Analiza tekstu literackiego

Analiza tekstu literackiego 3200-M1-2ATL

w sali

Celem zajęć jest pogłębienie znajomości teorii literatury (ww. zajęcia są uzupełnieniem i kontynuacją bloku metodologia badań literackich, na którym wykładowca prezentuje podane niżej kategorie teoretyczno-literackie). Omawiane są podstawowe kategorie literackie, ilustrowane przykładami wybitnych dzieł literatury hispanoamerykańskiej (Borges, Carpentier, Cortázar, García Márquez, Vargas Llosa). Studenci nabywają umiejętność analizy tekstu literackiego oraz zapoznają się ze współczesnymi metodologiami badań literackich, a także z różnymi nurtami literatury Ameryki Łacińskiej..

1. Teoria. Struktura tekstu narracyjnego

2. Analiza

2.1. Poziomy tekstu narracyjnego

• J.L.Borges “Śmierć i busola” (La muerte y la brújula”)

• J.L.Borges, “Opowiadanie kryminalne” (“El cuento policial”, Borges oral)

2.2. Narrator i perspektywa narracyjna

• Seymour Chatman, rozdz. “Covert versus Overt Narrator” w: Story and Discourse

• Julio Cortázar “Ciągłość parków” (“Continuidad de los parques”)

• Julio Cortázar “Bóstwo z Cyklad” (“El ídolo de las Cícladas”)

2.3. Czas

• Alejo Carpentier “Podobny do nocy”, Wojna czasu ( “Semejante a la noche”, Guerra del tiempo)

• Alejo Carpentier “Powrót do ziarnka”, Wojna czasu (“Viaje a la semilla”, Guerra del tiempo)

2.4. Przestrzeń

• Janusz Sławiński, “Przestrzeń w literaturze” w: M.Głowiński i A.Okopień-Sławińska, Przestrzeń i literatura, Wrocław 1978 ((https://pl.scribd.com/document/369095271/Janusz-S%C5%82awi%C5%84ski-Przestrze%C5%84-w-Literaturze).

• Julio Cortázar “Zajęty dom” (“Casa tomada”)

3. Kategorie i koncepcje literackie

3.1. Intertekstualność

Gérard Genette, Palimpsesty. Literatura drugiego stopnia, Gdańsk 2014, rozdz. I-II. Wersja ang.: https://books.google.pl/books?id=KbYzNp94C9oC&printsec=frontcover&hl=pl#v=onepage&q&f=false

• J.L.Borges “Pierre Menard, autor Don Kichota”

3.2. Realizm

• Philippe Hamon Un discours contraint. (pol. wersja: Ograniczenia dyskursu realistycznego: https://www.google.pl/url?sa=t&rct=j&q=&esrc=s&source=web&cd=1&cad=rja&uact=8&ved=2ahUKEwiX8NO1irbgAhUsmYsKHT-aCjwQFjAAegQIAxAC&url=http%3A%2F%2Fbazhum.muzhp.pl%2Fmedia%2F%2Ffiles%2FPamietnik_Literacki_czasopismo_kwartalne_poswiecone_historii_i_krytyce_literatury_polskiej%2FPamietnik_Literacki_czasopismo_kwartalne_poswiecone_historii_i_krytyce_literatury_polskiej-r1983-t74-n1%2FPamietnik_Literacki_czasopismo_kwartalne_poswiecone_historii_i_krytyce_literatury_polskiej-r1983-t74-n1-s221-262%2FPamietnik_Literacki_czasopismo_kwartalne_poswiecone_historii_i_krytyce_literatury_polskiej-r1983-t74-n1-s221-262.pdf&usg=AOvVaw3qIf0FYbOSCgoHc2JOwiPn

• J.L.Borges “Emma Zunz”

3.3. Fantastyka

• Teoría: Adam Elbanowski, Fantastyka: wstępne definicje i określenia (ksero); Tzvetan Todorov, Introduction à la littérature fantastique (The Fantastic: A Structural Approach to a Literary Genre, http://mylovelibrabry.com/epdflibraryus/free1.php?asin=0801491460).

• E.A.Poe, Zagłada Domu Usherów.

• J. Cortázar „W nocy, twarzą ku niebu” („La noche boca arriba”).

3.4. Ironia narracyjna

• Piotr Łaguna, Ironia jako postawa i jako wyraz, Kraków-Wrocław 1984.

