Wraki Morza Śródziemnego a handel antyczny

ogólnouniwersyteckie

najlepiej gdy studenci będą po zajęciach z archeologii podwodnej prowadzonych przez innych pracowników Zakładu Archeologii Podwodnej lecz nie jest to warunek.

zdalnie

zajęcia mają formę wykładu prowadzącej na temat źródeł pisanych, ikonograficznych oraz znalezisk wraków od najstarszych do tych okresu rzymskiego, analizy metodyki prac archeologii podwodnej na Bliskim Wschodzie (lata 50te XX w.), historii odkryć przy wybrzeżach Grecji, Italii, Francji i Półwyspu Iberyjskiego. Szczególną uwagę prowadzący poświęci typologii amfor i sposobom ich identyfikacji oraz znaczeniu w odtwarzaniu handlu antycznego. Studenci różnych lat studiów archeologii (nie tylko, gdyż lata ubiegłe wskazały, że uczestniczą w tych zajęciach studenci historii i historii sztuki z UW i spoza), mają za zadanie na podstawie ustaleń z prowadzącą przygotować krótkie wystąpienia dotyczące zwłaszcza znajomości amfor greckich jak i rzymskich.

zajęcia w formie wykładu mają na celu zapoznanie studentów z historią odkryć wraków na Morzu Śródziemnym od lat 50tych XX wieku po dzień dzisiejszy. Zostaną przedstawione źródła pisane, ikonograficzne w porównaniu z wynikami prac archeologii podwodnej, na przykładach negatywnych i pozytywnych-omówiony zostanie stan badań i przedstawione najciekawsze wyniki prac zespołowych zwłaszcza nad analizą wraków wybrzeży Francji i Hiszpanii. W trakcie postępu zajęć, będę przedstawiane metody identyfikacji amfor i ich znaczenie dla odtworzenia szlaków handlowych antycznych tak na morzu jak i dystrybucja importów na lądzie tak na Bliskim Wschodzie jak i w Europie okresu rzymskiego. Studenci, na podstawie ustaleń z prowadzącą przygotowują krótkie wystąpienia pod koniec semestru, głównie dotyczące typologii amfor, epigrafiki i handlu - tematy ustalane są na pierwszych zajęciach, tak aby studenci mogli wysłuchać wykładowcy i przygotować wystąpienia, które oprócz obecności (tu 90% to minimum) koniecznej ze względu na wiele języków koniecznych do podejmowania poszczególnych tematów archeologii podwodnej i handlu-jest warunkiem sine qua non plus przygotowanie i właściwa prezentacja tematu ustalonego na początku zajęć.

podstawowa podana poniżej, na każdych zajęciach w zależności od omawianego stanu badań w różnych krajach- studenci oprócz mapek-otrzymają szczegółowe wskazówki bibliograficzne:

Archaeonautica, ed. CNRS, Paris 1977-1992.

La arqueologia subacuatica en Espaňa, Murcia 1988.

Bascom W., Deep Water. Ancient Ships, London 1976.

Bass G.F., Archaeology under Water, London 1966 ( także w polskim tłumaczeniu).

Bonifiche e drenaggi con le anfore in epoca romana: aspetti tecnici e topografici. Atti del seminario di studi, Padova 1995, S. Pesavento Mattioli (ed.), Padova 1998.

Buora M., Rapporti tra l’area Altoadriatica e la Penisola Iberica, Quaderni Friulani di Archeologia VIII, 1998, pp. 113-126.

Excavaciones Arqueologicas en el Monte Testaccio ( Roma). Memoria campaňa 1989, J.M. Blázquez, J. Remesal Roriguez, Ministerio de Cultura (ed.), Madrid 1994.

(inne publikacje z późniejszych lat na stonaci intenetowych Uniwersytetu w Barcelonie: seria Instrumenta).

Casson L., Ships and Seamenhip in the Ancient World, Princeton, New Jersey 1999.

Ducin S., Sztuka nawigacji w starożytnej Grecji i Rzymie, Lublin 1997.

