Archeologia prowincji rzymskich

seminaria magisterskie

Archeologia rzymskiego limesu 3101-DMLIM
Rzymscy architekci i ich dzieła. Teoria i praktyka z perspektywy archeologa 2800-DMARC

Zapoznanie się z problematyką archeologii prowincji rzymskich i przygotowanie pracy rocznej lub magisterskiej.

mieszany: w sali i zdalnie

Przedmiotem zajęć są wybrane zagadnienia związane z archeologią przygranicznych prowincji rzymskich w okresie od I do VII w. n.e., w szczególności zagadnień związanych z armią rzymską, historią społeczną i gospodarczą, sztuką i kulturą materialną. Specjalną uwagę poświęcamy na archeologię prowincji dolnodunajskich, nadreńskich, afrykańskich i wybrzeży Morza Czarnego. Wspólnie ustalamy tematy i układ prac rocznych i magisterskich.

Ogólne tematy omawiane podczas seminarium, przygotowywane przez uczestników i prowadzącego:

1. Geografia historyczna cesarstwa rzymskiego

2. Historia polityczna pogranicza cesarstwa

3. Administracja prowincjonalna

4. Kultura materialna w wydaniu prowincjonalnym (wybrane kategorie zabytków ruchomych)

5. Miasta prowincjonalnorzymskie (status, stanowiska, topografia, architektura)

6. Epigrafika łacińska i grecka (typy zabytków, bazy danych, katalogi)

7. Handel i okręgi celne w cesarstwie rzymskim

8. Infrastruktura (drogi, akwedukty, kopalnie)

9. Rzemiosło prowincjonalnorzymskie

10. Rolnictwo i gospodarka wiejska w prowincjach rzymskich

11. Wojsko rzymskie i uzbrojenie

12. Ikonografia (wybrane tematy związane z armią lub sztuką prowincjonalną)

13. Religia rzymska (bóstwa, miejsca i świadectwa kultu)

- Bechert, T., Die Provinzen des Römischen Reiches. Einführung und

Überblick, Mainz 1999.

- Breeze, D.J., Dobson, B., Hadrian’s Wall, Penguin Books, 1976

- Brewer, R. (ed.), Fortresses and their Legions, London 2000, 29ff.

- Cameron, A., Późne cesarstwo rzymskie, Warszawa 2007

- Connoly, P., The Roman Fort, Oxford 1991

- Fischer, Th. (ed.), Die römischen Provinzen. Eine Einführung in ihre

Archäologie, Stuttgart 2001.

- Fischer, Th., Die Armee der Caesaren: Archäologie und Geschichte, 2001

- Hopkins, K., Taxes and Trade in the Roman Empire, The Journal of Roman Studies, Vol. 70 (1980), pp. 101-125

- Kretschmer F., Bilddokumente römischer Technik, Düsseldorf 1978

- Oleson J.P., Oxford Handbook of Engineering and Technology in the Classical World, 2008

- Ostrowski J.A., Starożytny Rzym. Polityka i sztuka, Warszawa-Kraków 1999

- Scarre, Chr., Historical Atlas of Ancient Rome, 1995

- Sartre, M., Wschód Rzymski, Wrocław 1997

- Strong D., Brown D. (eds), Roman Crafts, London 1976

- Ulrich, R., Roman Woodworking, Yale 2007

- Vademecum historyka starożytnej Grecji i Rzymu, E. Wipszycka-Bravo (ed.), t. 1-2

- White, K.D., Roman Farming, London 1970

- Winniczuk L., Ludzie, zwyczaje i obyczaje starożytnej Grecji i Rzymu, Warszawa 1983

SŁOWNIKI, ATLASY, ENCYKLOPEDIE, BIBLIOGRAFIE (wybór):

- Real-Encyklopädie der klassischen Altertumswissenschaft, G. Wissowa [red.], Stuttgart-Weimar 1894

- Barrington Atlas of the Greek and Roman World, edited by Richard J. A. Talbert

- The Princeton Encyclopedia of Classical Sites, Richard Stillwell, William L. MacDonald, Marian Holland McAllister (red.)