• Herbert H. Clark and Richard J. Gerrig “On the Pretense Theory of Irony”:

https://web.stanford.edu/~clark/1980s/Clark,%20H.H.%20_%20Gerrig,%20R.J.%20_On%20the%20pretense%20theory%20of%20irony_%201984.pdf

• Wayne C. Booth A Rhetoric of Irony: https://archive.org/details/rhetoricofirony00boot

• Gabriel García Márquez “Bardzo stary pan z ogromnymi skrzydłami” (“Un señor muy viejo con unas alas enormes”)

3.5. Pojęcie fikcji: Kontrakt prawdziwości i kontrakt fikcyjności w literaturze hispanoamerykańskiej: analiza z perspektywy przedmowy.

• Adam Elbanowski , rozdz. „Między dokumentem a fikcją” w: A. Elbanowski, Świadectwa, metafory, fabulacje, CESLA, Warszawa 2013.

• Gerard Genette Fiction and diction: https://archive.org/details/GerardGenetteFictionDictionCornellUniversityPress1993

• M.Vargas Llosa “Prawda kłamstw” w: Prawda kłamstw, Rebis, Poznań 1999.

3.6. Poezja: elementy wersyfikacji

• J. L. Borges “Poemat o darach” (“Poema de los dones”)

• J.L. Borges „Ars poetica” („Arte poética”).

3.7. Dyskurs historyczny

• Hayden White, Tekst historiograficzny jako artefakt literacki, Znak, 2006 (The Historical Text as Literary Artifact: http://yunus.hacettepe.edu.tr/~jason.ward/ied485britnovel4/HaydWhitHistTextArtifact.pdf).

.

• Álvaro Mutis “Ostatnie oblicze” (“El último rostro”)

3.8. Język i styl

Juan Rulfo Pedro Páramo, rozdz. I.

Nakład pracy studenta:

1. Lektura tekstów teoretycznych i analizowanych tekstów literackich.

2. Udział w dyskusji nad wybranym tekstem.

• Seymour Chatman, Story and Discourse, Ithaca and London 1978 (s. 15-33) (http://books.google.com/books?id=ewrOp9uPjYUC&printsec=frontcover#v=onepage&q&f=false); całość: https://archive.org/details/storydiscoursena00chat?q=Story+and+discourse

• Gérard Genette, Narrative Discourse, Cornell University Press, 1980 (https://archive.org/details/NarrativeDiscourseAnEssayInMethod)

• Michał Głowiński (wyd.), Narratologia, Gdańsk 2004.

• Adam Elbanowski, Świadectwa, metafory, fabulacje: współczesna literatura Ameryki Łacińskiej, Wyd. CESLA UW, Warszawa 2013.

Efekty kształcenia: Wiedza:

Po zakończeniu zajęć student:

• Zna najważniejsze pojęcia teoretycznoliterackie.

• Zna współczesne metodologie badań literackich, ze szczególnym uwzględnieniem narratologii.

• Potrafi rozpoznać podstawowe kategorie w dyskursie literackim.

• Zna teorie powieści i innych gatunków prozatorskich sformułowane przez badaczy literackich oraz pisarzy i krytyków z kręgu literatury latynoamerykańskiej.

Umiejętności

Po ukończeniu zajęć student:

• Czyta, rozumie i interpretuje dzieła literackie zarówno w ich warstwie formalno-językowej jak i formalno-gatunkowej i treściowej, a zwłaszcza zwraca uwagę na szczegóły, niuanse językowe, formalne i znaczeniowe, odnajduje ironię, wieloznaczności, metafory i gry językowe.

• Interpretuje tekst i dyskurs z wielu perspektyw, dokonuje jego pogłębionej analizy.

• Stosuje zdobytą wiedzę teoretycznoliteracką do analizy konkretnych dzieł.

• Rozpoznaje w czytanych tekstach literackich znane z prac teoretycznych techniki literackie.

• Prezentuje własne stanowisko i wyniki własnych analiz w sposób właściwy dla tekstu i dyskursu akademickiego.

Kompetencje społeczne

Po zakończeniu kursu:

• Potrafi formułować i prezentować własne poglądy

• Potrafi dyskutować ze stanowiskami innych osób w sposób właściwy dla dyskusji akademickiej

• Szanuje cudze zdanie i cudzą własność intelektualną

Zakres tematów: Teoria literatury. Analiza tekstu literackiego. Współczesna literatura hispanoamerykańska.

Metody dydaktyczne: 1. Prezentacja wybranego zagadnienia teoretyczno-literackiego; prezentacja tekstu wybranego do analizy.

2. Analiza wybranego tekstu (pokaz audiowizualny)

3. Dyskusja w grupie

Metody i kryteria oceniania: Zaliczenie na ocenę: zaliczenie ustne, obejmujące materiał z zajęć (podstawowe kategorie teoretycznoliterackie oraz umiejętność zastosowania ww. kategorii do konkretnych tekstów).

