Ludowa historia sztuki

nieobowiązkowe

Chociaż wiele uwagi zostało dotychczas poświęcone historii sztuki ludowej, niewielu, jak dotąd, rozważało problem ludowej historii sztuki. Konwersatorium nie jest poświęcone historii sztuki ludowej. Stanowić ma wspólny namysł nad możliwością stworzenia takiego modelu historii sztuki, o którym można byłoby myśleć jako o ludowej historii (a people’s history) sztuki. Przynajmniej od czasu, gdy Howard Zinn napisał swą słynną Ludową historię Stanów Zjednoczonych (1980), w światowej historiografii podejmowane są próby napisania historii „od dołu” i przepisania obowiązujących narracji historycznych tak, by opowiedzieć je z punktu widzenia klas podporządkowanych, społeczności mniejszościowych i osób z różnych powodów wykluczonych z dotychczasowych, hegemonicznych narracji historycznych

Chociaż wiele uwagi zostało dotychczas poświęcone historii sztuki ludowej, niewielu, jak dotąd, rozważało problem ludowej historii sztuki. Konwersatorium nie jest poświęcone historii sztuki ludowej, stanowić ma wspólny namysł nad możliwością stworzenia takiego modelu historii sztuki, o którym można byłoby myśleć jako o ludowej historii (a people’s history) sztuki. Przynajmniej od czasu, gdy Howard Zinn napisał swą słynną Ludową historię Stanów Zjednoczonych (1980), w światowej historiografii podejmowane są próby napisania historii „od dołu” i przepisania obowiązujących narracji historycznych (głównie narodowych) tak, by ukazać i opowiedzieć je z punktu widzenia klas podporządkowanych, społeczności mniejszościowych i osób z różnych powodów wykluczonych z dotychczasowych, hegemonicznych narracji historycznych. Także w Polsce w ostatnich latach zauważyć można tego rodzaju „ludowe” wzmożenie, czego najlepszym przykładem może być książka Adama Leszczyńskiego Ludowa historia Polski (2020). Podczas konwersatorium zastanowimy się, czy jest możliwy analogiczny do prób narracyjnych podejmowanych przez historyków sposób przemyślenia historii sztuki; tak, by można było opowiedzieć ją jako właśnie ludową historię sztuki. Konwersatorium będzie skupiać się na dwóch głównych aspektach: (1) fenomenach z zakresu kultury wizualnej, które określić można mianem ludowej historii sztuki oraz (2) istniejących narracjach historyków i historyczek sztuki, które zinterpretować można jako rodzaj ludowej historii sztuki. Poszczególne zajęcia poświęcone będą głównie Polsce i polskim kontekstom kulturowym i społecznym, będzie więc tutaj mowa raczej o „ludowej historii sztuki polskiej” i takich zjawiskach, jak: proletariacka sztuka przełomu wieków/proletariacka Młoda Polska; nowoczesne polskie fantazmaty na temat wsi i ludu; muzealizacja i dekontekstualizacja materialnego i niematerialnego dziedzictwa kulturowego wsi; dwudziestowieczne formy oporu kulturowego chłopointeligentów (kwestia artystów z ludu przeciwstawianych sztuce ludowej); socrealizmy w sztuce i historii sztuki; reinterpretacje dzieł sztuki dawnej w kluczu marksistowskich przewartościowań po 1945 roku; romska sztuka współczesna; wernakularne formy sztuki i kultury w latach 90. XX wieku (disco polo, DIY w architekturze, grafice komputerowej i rzemiośle); queerowy ruralizm (Daniel Rycharski); kategoria „arte plebea” (Ranuccio Bianchi Bandinelli) w dyskursie historyczno-artystycznym.

Białostocki, Jan 1956. Dürer. Warszawa: Wydawnictwo Sztuka.

Borys, Monika 2019. Polski bajer. Disco polo i lata 90. Warszawa: W.A.B.

Bukowiecki, Łukasz 2015. Czas przeszły zatrzymany. Kulturowa historia skansenów w Szwecji i w Polsce. Warszawa: Campipdoglio.

Chmielewska, Agnieszka 2019. Wyobrażenia polskości. Sztuki plastyczne II Rzeczpospolitej w perspektywie społecznej historii kultury. Warszawa: Wydawnictwa Uniwersytetu Warszawskiego.

Drozd-Piasecka, Mirosława, Wanda Paprocka 1985. W kręgu tradycji i sztuki ludowej. Warszawa: Ludowa Spółdzielnia Wydawnicza.

Klein, Lidia 2017. Polskie Las Vegas i szwagier z Corelem. Architektura, moda i projektowanie wobec transformacji systemowej w Polsce. Warszawa: Fundacja Kultura Miejsca.

Korczyński, Piotr 2020. Śladami Szeli, czyli diabły polskie. Warszawa: Wydawnictwo RM.

