Antropologia feministyczna - metodologie

nieobowiązkowe

wymagana bardzo dobra znajomość języka angielskiego, umożliwiająca krytyczną lekturę tekstów

grupa docelowa: trzeci rok studiów licencjackich, studia magisterskie i doktoranckie

Antropologia feministyczna - metodologie to konwersatorium z elementami warsztatu. Zajęcia skierowane są do studentek/ów z podstawowym doświadczeniem pracy terenowej. Mają na celu przekazanie czy poszerzenie wiedzy na temat współczesnych metod badawczych osadzonych w perspektywie feministycznej, stosowanych w etnologii i antropologii kulturowej, a także w innych naukach społecznych i humanistycznych.

Powstanie antropologii feministycznej w tradycji anglosaskiej (północnoamerykańskiej antropologii kulturowej czy brytyjskiej antropologii społecznej) było odpowiedzią na męskocentryczne skrzywienie dyscypliny. Wiązało się z fermentem intelektualnym i politycznym lat 60. i 70. XXw., działalnością ruchów społecznych, w tym przede wszystkim drugiej fali feminizmu. W dalszych dekadach, pod wpływem zwrotu post-strukturalistycznego zakwestionowane zostały, mające organizować życie społeczne, dychotomie natura/kultura, prywatne/publiczne, produkcja/reprodukcji. Kolejny intelektualny przełom - zwrot postmodernistyczny wprowadził m.in. kategorię gender, urefleksyjnił proces badawczy/ produkcję wiedzy. Perspektywa intersekcjonalna (skrzyżowanie kategorii płci, rasy, klasy, etniczności, wieku, stopnia sprawności, miejsca etc.) w prowadzeniu badań terenowych i analizie materiałów stała się podejściem obowiązującym.

W Polsce pierwsze zajęcia z antropologii płci i seksualności odbyły się w 2003 roku w Instytucie Etnologii i Antropologii Kulturowej UW, a pierwszy wybór tekstów został opublikowany w 2007 (Hryciuk, Kościańska), na fali antropologizowania rodzimej etnologii oraz wprowadzania problematyki gender studies na uniwersytetach.

Po dwóch dekadach, w warunkach konserwatywnego zwrotu politycznego i społecznego metodologiczne zajęcia z antropologii feministycznej mają wzmocnić krytyczną i zaangażowaną perspektywę dyscypliny i dostarczyć narzędzi do prowadzenia badań etnograficznych w rzetelny, etyczny a także bezpieczny dla studentek, studentów i osób studenckich sposób.

Antropologia feministyczna - metodologie to konwersatorium z elementami warsztatu. Zajęcia skierowane są do studentek/ów z podstawowym doświadczeniem pracy terenowej. Mają na celu przekazanie czy poszerzenie wiedzy na temat współczesnych metod badawczych osadzonych w perspektywie feministycznej, stosowanych w etnologii i antropologii kulturowej, a także w innych naukach społecznych i humanistycznych.

Do udziału w części warsztatowej zajęć zaproszone zostały gościnie, w większości absolwentki IEiAKu, młode badaczki stosujące metodologie feministyczne, w tym przede wszystkich klasyczna etnografię (ciągle stanowiącą podstawę dyscypliny), z którymi wspólnie prze-pracujemy założenia metodologiczne, przebieg i efekty ich badań terenowych.

Omawiane tematy:

relatywnizm kulturowy & feminizm

Women Writing Culture i zwrot refleksyjny

feministyczny punkt widzenia (feminist standpoint)

feministyczne dylematy podczas badań terenowych: relacje władzy i reprezentacja, studying-up

siostrzeństwo, przyjaźń i wzajemność w badaniach terenowych

produkcja wiedzy: ucieleśnienie i umiejscowienie, (nie)mobilność

seksualnośc badaczki/cza, molestowanie seksualne

przemoc/konflikt/post-trauma w badanich feministycznych

etnografia post-MeToo i ślepota intersekcjonalna

autobiografia / autoetnografia

badania z tymi, z którymi nie (koniecznie) się zgadzamy (np. środowiska konserwatywne, mizoginistyczne etc.)

dekolonialna antropologia feministyczna

feministyczna etnografia aktywistyczna – gender & development

metoda biograficzna / narracje / storytelling

antropologia historyczna, historia kobiet - herstory

Lila Abu-Lughod (2016), Veiled Sentiments. Honor and Poetry in a Bedouin Society, 30th Anniversary Edition, with a New Afterword, University of California Press.