Analiza tekstu literackiego 3200-M1-2ATL

w sali

Celem zajęć jest pogłębienie znajomości teorii literatury (ww. zajęcia są uzupełnieniem i kontynuacją bloku metodologia badań literackich, na którym wykładowca prezentuje podane niżej kategorie teoretyczno-literackie). Omawiane są podstawowe kategorie literackie, ilustrowane przykładami wybitnych dzieł literatury hispanoamerykańskiej (Borges, Carpentier, Cortázar, García Márquez, Vargas Llosa). Studenci nabywają umiejętność analizy tekstu literackiego oraz zapoznają się ze współczesnymi metodologiami badań literackich, a także z różnymi nurtami literatury Ameryki Łacińskiej..

1. Teoria. Struktura tekstu narracyjnego

2. Analiza

2.1. Poziomy tekstu narracyjnego

• J.L.Borges “Śmierć i busola” (La muerte y la brújula”)

• J.L.Borges, “Opowiadanie kryminalne” (“El cuento policial”, Borges oral)

2.2. Narrator i perspektywa narracyjna

• Seymour Chatman, rozdz. “Covert versus Overt Narrator” w: Story and Discourse

• Julio Cortázar “Ciągłość parków” (“Continuidad de los parques”)

• Julio Cortázar “Bóstwo z Cyklad” (“El ídolo de las Cícladas”)

2.3. Czas

• Alejo Carpentier “Podobny do nocy”, Wojna czasu ( “Semejante a la noche”, Guerra del tiempo)

• Alejo Carpentier “Powrót do ziarnka”, Wojna czasu (“Viaje a la semilla”, Guerra del tiempo)

2.4. Przestrzeń

• Janusz Sławiński, “Przestrzeń w literaturze” w: M.Głowiński i A.Okopień-Sławińska, Przestrzeń i literatura, Wrocław 1978 ((https://pl.scribd.com/document/369095271/Janusz-S%C5%82awi%C5%84ski-Przestrze%C5%84-w-Literaturze).

• Julio Cortázar “Zajęty dom” (“Casa tomada”)

3. Kategorie i koncepcje literackie

3.1. Intertekstualność

Gérard Genette, Palimpsesty. Literatura drugiego stopnia, Gdańsk 2014, rozdz. I-II. Wersja ang.: https://books.google.pl/books?id=KbYzNp94C9oC&printsec=frontcover&hl=pl#v=onepage&q&f=false

• J.L.Borges “Pierre Menard, autor Don Kichota”

3.2. Realizm

• Philippe Hamon Un discours contraint. (pol. wersja: Ograniczenia dyskursu realistycznego: https://www.google.pl/url?sa=t&rct=j&q=&esrc=s&source=web&cd=1&cad=rja&uact=8&ved=2ahUKEwiX8NO1irbgAhUsmYsKHT-aCjwQFjAAegQIAxAC&url=http%3A%2F%2Fbazhum.muzhp.pl%2Fmedia%2F%2Ffiles%2FPamietnik_Literacki_czasopismo_kwartalne_poswiecone_historii_i_krytyce_literatury_polskiej%2FPamietnik_Literacki_czasopismo_kwartalne_poswiecone_historii_i_krytyce_literatury_polskiej-r1983-t74-n1%2FPamietnik_Literacki_czasopismo_kwartalne_poswiecone_historii_i_krytyce_literatury_polskiej-r1983-t74-n1-s221-262%2FPamietnik_Literacki_czasopismo_kwartalne_poswiecone_historii_i_krytyce_literatury_polskiej-r1983-t74-n1-s221-262.pdf&usg=AOvVaw3qIf0FYbOSCgoHc2JOwiPn

• J.L.Borges “Emma Zunz”

3.3. Fantastyka

• Teoría: Adam Elbanowski, Fantastyka: wstępne definicje i określenia (ksero); Tzvetan Todorov, Introduction à la littérature fantastique (The Fantastic: A Structural Approach to a Literary Genre, http://mylovelibrabry.com/epdflibraryus/free1.php?asin=0801491460).

• E.A.Poe, Zagłada Domu Usherów.

• J. Cortázar „W nocy, twarzą ku niebu” („La noche boca arriba”).

3.4. Ironia narracyjna

• Piotr Łaguna, Ironia jako postawa i jako wyraz, Kraków-Wrocław 1984.

