"Tradycja" jako narzędzie badawcze i analityczne
Informacje ogólne
Kod przedmiotu: | 3102-LTNB |
Kod Erasmus / ISCED: |
14.7
|
Nazwa przedmiotu: | "Tradycja" jako narzędzie badawcze i analityczne |
Jednostka: | Instytut Etnologii i Antropologii Kulturowej |
Grupy: |
Moduł L5: Antropologia polityczna i ekonomiczna Przedmioty etnograficzne do wyboru |
Punkty ECTS i inne: |
(brak)
|
Język prowadzenia: | polski |
Rodzaj przedmiotu: | nieobowiązkowe |
Skrócony opis: |
Celem zajęć jest przedstawienie studentom teorii i koncepcji prezentujących „tradycję” w różny sposób i sytuujących tę kategorię w różnorodnych kontekstach. Wspólnie będziemy dyskutować nad przydatnością pojęcia „tradycji” w pracy dzisiejszego antropologa. |
Pełny opis: |
Przeglądając definicje pojęcia „tradycja”, można odnieść wrażenie, że termin ten „nic w ogóle nie znaczy. Z drugiej strony można sądzić, że oznacza on tak wiele różnych rzeczy, że nie da się ich razem zgrupować i zanalizować” – pisał już w latach siedemdziesiątych Edward Shills. Dawne (choć można by zadać pytanie, co to znaczy „dawne”) obyczaje, święta, przekonania i wartości wiek XX zaczął wykorzystywać na różne sposoby. Rozmaite „tradycje” stawały się narzędziami promocji, których zadaniem było przyciągnięcie jak największej ilości turystów, a zatem pełniły funkcję ekonomiczną, czy nawet reklamową. Inne wskrzeszano po to, by uprawomocnić pewne polityczne działania czy kreować narodowe lub etniczne poczucie przynależności. Jeszcze inne, jak twierdzi Eric Hobsbawm, po prostu wymyślano, najczęściej także dla celów politycznych. Na przełomie XX i XXI wieku „tradycja” stała się obszarem żywego zainteresowania władz zarówno państwowych, jak i lokalnych, rozmaitych działaczy czy animatorów kultury – stała się celowym, ukierunkowanym działaniem. Z drugiej strony „tradycja” funkcjonuje dziś także jako kategoria potoczna, do której odwołujemy się, konstruując własną tożsamość, wybierając określone „style życia”, jak chciałby Anthony Giddens. Przywiązanie do pewnych czynności, miejsc, zajęć i osób jesteśmy skłonni nazywać „tradycją” i uznawać za ważny argument przy podejmowaniu różnego rodzaju kroków i decyzji. Tak rozumiana tradycja może bowiem stawać się stałym i pewnym punktem odniesienia w szybko zmieniającym się świecie. Podczas zajęć studenci zapoznają się zarówno z klasycznymi jaki i z nowymi ujęciami pojęcia „tradycja”. Nie zabraknie także przykładów praktycznego wykorzystania omawianego terminu w pracach antropologicznych. Przeczytane lektury staną się punktem wyjścia do dyskusji, podczas których spróbujemy określić, na ile pojęcie „tradycji” może być przydatne dla współczesnego antropologa – zarówno w terenie jak i przy analizie zebranego materiału. Na zajęciach będziemy zastanawiać się nad następującymi zagadnieniami: związkami tradycji z przeszłością, trwałością i zmiennością tradycji, koncepcją wynajdywania tradycji, wykorzystywaniem tradycji do celów politycznych, marketingowych, tożsamościowych, postrzeganiem tradycji jako dziedzictwa i jako procesu, działania, „nowoczesnymi” wariantami tradycji („stylami życia” i „nałogami”). |
Literatura: |
Bendix R., Tourism and Cultural Displays. Inventing Traditions for Whom?, „The Journal of American Folklore”, 1989, vol. 102, No. 404 (Apr. – Jun.), s. 131–146 Bystroń J.S., Kultura ludowa, Warszawa 1947 Czekanowska A., Kultury tradycyjne wobec współczesności. Muzyka, poezja, taniec, Warszawa 2008 Giddens A., Tradycja, „Przegląd Polityczny” nr 64/ 2002, s. 110-114 Giddens A., Życie w społeczeństwie posttradycyjnym [w:] „Krytyka Polityczna” 9/10, 2005, s.348-389 Glassie H., Tradition, „The Journal of American Folklore”, vol. 108, No. 430, pp. 395-412 Ingold T., Kurttila T., Perceiving the Environment in Finnish Lapland, „Body and Society” 2000, vol. 6 (34), s. 183-196 Kuligowski W., Antropologia współczesności. Wiele światów, jedno miejsce, Kraków 2007 MacCannel D., Turysta. Nowa teoria klasy próżniaczej, Warszawa 2005 McDonnald B., Tradition As Personal Relationship, „The Journal of American Folklore”, 1997, vol. 110, No. 435 (Winter), s. 47–67 Shills E., Tradycja [w:] Tradycja i nowoczesność, red. Joanna Kurczewska, Jerzy Szacki, Warszawa 1984, s. 30-90 Słownik etnologiczny, red. Zofia Staszczak, Warszawa 1987 (hasło: „tradycja”) Tomicki R., Tradycja i jej znaczenie w kulturze chłopskiej, „Etnografia Polska” 1973, t. XVII, z. 2, s. 4158 Tradycja wynaleziona, red. Hobsbawm E., Ranger T., Kraków 2008 Tworzenie i odtwarzanie kultury. Tradycja jako wymiar zmian społecznych. Studia z dziedziny antropologii społecznej, red. Kubica G., Lubaś M., Kraków 2008 |
Efekty uczenia się: |
Po ukończeniu zajęć student: zna najważniejsze teorie i koncepcje powstałe wokół terminu „tradycja” potrafi wykorzystać kategorię „tradycji” do celów badawczych i analitycznych |
Metody i kryteria oceniania: |
obecność na zajęciach aktywny udział w dyskusji esej zaliczeniowy |
Właścicielem praw autorskich jest Uniwersytet Warszawski.