- Enciclopedia dell'Arte Antica, Classica e Orientale, ed. R.B. Bandinelli, Roma. 1958-1961

- The Oxford classical dictionary / ed. by N.G.L. Hammond and H. H. Scullard

- J. Schmidt, Słownik mitologii greckiej i rzymskiej, Katowice 2001

- Słownik terminologiczny sztuk pięknych, Kubalska-Sulkiewicz Krystyna (red.), Warszawa 2007

- Słownik pisarzy antycznych, A. Świderkówna (red.), Warszawa 2001

- Archäologische Bibliographie. Beilage zum Jahrbuch des Dt.Archäol.Inst. Berlin (wyd. de Gruyter)

- Lexikon Iconographicum Mythologiae Classicae, Zürich-München, 1981- (LIMC)

- Aufstieg und Niedergang der römischen Welt (ANRW)

WYBRANE STRONY INTERNETOWE

www.livius.org

www2.rgzm.de/transformation/home/

www.romanaqueducts.info

www.antike-tischkultur.de

www.orbis.stanford.edu

www.db.edcs.eu

www.edh-www.adw.uni-heidelberg.de

www.epigraphy.packhum.org

Wiedza (absolwent zajęć):

zna szczegółowe pojęcia i terminologię stosowaną w archeologii prowincji rzymskich (K_KW02); ma rozszerzoną wiedzę w zakresie opisu, analizy i interpretacji źródeł archeologicznych związanych z archeologią prowincji rzymskich (K_W03); ma uporządkowaną wiedzę o rozwoju człowieka oraz jego głównych strategiach adaptacji do różnych warunków środowiskowych w odniesieniu do prowincji rzymskich (K_W08); rozumie złożone zależności między osiągnięciami nauk humanistycznych, społecznych, o życiu i ścisłych a możliwościami ich wykorzystania w archeologii prowincjonalnorzymskiej (K_W10); ma szczegółową wiedzę o najważniejszych osiągnięciach i głównych kierunkach rozwoju archeologii (K_W11); zna i rozumie zaawansowane metody analizy oraz interpretacji problemów badawczych z zakresu archeologii prowincji rzymskich, właściwe dla wybranych tradycji, teorii i szkół badawczych (K_W12); zna i rozumie zaawansowane metody analizy i interpretacji informacji zawartych w publikacjach naukowych (K_W13); zna i rozumie pojęcia z zakresu ochrony prawa autorskiego i prawa własności intelektualnej i zasady ich zastosowania w pracy archeologa (K_W15); zna i rozumie ekonomiczne, prawne i etyczne uwarunkowania działalności naukowej i badań archeologicznych (K_W16); zna zasady etyki zawodu archeologa (K_W17); zna zasady funkcjonowania prywatnych firm archeologicznych, muzeów oraz struktur konserwatorskich i instytucji ochrony dziedzictwa archeologicznego (K_W18); ma wiedzę o zasadach i możliwościach zdobywania funduszy na badania naukowe i prace archeologiczne (K_W19); ma wiedzę na temat bezpieczeństwa i higieny pracy archeologa (K_W20);

Umiejętności (absolwent zajęć):

potrafi wyszukiwać, analizować, selekcjonować i wykorzystywać informacje o

źródłach archeologicznych z zakresu a. prowincji rzymskich i ich kontekście z wykorzystaniem literatury i mediów elektronicznych, oraz poddawać je krytyce i twórczej interpretacji (K_U01); potrafi samodzielnie rozpoznawać, analizować, wykorzystywać, klasyfikować i interpretować źródła archeologiczne z zakresu a. prowincji rzymskich dobierając właściwe metody analityczne, dokonując krytycznej analizy i twórczej interpretacji (K_U02); potrafi kreatywnie wykorzystywać istniejące metody i techniki, przystosowując

je do potrzeb wynikających ze specyfiki badanych zagadnień (K_U03); potrafi formułować problemy badawcze, kreować oryginalne koncepcje, formułować i testować hipotezy w zakresie archeologii (K_U04); potrafi samodzielnie formułować wnioski, argumentować i tworzyć syntetyczne

podsumowania z uwzględnieniem różnych poglądów (K_U05); potrafi samodzielnie analizować i interpretować różne rodzaje artefaktów i

ekofaktów, łącznie z uwzględnieniem ich kontekstu, z zastosowaniem

najnowszych osiągnięć badawczych w celu określenia ich znaczenia i

oddziaływania w procesie społeczno-kulturowym (K_U06); potrafi wykrywać złożone zależności między artefaktami i ekofaktami a dawnymi procesami kulturowymi (K_U07); posiada umiejętność prowadzenia polemiki naukowej (K_U08); potrafi dokonać doboru metody prezentacji wyników swoich badań,