Florence E. Babb (2018), Women’s Place in the Andes: Engaging Decolonial Feminist Anthropology, University of California Press.

Ruth Behar, Deborah A. Gordon (red.) (1996), Women Writing Culture, University of California Press.

Ruth Behar (2003), Translated Woman, Crossing the Border with Esperanza’a Story, 2nd edition, Boston: Beacon Press.

Sarah Jane Blithe, Janell C. Bauer (red.) (2022), Badass Feminist Politics. Exploring Radical Edges of Feminist Theory, Communication, and Activism, Rudgers University Press.

Christa Craven, Dana-Ain Davis, (red.) (2013), Feminist Activist Ethnography. Counterpoints to Neoliberalism in North America, Lexington Books.

Dana-ain Davis, Christa Crave (2022), Feminist Ethnography. Thinking through Methodologies, Challenges, and Possibilities 2nd edition, Rowman & Littlefield.

Lisa Disch, Mary Hawkesworth (red.) (2016), The Oxford Handbook of Feminist Theory, Oxford University Press.

Elizabeth Ettorre (2017), Autoethnography as Feminist Method. Sensitizing the feminist “I”, Routledge.

Etnografia Nowa (2023), Etnografki, antropolożki, profesorki, num 12.

Paloma Gay y Blasco, Liria Hernández (2020), Writing Friendship A Reciprocal Ethnography, palgrave macmillan.

Rebecca Hanson, Patricia Richards (2019), Harassed. Gender, Bodies, and Ethnographic Research, University of California Press.

Renata E. Hryciuk, Agnieszka Kościańska (red.) (w druku) Gender. Perspektywa antropologiczna. Kontynuacje, t.3, Warszawa: WUW.

Ellen Lewin (red.) (2006), Feminist Anthropology. A Reader, Blackwell Publishing.

Ellen Lewin, Leni M. Silverstein (red.) (2016), Mapping Feminist Anthropology in the Twenty-First Century, Rutgers University Press.

Fran Markowitz, Michael Ashkenazi (red.) (1999), Sex, Sexuality, and the Anthropologist, University of Illinois Press.

Kathryn Moeller (2018), The Gender Effect. Capitalism, Feminism, and the Corporate Politics of Development, University of California Press.

Rosario Montoya, Lessie Jo Frazier, Janise Hurting (red.) (2002), Gender’s Place. Feminist Anthropologies of Latin America, Palgrave macmillan.

Henrietta L. Moore (1998), Feminism and Anthropology, University of Minnesota Press.

Sharlene Nagy Hesse-Biber (red.) (2014), Feminist Research Practice. A Primer, Sage.

Judith Okely, Helen Callaway (red.) (1992), Anthropology and Autobiography, Routledge.

Karen O’Reilly (2009), Key Concepts in Ethnography, Sage.

Inna Perheentupa (2022), Feminist Politics in Neoconservative Russia. An Ethnography of Resistance and Resources, Bristol University Press.

Julia Carolin Sachseder (2023), Violence Against Women in and beyond Conflict. The Coloniality of Violence, Routledge.

Diane L. Wolf (red.) (1996), Feminist Dilemmas in Fieldwork, Westview Press.

Kamala Visweswaran (1994), Fictions of Feminist Ethnography, University of Minnesota Press.

Laurel Zwissler (2018), Religious, Feminist, Activist. Cosmologies of Interconnection, University of Nebraska Press.

- poznanie historii i specyfiki antropologii feministycznej

-zapoznanie się z narzędziami metodologicznymi subdyscypliny

- uwrażliwienie na problemy etyczne, dynamikę relacji władzy podczas prowadzenia badań terenowych, w tym na istnienie potencjalnych zagrożeń (przemocą fizyczną, molestowaniem seksualnym etc.), strategie zapobiegania/radzenia sobie

- praktyczne ćwiczenia w trakcie zajęć warsztatowych i eksploracji etnograficznych

reaction papers z lektur obowiązkowych

*aktywny udział w konwersatorium i warsztatach, przygotowanie krótkiej prezentacji/wprowadzenia do dyskusji na zadany temat

*esej zaliczeniowy na podstawie własnych badań etnograficznych/lub mini badań wykonanych w trakcie zajęć