• Herbert H. Clark and Richard J. Gerrig “On the Pretense Theory of Irony”:

https://web.stanford.edu/~clark/1980s/Clark,%20H.H.%20_%20Gerrig,%20R.J.%20_On%20the%20pretense%20theory%20of%20irony_%201984.pdf

• Wayne C. Booth A Rhetoric of Irony: https://archive.org/details/rhetoricofirony00boot

• Gabriel García Márquez “Bardzo stary pan z ogromnymi skrzydłami” (“Un señor muy viejo con unas alas enormes”)

3.5. Pojęcie fikcji: Kontrakt prawdziwości i kontrakt fikcyjności w literaturze hispanoamerykańskiej: analiza z perspektywy przedmowy.

• Adam Elbanowski , rozdz. „Między dokumentem a fikcją” w: A. Elbanowski, Świadectwa, metafory, fabulacje, CESLA, Warszawa 2013.

• Gerard Genette Fiction and diction: https://archive.org/details/GerardGenetteFictionDictionCornellUniversityPress1993

• M.Vargas Llosa “Prawda kłamstw” w: Prawda kłamstw, Rebis, Poznań 1999.

3.6. Poezja: elementy wersyfikacji

• J. L. Borges “Poemat o darach” (“Poema de los dones”)

• J.L. Borges „Ars poetica” („Arte poética”).

3.7. Dyskurs historyczny

• Hayden White, Tekst historiograficzny jako artefakt literacki, Znak, 2006 (The Historical Text as Literary Artifact: http://yunus.hacettepe.edu.tr/~jason.ward/ied485britnovel4/HaydWhitHistTextArtifact.pdf).

.

• Álvaro Mutis “Ostatnie oblicze” (“El último rostro”)

3.8. Język i styl

Juan Rulfo Pedro Páramo, rozdz. I.

Nakład pracy studenta:

1. Lektura tekstów teoretycznych i analizowanych tekstów literackich.

2. Udział w dyskusji nad wybranym tekstem.

• Seymour Chatman, Story and Discourse, Ithaca and London 1978 (s. 15-33) (http://books.google.com/books?id=ewrOp9uPjYUC&printsec=frontcover#v=onepage&q&f=false); całość: https://archive.org/details/storydiscoursena00chat?q=Story+and+discourse

• Gérard Genette, Narrative Discourse, Cornell University Press, 1980 (https://archive.org/details/NarrativeDiscourseAnEssayInMethod)

• Michał Głowiński (wyd.), Narratologia, Gdańsk 2004.

• Adam Elbanowski, Świadectwa, metafory, fabulacje: współczesna literatura Ameryki Łacińskiej, Wyd. CESLA UW, Warszawa 2013.

Efekty kształcenia: Wiedza:

Po zakończeniu zajęć student:

• Zna najważniejsze pojęcia teoretycznoliterackie.

• Zna współczesne metodologie badań literackich, ze szczególnym uwzględnieniem narratologii.

• Potrafi rozpoznać podstawowe kategorie w dyskursie literackim.

• Zna teorie powieści i innych gatunków prozatorskich sformułowane przez badaczy literackich oraz pisarzy i krytyków z kręgu literatury latynoamerykańskiej.

Umiejętności

Po ukończeniu zajęć student:

• Czyta, rozumie i interpretuje dzieła literackie zarówno w ich warstwie formalno-językowej jak i formalno-gatunkowej i treściowej, a zwłaszcza zwraca uwagę na szczegóły, niuanse językowe, formalne i znaczeniowe, odnajduje ironię, wieloznaczności, metafory i gry językowe.

• Interpretuje tekst i dyskurs z wielu perspektyw, dokonuje jego pogłębionej analizy.

• Stosuje zdobytą wiedzę teoretycznoliteracką do analizy konkretnych dzieł.

• Rozpoznaje w czytanych tekstach literackich znane z prac teoretycznych techniki literackie.

• Prezentuje własne stanowisko i wyniki własnych analiz w sposób właściwy dla tekstu i dyskursu akademickiego.

Kompetencje społeczne

Po zakończeniu kursu:

• Potrafi formułować i prezentować własne poglądy

• Potrafi dyskutować ze stanowiskami innych osób w sposób właściwy dla dyskusji akademickiej

• Szanuje cudze zdanie i cudzą własność intelektualną

Zakres tematów: Teoria literatury. Analiza tekstu literackiego. Współczesna literatura hispanoamerykańska.

Metody dydaktyczne: 1. Prezentacja wybranego zagadnienia teoretyczno-literackiego; prezentacja tekstu wybranego do analizy.

2. Analiza wybranego tekstu (pokaz audiowizualny)

3. Dyskusja w grupie

Metody i kryteria oceniania: Zaliczenie na ocenę: zaliczenie ustne, obejmujące materiał z zajęć (podstawowe kategorie teoretycznoliterackie oraz umiejętność zastosowania ww. kategorii do konkretnych tekstów).