Krucjaty nadbałtyckie. Perspektywa archeologiczna

Informacje ogólne

Kod przedmiotu:	3101-DWKRU-OG
Kod Erasmus / ISCED:	08.4 Kod klasyfikacyjny przedmiotu składa się z trzech do pięciu cyfr, przy czym trzy pierwsze oznaczają klasyfikację dziedziny wg. Listy kodów dziedzin obowiązującej w programie Socrates/Erasmus, czwarta (dotąd na ogół 0) – ewentualne uszczegółowienie informacji o dyscyplinie, piąta – stopień zaawansowania przedmiotu ustalony na podstawie roku studiów, dla którego przedmiot jest przeznaczony. / (0222) Historia i archeologia Kod ISCED - Międzynarodowa Standardowa Klasyfikacja Kształcenia (International Standard Classification of Education) została opracowana przez UNESCO.
Nazwa przedmiotu:	Krucjaty nadbałtyckie. Perspektywa archeologiczna
Jednostka:	Instytut Archeologii
Grupy:	Przedmioty ogólnouniwersyteckie humanistyczne Przedmioty ogólnouniwersyteckie Instytutu Archeologii Przedmioty ogólnouniwersyteckie na Uniwersytecie Warszawskim
Punkty ECTS i inne:	(brak) Podstawowe informacje o zasadach przyporządkowania punktów ECTS: roczny wymiar godzinowy nakładu pracy studenta konieczny do osiągnięcia zakładanych efektów uczenia się dla danego etapu studiów wynosi 1500-1800 h, co odpowiada 60 ECTS; tygodniowy wymiar godzinowy nakładu pracy studenta wynosi 45 h; 1 punkt ECTS odpowiada 25-30 godzinom pracy studenta potrzebnej do osiągnięcia zakładanych efektów uczenia się; tygodniowy nakład pracy studenta konieczny do osiągnięcia zakładanych efektów uczenia się pozwala uzyskać 1,5 ECTS; nakład pracy potrzebny do zaliczenia przedmiotu, któremu przypisano 3 ECTS, stanowi 10% semestralnego obciążenia studenta. zobacz reguły punktacji
Język prowadzenia:	polski
Rodzaj przedmiotu:	ogólnouniwersyteckie
Założenia (opisowo):	patrz niżej
Tryb prowadzenia:	w sali
Skrócony opis:	Celem zajęć pod nazwą "Krucjaty nadbałtyckie - perspektywa archeologiczna" jest uzupełnienie wiedzy na temat przebiegu i skutków procesu, który w średniowieczu doprowadził do trwałej zmiany oblicza kulturowego tej części kontynentu. Dotychczasowe ujęcia problematyki krucjat północnych bazowały przede wszystkim na danych historycznych. Z oczywistych przyczyn eliminuje to perspektywę strony pokonanej ("historię piszą zwycięzcy") - przede wszystkim ludności pruskiej, ale także ich sąsiadów z ziem litewskich i łotewskich. W tym zakresie pomocne są jednak możliwości poznawcze archeologii i dorobek badań wykopaliskowych prowadzonych w kilku krajach. Bez wątpienia, Prusowie (i przedstawiciele innych plemion bałtyjskich) przejawiali wobec konkwisty krzyżackiej całą gamę postaw: od akceptacji nowego porządku i bezwzględnej wierności Zakonowi, aż do nieprzejednanej wrogości.
Pełny opis:	Tematyka zajęć uwzględniać będzie różne węzłowe problemy średniowiecznego podboju ziem bałtyjskich. Będzie wśród nich obecna zarówno charakterystyka poszczególnych ziem plemiennych Bałtów w dobie plemiennej, przejawy kulturowej odrębności Prusów w państwie krzyżackim (stanowiących zresztą większość jego mieszkańców i będących podporą sił zbrojnych Zakonu), kulturowe nawiązania i zapożyczenia z tradycji bałtyjskiej, widoczne w świecie kultury łacińskiej i wreszcie przejawy własnej tradycji (łącznie ze śladami praktyk pogańskich), długo utrzymującymi się w de iure chrześcijańskim kraju itp. Istotne dla skutecznej realizacji zajęć będzie zilustrowanie prezentowanych tez za pomocą materiału archeologicznego. Specyfika obszaru powoduje, że spora jego część wymaga obecnie weryfikacji (co, skądinąd jest ciekawym zagadnieniem warsztatowym). Przyczyną tego stanu rzeczy jest utrata (zniszczenie, w najlepszym razie zdekompletowanie) przedwojennych kolekcji muzealnych z dawnych Prus Wschodnich, co silnie kształtuje obecną specyfikę pracy z materiałem z tego terenu (konieczne jest np. uwzględnienie niepublikowanych danych archiwalnych). Kontrastują z tym wyniki najnowszych badań wykopaliskowych i analiz laboratoryjnych dostarczających nowych danych na temat szybko zmieniających się w średniowieczu Prus i Inflant. W efekcie różnorodny materiał ilustrować będzie okres najbardziej dynamicznych zmian w tej części Europy. Ich przebieg kształtowany był przez wzajemnie relacje Prusów, Niemców, Polaków, Litwinów, Łotyszy, Rusinów (i nie bez udziału Czechów, Duńczyków, Szwedów i fińskich mieszkańców dzisiejszej Estonii).
Literatura:	Spis literatury zostanie podany na zajęciach.
Efekty uczenia się:	Podstawowym efektem zajęć będzie uzyskanie wiedzy na temat znajomość podstawowych procesów historycznych, kształtujących kulturowe oblicze regionu w średniowieczu. Wśród nich istotna będzie przede wszystkim umiejętność wskazania elementów tradycji bałtyjskiej (pruskiej, litewskiej, łotewskiej) i łacińskiej w średniowiecznych Prusach i Inflantach. Pozostają one w ścisłym związku z podstawowymi elementami warsztatowymi archeologii, takimi jak weryfikacja źródeł, ich interpretacja i wzajemne relacje różnych ich kategorii.
Metody i kryteria oceniania:	Podstawowym kryterium oceny będzie umiejętność odróżnienia i zdefiniowania poszczególnych składników kultury materialnej i duchowej.

Przedmiot nie jest oferowany w żadnym z aktualnych cykli dydaktycznych.

Opisy przedmiotów w USOS i USOSweb są chronione prawem autorskim.
Właścicielem praw autorskich jest Uniwersytet Warszawski.