H. Markiewicz, Kraków 1972, t.II.

S.Žižek, Przekleństwo fantazji, Wrocław 2001 (część: Przekleństwo fantazji).

H.G. Gadamer, Rozum - słowo - dzieje. Szkice wybrane (rozdz.: Cóż to jest prawda, Człowiek i język), Kraków 1979 oraz P.Ricoeur, O sobie samym jako innym, Warszawa 2003 (rozdz.:Tożsamość osobowa i tożsamość narracyjna lub Ten-który-jest-sobą i tożsamość narracyjna).

R.Barthes, Śmierć autora (w:) "Teksty Drugie" 1-2/1999

P. de Man, Alegorie czytania (rozdz. Czytanie (Proust)), Kraków 2004.

R.Rorty, Prywatna ironia i liberalna nadzieja (w:) Przygodność, ironia i solidarność, Warszawa 1996

M.Foucault, Nadzorować i karać. Narodziny więzienia (rozdz. Dyscyplina), Warszawa 1993.

F.Ankersmit, Narracja, reprezentacja, doświadczenie. Studia z teorii historiografii, Kraków 2004, (frag)

P.Bourdieu, Przestrzeń społeczna i jej transformacje, oraz Dobra wola kulturowa (w:) tegoż: Dystynkcja. Społeczna krytyka władzy sądzenia, Warszawa 2005.

Nikt nie rodzi się kobietą, (wybrane teksty) wyb. i wstęp T.Hołówka, Warszawa 1982 lub red.A.Nasiłowska, Ciało i tekst. Feminizm w literaturoznawstwie - antologia szkiców, Warszawa 2001 (dow. wyb.) lub red G.Borkowska, L.Sikorska, Krytyka feministyczna: siostra teorii i historii literatury, Warszawa 2000, (dow. wyb).

Wiedza i umiejętności:

Po ukończeniu wykładu student potrafi:

1. Wymienić i opisać podstawowe szkoły i kierunki badań z zakresu Teorii Literatury.

2. Wykazać się wiedzą na temat zasadniczych pojęć i kategorii występujących w poszczególnych metodologiach. Umie objaśnić te pojęcia i wskazać ich zastosowanie w analizie określonych zjawisk kulturowych.

3. Zrozumieć konieczność posługiwania się kategoriami metodologicznymi oraz potrzebę świadomości metodologicznej w analizowaniu zjawisk kultury.

Postawy:

Po ukończeniu wykładu student :

1. Zdaje sobie sprawę z różnorodności podejść metodologicznych formułowanych w zakresie Wiedzy o literaturze.

2. Jest świadom konkurencyjności rozmaitych teorii badań literackich wynikających z przyjęcia innych założeń poznawczych.

3. Rozpoznaje powiązanie powstających koncepcji badawczych w zakresie Wiedzy o literaturze ze zmianami dokonującymi się w kulturze i w obrębie paradygmatu wiedzy humanistycznej.

Semestralny wymiar godzinowy nakładu pracy studenta konieczny do osiągnięcia zakładanych efektów uczenia się wynosi 125 godzin.

Metody i kryteria oceniania: egzamin końcowy:

Egzamin pisemny mający charakter testu zawierającego pytania zamknięte i otwarte. Czas pisania 95 minut.

Sposób zaliczenia

Zaliczenie, którego podstawą jest pozytywna ocena uzyskana z egzaminu koncowego.

brak