Spotkania z obrazami

nieobowiązkowe

Konwersatorium poświęcone szczegółowej analizie

późnośredniowiecznych i nowożytnych obrazów, pod kątem

zastosowanych w nich środków artystycznych/malarskich i

sposobów budowania narracji.

Poszczególne zajęcia poświęcone analizie wybranych obrazów

w Galerii Sztuki Dawnej MNW pod kątem „gramatyki

malarstwa” (Grażyna Bastek) i budowania narracji w kompozycji

(Aleksandra Janiszewska-Cardone).

Przedmiotem zajęć jest szczegółowa analiza wybranych

obrazów wg przedstawionych poniżej zagadnień. Zajęcia

odbywają się w Galerii Sztuki Dawnej MNW.

Wybrane zagadnienia do analizy języka malarskiego (GB):

 kompozycja przestrzenna obrazu (m.in. zagadnienie

różnych perspektyw malarskich i innych metod

budowania wrażenia głębi, o ile jest ona w obrazie

założona);

 światło w malarstwie (źródła i kierunki światła i jego

charakter, np. rozproszone, odbite, inne), modelunek

światłocieniowy i jego rodzaje; światło jako nośnik

znaczenia;

 kolor i walor, konwencje barwne, refleksy barwne,

barwa a światło, kolor a budowanie głębi, kolor jako

nośnik znaczenia, elementy psychologii i fizjologii

koloru; obrazy monochromatyczne;

 faktura powierzchni obrazu (szorstkość i gładkość,

faktura jako element budowania iluzji głębi, dukt

pędzla, gest malarski jako element budowania ekspresji,

ale też personalizowania stylu);

 triki optyczne (anamorfozy, skróty perspektywiczne,

skrzynki perspektywiczne, camera obscura i jej

zastosowanie w malarstwie);

 dodatkowe sposoby na osiągnięcie iluzji malarskiej

(obramienie obrazu, gatunek trompe l’oeil, motyw

kotary i inne);

 zagadnienie oryginalnej i wtórnej koncepcji

prezentowania malowideł (obraz a rama, oświetlenie

wnętrza, kąt i wysokość zawieszenia obrazów, dystans

przeznaczony do oglądania, inne).

Zagadnienia dodatkowe:

 dawne i dzisiejsze kryteria oceny jakości dzieł sztuki;

 rozpoznawanie starych i nowych interwencji

konserwatorskich w obrazach;

Wybrane zagadnienia omawiane w trakcie analizowania

budowy narracji w obrazie (AJC):

 rozpoznanie tematu ikonograficznego i jego

pochodzenia;

 porównanie narracji w źródle literackim ze sposobem

poprowadzenia opowieści w obrazie;

 analiza kompozycji pod kątem ukazanej przestrzeni,

rozmieszczenia i ustawienia postaci oraz doboru

strojów, w których zostały ukazane;

 dramaturgia w kompozycji;

 stosowanie idealizacji lub realizmu jako narzędzi

narracji;

 różnice w budowaniu narracji w zależności od okresu

historycznego, w którym powstało dzieło;

R. Arnheim, Sztuka i percepcja wzrokowa, Warszawa 2013

H. Gombrich, Sztuka i złudzenie. O psychologii przedstawienia

obrazowego, Warszawa 1981

H. Grootenboer, The Rhetoric of Perspective. Realism and

Illusionismus in 17 th Centurie Still Life Painting, Chicago 2005

E. Panofsky, Perspektywa jako forma symboliczna, Warszawa

2008

M. Rzepińska, Historia koloru, Warszawa 2015 (i inne wydania)

Laura J. Snyder, Eye of the beholder : Johannes Vermeer, Antoni

van Leeuwenhoek, and the reinvention of seeing, New York

2015

Scientific Examination for the Investigation of Paintings, red. D.

Pinna, M. Galeotti, R. Mazzeo, Firenze 2009

Philip Steadman, Vermeer’s camera : uncovering the truth

behind the masterpieces, Oxford 2001

A. Ziemba, Iluzja a realizm. Gra z widzem w sztuce holenderskiej

1580-1660, Warszawa 2005

Katalogi wystaw:

Deception and Illusion. Five Centuries of Trompe l’oeil Painting,

kat. wyst. Washington Gallery of Art, Washington 2002

Gods, Saints and Heroes. Dutch Painting in the Age of

Rembrandt, kat. wyst. The National Gallery of Art, Washington

D.C., The Detroit Institute of Art, Detroit, Rijksmuseum

Amsterdam, Washington-Detroit-Amsterdam 1980-1981

Konfrontacje. Inspiracje. Spotkania. Arcydzieła malarstwa

europejskiego z muzeów amerykańskich i polskich, kat. wyst.

Muzeum Narodowe w Warszawie, Warszawa 2003

Painted Illusion: the Art of Cornelis Gijsbrechts, kat. wyst.

London 2000

Rubens, van Dyck, Jordaens. Malarstwo flamandzkie doby

Rubensa, van Dycka i Jordaensa 1608-1678, kat. wyst. Muzeum

Narodowe w Warszawie, Warszawa 2007

Sztuka cenniejsza niż złoto. Obrazy, rysunki i ryciny dawnych

mistrzów europejskich ze zbiorów polskich/ exh.cat. Muzeum

Narodowe w Warszawie”, kat. wyst. Muzeum Narodowe w

Warszawie, Warszawa 1999

Transalpinum. Od Giorgiona i Dürera do Tycjana i Rubensa, kat.

wyst. Muzeum Narodowe w Warszawie, Warszawa 2004

Trompe l’oeil. The Art of Illusion, kat. wyst. Musee Jacquemart-

Andre, Paris 2016

oraz szczegółowe opracowania i artykuły na temat konkretnych

problemów artystycznych wskazane przez wykładowcę

K_W01; K_W02; K_W03; K_W04; K_W05; K_W16; K_W17;

K_U01; K_U03; K_U04; K_U06; K_U07; K_U010; K_U011;

K_1U012; K_U13

Samodzielna, porównawcza analiza wybranej pary obrazów

oraz aktywność na zajęciach.