wykorzystując także zaawansowane metody informacyjno-komunikacyjne (K_U09); potrafi prezentować wyniki swoich badań zróżnicowanym kręgom odbiorców (K_U10); potrafi prezentować wyniki badań w formie pisemnej, posługując się specjalistycznym językiem naukowym i właściwą dla archeologii terminologią (K_U11); potrafi prezentować wyniki badań w formie wystąpień ustnych, posługując się specjalistycznym językiem naukowym i właściwą dla archeologii prowincjonalnorzymskiej terminologią (K_U12); potrafi kierować pracami zespołu, samodzielnie podejmując i inicjując zadania badawcze (K_U14); potrafi współdziałać z innymi osobami w ramach zespołów interdyscyplinarnych (K_U15); potrafi zaplanować i organizować pracę w zakresie badań naukowych (K_U18); potrafi prawidłowo określać priorytety służące realizacji własnego lub zleconego zadania badawczego (K_U19); potrafi samodzielnie planować i realizować działania zmierzające do rozwoju własnej kariery naukowej (K_U20); potrafi wyszukiwać możliwości poszerzania wiedzy i doskonalenia umiejętności zawodowych w ramach uczelni i poza nią i doradzać innym w tym zakresie (K_U21);

Kompetencje społeczne (absolwent zajęć):

jest gotów do wykorzystywania posiadanej przez siebie wiedzy i umiejętności

oraz jest świadomy konieczności konfrontowania jej z opiniami ekspertów (K_K01); jest gotów do uznania istotnego znaczenia artefaktów, ekofaktów i źródeł pisanych jako elementów dziedzictwa kulturowego ludzkości (K_K02);

jest gotów do oceny niepowtarzalnej wartości źródeł archeologicznych i ich roli

w odtwarzaniu przeszłości człowieka (K_K03); jest gotów do krytycznej oceny interpretacji źródeł archeologicznych i historycznych i ma świadomość wieloaspektowości interpretacji (K_K04); jest gotów do wykorzystania posiadanej przez siebie wiedzy na temat kompleksowej natury kultury i ma świadomość potrzeby analizy rozmaitych kategorii źródeł dla odtworzenia przeszłości człowieka (K_K05); jest gotów do upowszechniania wiedzy na temat dziedzictwa kulturowego i podkreślania jego znaczenia dla zrozumienia procesu przemian gospodarczych, społecznych i kulturowych, od czasów najdawniejszych do współczesności (K_K06); jest gotów do krzewienia wiedzy na temat odpowiedzialności za zachowanie dziedzictwa kulturowego (K_K07);

jest gotów do inicjowania współpracy ze społeczeństwem w zakresie

prowadzonych prac archeologicznych (K_K08); jest gotów do propagowania problematyki etycznej związanej z rzetelnością i uczciwością naukową oraz przyjmowania odpowiedzialności za trafność podejmowanych decyzji w trakcie pozyskiwania źródeł archeologicznych (K_K11); jest gotów do uznania i poszanowania różnych punktów widzenia determinowanych różnym podłożem kulturowym (K_K12); jest gotów do uznania konieczności uczenia się przez całe życie oraz doskonalenia swoich umiejętności merytorycznych i praktycznych w zakresie archeologii (K_K13); jest gotów do stosowania i rozwijania zasad etycznych związanych z badaniami nad źródłami archeologicznymi oraz działań na rzecz przestrzegania tych zasad (K_K14); jest gotów do odpowiedzialnego pełnienia ról zawodowych oraz przestrzegania

zasad bezpieczeństwa i higieny pracy (K_K15); jest gotów do rozwijania dorobku archeologii i podtrzymywania etosu zawodu archeologa (K_K16);

Zaliczenie w formie oceny całorocznej pracy, na podstawie co najmniej jednej ustnej prezentacji tematu pracy w semestrze oraz bieżących prac pisemnych. Podstawowym warunkiem uzyskania zaliczenia jest ustalenie tematu, spisu treści, zebranie literatury i katalogu (I rok studiów magisterskich) i obrona pracy magisterskiej (II rok studiów magisterskich).

Zalecamy udział w wykopaliskach związanych z archeologią prowincji rzymskich.