Interpretacje i ich legitymizacja 2

obowiązkowe

w sali

Zajęcia są przeznaczone dla tych doktorantów Wydziału Historycznego UW, którzy odczuwają potrzebę dwojakiej refleksji humanistycznej: po pierwsze – ciekawi są przemyśleń i dyskusji ogólnoakademickich o odkrywczym, dającym satysfakcję poznawczą uprawianiu nauki (stąd owa „wiedza radosna”, pace Nietzsche); po wtóre – chcą zorientować się (lub zaktualizować swoją dotychczasową orientację) w podstawowych pojęciach, za pomocą których antropologia symboliczna analizuje i interpretuje treści składające się na ludzką duchowość, wychodząc od takich terminów jak mit, rytuał, inicjacje, ofiara, magia, transgresja symboliczna, tabu. Intencją prowadzącego jest ścisłe wiązanie obu tych wątków.

Humanistyka jako wiedza radosna. Antropologia symboliczna: stare problemy – nowe odkrycia – lepsze odpowiedzi.

Punktem wyjścia będą te podstawowe terminy, używane w humanistyce (w tym w antropologii, zwłaszcza w jej symbolicznej odmianie), które odnoszą się do ludzkiej duchowości: mit, rytuał, inicjacje, ofiara, magia, transgresja symboliczna, tabu. Na ich przykładzie zobaczymy, jak klasyczne ujęcia tej problematyki (których nie wolno ignorować), powinny być aktualizowane i modyfikowane. Chcę też podzielić się doświadczeniem, że w humanistyce (nie tylko w archeologii) nadal można dokonywać odkryć – i że właśnie to jest w uprawianiu nauki największą radością.

Wszystko to może dać do myślenia młodym badaczom, którzy muszą wybierać między różnymi podejściami i propozycjami teoretycznymi, a także rozstrzygać dylematy, gdzie szukać wyjaśnień ludzkich działań społeczno-kulturowych, postaw, przekonań i wierzeń. Interpretacje uniwersalne vs partykularne. Jak daleko i jak głęboko powinien sięgać badacz, by nie oderwać się od badanego przedmiotu; jak daleko może się posunąć w wyjaśnianiu przez analogie i podobieństwa? Akademia: świątynia nauki czy targowisko nowinek? Sophia Perennis czy „modne bzdury” (Alan Sokal). Czy warto korzystać z klasyków? Przypadki badaczy, którzy dokonywali przełomowych ustaleń – po czym się z nich wycofywali. Pojęcia modne, „szybolety”. Prawo Sturgeona. Fałszerstwo w nauce. Interdyscyplinarność – trudny wymóg: jak nadążać za propozycjami z innej nauki. Wittgenstein contra Frazer: jak rozumieć, czym wyjaśniać ludzkie działania (symboliczne)?