Dyczek P., Amfory rzymskie z obszaru dplnego Dunaju. Dystrybucja amfor i transportowanych w nich produktów w I-III w. po Chr., Warszawa 1999.

Gianfrotta P, Archeologia subacquea, Milano 1986.

Grace V., Amphoras and the Ancient Trade, Princeton 1961.

Jundziłł J., Rzymianie a morze, Bydgoszcz 1991.

Lagosten Barrios L., La produzione di anfore nella Baia di Cadice durante l’Impero romano come traccia dell’attività economica, Quaderni Friulani di Archeologia VIII, 1998, pp. 93-111.

Mediterranée antique. Pêche, navigacion, commerce, H. Rieth ed., Paris 1988.

Modrzewska I., Alcune importazioni di anfore orientali in Friuli, Quaderni Friulani di Archeologia IX, 1999, pp. 103-112.

Modrzewska I., Anfore spagnole nel Veneto, CNR ed. Pisa 1995.

Modrzewska-Pianetti, Importy amfor betyckich: dane z obszaru Cisalpiny, Światowit T. III, Fasc. A, pp. 143-155,

Modrzewska-Pianetti I., Alcuni problemi di ritrovamenti di anfore tardoantiche nalla laguna di Venezia, Światowit T. VI ( XLVII), Fasc. A, 2006, pp. 43-47 ( PL-36-38)

Sztetyłło Z., Stemple greckich amfor i ceramicznych materiałów budowlanych UW ed. Warszawa 1962.

Sciallano M., Sibella P, Amphore. Comment les identifier?, Aix-en-Provence 1991.

Tchernià A., Le vin d’ Italie romaine, Essai d’ histoire économique d’ après les amphores, Paris 1986.

Tomber R., Williams D., Late Romna Amphorae in Britain, Journal of Roman Pottery Studies I, 1986, pp. 42-54.

Volpe G. ed., Archeologia subacquea, Firenze 1998.

po ukończeniu zajęć z zakresu: Wraki Morza Śródziemnego i handlu antycznego- student:

zna metody i wyniki badań archeologii podwodnej od połowy XX w. Umie ocenić prawidłową analizę i metodykę pracy tej dziedziny archeologii. Po zapoznaniu się z krytyką przedstawioną na zajęciach przez wykładowcę-potrafi odnieść się do starszych publikacji znalezisk wraków i weryfikacji i sposobów datowania wraków jak i materiałów archeologicznych pozyskanych w trakcie prac podwodnych. Student powinien wynieść znajomość podstawową literatury i umieć się nią posłużyć w odniesieniu do opracowania dystrybucji i proweniencji amfor tak pochodzących z wraków jak i znajdywanych na lądzie. Student powinien umieć odtworzyć podstawowe dane dla rekonstrukcji szlaków handlu antycznego i nawigacji antycznej, a także dokumentacji prawidłowej amfor, które są jednym z częściej spotykanych materiałów ceramicznych na wielu stanowiskach archeologicznych Morza Śródziemnego.

Studenci którzy chcą uzyskać ocenę bardzo dobrą za zajęcia powinni mieć 90-100% obecności ze względu na wielojęzyczne materiały, które są dla wykładowcy podstawą do wprowadzenia studentów w zagadnienia szeroko pojętego handlu antycznego obszarów Morza Śródziemnego i terytoriów przyległych. Prowadząca, będzie na każdych zajęciach dostarczać studentom mapki znalezisk podwodnych z różnych rejonów, a więc i różnych krajów wyjaśniając specyfikę znalezisk i metodykę prac. Bez obecności na zajęciach studenci nie będą w stanie ogarnąć całości zagadnienia, a w rezultacie metod prac nad odtworzeniem handlu antycznego. Forma zaliczenia to aktywność na zajęciach oraz przygotowanie prezentacji ustalonego z wykładowcą tematu prezentacji

tak jak w latach ubiegłych studenci mogą starać się o praktyki w zakresie archeologii podwodnej przy misjach IA UW (ci posiadający uporawnienia nurkowe), jak i przy wybrzeżach Turcji-jak ostatnimi laty