Historia Kościoła w średniowieczu. Historia Kościołów chrześcijańskich z elementami historii historiografii i metodologii. (blok Historia Kosciołów chrześcijańskich)

fakultatywne
ogólnouniwersyteckie

Celem wykładu jest przedstawienie historii instytucji Kościoła oraz różnych form duchowości i odpowiadających im postaci monastycyzmu w średniowieczu

z uwzględnieniem dynamiki zmian, jakie następowały w ciągu stuleci. Wykład koncentruje się na następujących zagadnieniach: papiestwo, biskupstwa, władza królewska, asceza, modlitwa wstawiennicza i liturgia, ideał świętości, formy monastycyzmu i funkcje społeczne klasztorów.

Oto najważniejsze zagadnienia omawiane na wykładzie:

1. Papiestwo wczesnośredniowieczne.

2. Biskupi i władza królewska we wczesnym średniowieczu.

3. Geneza monastycyzmu.

4. Pustelnia, cenobium i laura.

5. Asceza i porzucenie świata w Kościele IV-VI w.

6. Pierwsze reguły monastyczne. Reguła św. Benedykta.

Metody dydaktyczne:

Wykład z możliwością zadawania pytań przez studentów.

7. Kult świętych i kult relikwii.

8. Zmieniający się w czasie ideał świętości.

9. Duchowość Kościoła karolińskiego i ottońskiego.

10. Monastycyzm benedyktyński i kanonikat.

11. Potęga modlitwy wstawienniczej i funkcja klasztorów.

12. Reforma gregoriańska, papiestwo i cesarz.

13. Teokracja papieska i jej kryzys.

14. Reforma gregoriańska i jej duchowość.

15. Ideały ascetyczne i różne nurty reformy monastycznej.

16. Pobożność, radykalizm ewangeliczny i pokusa herezji.

17. Ruchy ubogich i zakony żebracze.

18. Papiestwo awiniońskie

19. Późnośredniowieczna devotio moderna i początki renesansu

1. Roman Michałowski, Historia powszechna. Średniowiecze, Warszawa 2009.

2. Historia chrześcijaństwa, t. 4: Biskupi, mnisi i cesarze 610-1054, wyd. G. Dagron, P. Riché, A. Vauchez (tłumaczenie z wydania francuskiego), Warszawa 1999.

3. Historia chrześcijaństwa, t. 5: Apogeum papiestwa i ekspansja chrześcijaństwa, wyd. A. Vauchez (tłumaczenie z wydania francuskiego), Warszawa 2001.

4. Jerzy Kłoczowski, Wspólnoty chrześcijańskie w tworzącej się Europie, Poznań 2003.

5. Jean Chélini, Dzieje religijności w Europie zachodniej w średniowieczu, Warszawa 1996.

6. A. Vauchez, Duchowość średniowieczna (tłumaczenie z wydania francuskiego), Gdańsk 2004.

Po zaliczeniu przedmiotu student ze zrozumieniem analizuje przebieg procesów historycznych, dynamikę zmian w obrębie religii oraz wzajemne związki między religią oraz instytucjami religijnymi a innymi sferami życia społecznego.

Warunkiem zaliczenia jest obecność na wykładzie (70%) oraz pozytywna ocena uzyskana na pisemnym sprawdzianie zaliczeniowym, na którym trzeba napisać wypracowanie na zadany temat (czas na pisemną wypowiedź 60 minut).

Przykładowe tematy sprawdzianu:

1. Formy monastycyzmu w średniowieczu.

2. Ideał świętości w średniowieczu.

3. Teokracja papieska w średniowieczu.