Korduba, Piotr 2013. Ludowość na sprzedaż. Towarzystwo Popierania Przemysłu Ludowego, Cepelia, Instytut Wzornictwa Przemysłowego. Warszawa: Fundacja Bęc Zmiana, Narodowe Centrum Kultury.

Kozłowski, Józef 1986. Proletariacka Młoda Polska. Sztuki plastyczne i ich twórcy w życiu proletariatu polskiego 1878–1914. Warszawa: Arkady.

Kroh, Antoni 2013. Sklep potrzeb kulturalnych po remoncie. Warszawa: MG.

Kroh, Antoni 2014. Wesołego Alleluja Polsko Ludowa, czyli o pogmatwanych dziejach chłopskiej kultury plastycznej na ziemiach polskich. Warszaw: Iskry.

Lampert, Nicolas 2015. A People’s Art History of the United States: 250 Years of Activist Art and Artists Working in Social Justice Movements. New York–London: New Press.

Leszczyński, Adam 2020. Ludowa historia Polski. Historia wyzysku i oporu. Mitologia panowania. Warszawa: W.A.B.

Mleczko, Franciszek 1963. Wieś rodzinna wzywa. Wspomnienia. Warszawa: Ludowa Spółdzielnia Wydawnicza.

Rauszer, Michał, 2020. Bękarty pańszczyzny. Historia buntów chłopskich. Warszawa: Wydawnictwo RM.

Rauszer, Michał, 2021. Siła podporządkowanych. Warszawa: Wydawnictwa Uniwersytetu Warszawskiego.

Seweryn, Tadeusz 1956. Staropolska grafika ludowa. Warszawa: Wydawnictwo Sztuka.

Smoczyński, Rafał, Tomasz Zarycki 2017. Totem inteligencki. Arystokracja, szlachta i ziemiaństwo w polskiej przestrzeni społecznej. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe Scholar.

Szymański, Wojciech 2018. Inny dwudziestolecia. Artyści ludowi i artyści z ludu wobec państwa i jego instytucji, [w:] Awangarda i państwo. Łódź: Muzeum Sztuki w Łodzi.

Szymański, Wojciech, Magdalena Ujma (red.) 2016. Pany chłopy chłopy pany. Nowy Sącz: Galeria Sztuki Współczesnej BWA Sokół w Nowym Sączu.

K2_W01; K2_W02; K2_W03; K2_W04; K2_W05; K2_W09; K2_W10; K_U01; K2_U02; K2_U03; K2_U04; K2_U05

Student/ka ma podstawową wiedzę o miejscu i znaczeniu historii sztuki w systemie nauk oraz o jej specyfice przedmiotowej i metodologicznej, zna podstawową terminologię historyczno-artystyczną dotyczącą dzieł sztuki, w szczególności w zakresie technik, materiałów, funkcji, datowania, warunków przechowywania, ma uporządkowaną wiedzę ogólną z zakresu historii sztuki, obejmującą dzieje, teorię i metodologię dyscypliny, ma uporządkowaną wiedzę szczegółową z zakresu historii sztuki w ujęciu chronologicznym, tematycznym i problemowym, w zakresie najważniejszych artystycznych kierunków, ruchów, tendencji, środowisk, ma podstawową wiedzę o głównych kierunkach rozwoju i najważniejszych naukowych osiągnięciach aktualnej historii sztuki, ma podstawową wiedzę o głównych kierunkach rozwoju i najważniejszych nowych osiągnięciach w zakresie archeologii klasycznej, zna na terminologię z zakresu teorii i praktyki malarskiej, rysunkowej, graficznej, rzeźbiarskiej, złotniczej i ceramicznej, potrafi wyszukiwać, analizować, oceniać, selekcjonować i użytkować informacje, wykorzystując różne źródła i sposoby, posiada podstawowe umiejętności badawcze, obejmujące formułowanie i analizę problemów badawczych, dobór metod i narzędzi badawczych, opracowanie i prezentacje wyników, pozwalające na rozwiązywanie problemów w zakresie historii sztuki, potrafi posługiwać się podstawowymi ujęciami teoretycznymi, paradygmatami badawczymi i pojęciami historii sztuki w typowych sytuacjach profesjonalnych, potrafi rozpoznać różne rodzaje obiektów sztuki (pod względem techniki, tematu, typologii, chronologii, stylistyki, genezy, atrybucji) oraz przeprowadzić ich krytyczną analizę i interpretację z zastosowaniem typowych metod, w celu określenia ich znaczeń, oddziaływania społecznego i miejsca w procesie historyczno-kulturowym, umie opisać dzieła omawianego okresu identyfikując i wartościując zjawiska i problemy szczególnie istotne, potrafi krytycznie analizować teksty z obszaru teorii sztuki i nowych mediów, socjologii i filozofii kultury.

Kolokwium zaliczeniowe