Zagadnienia pogranicza językowego

ogólnouniwersyteckie

Przed rozpoczęciem nauki przedmiotu wskazane jest powtórzenie wiadomości nabytych w poprzednich latach, dotyczących wiedzy o rozwoju języka białoruskiego oraz o strukturze dialektów białoruskich.

w sali

Podczas semestralnego kursu (30 godz.) omawiane jest pogranicze polsko-białorusko-bałtyckie, polsko-białorusko-ukraińskie oraz białorusko-rosyjskie. Szczególny nacisk położony jest na specyfikę gwar białoruskich w Polsce i polskich na Białorusi z uwzględnieniem dat historycznych intensyfikujących kontakty językowe między obydwoma narodami bądź przeszkadzających w tych kontaktach.

Konwersatorium ma za zadanie wprowadzić studenta w krąg następujących zagadnień:

1. Pojęcie pogranicza językowego, kulturowego, terytorialnego.

2. Dialog kulturowy na pograniczu (charakterystyka demograficzna).

3. Sytuacja językowa historycznie a dziś (ze szczególnym uwzględnieniem pogranicza polsko-białoruskiego) na pograniczach Polski.

4. Tożsamość, stereotyp, tolerancja (z uwzględnieniem sytuacji językowej).

5. Tożsamość a język.

6. Etnolingwistyka pogranicza.

7. Wybrane aspekty dialektologii (ze szczególnym uwzględnieniem pogranicza polsko-białoruskiego).

8. Badania językowe na pograniczu.

9. Archiwizacja niematerialnego dziedzictwa pogranicza.

10. UE a języki mniejszości narodowych w Polsce.

NAKŁAD PRACY STUDENTA – BILANS PUNKTÓW ECTS

Obciążenie studenta na zajęciach wymagających bezpośredniego udziału nauczycieli akademickich: 30 godz. ECTS: 3, w tym:

Udział w zajęciach 30 godz. - 1 ECTS

Obciążenie studenta związane z nauką samodzielną (w tym przygotowanie do zajęć) : 30 godz. i przygotowanie do egzaminu 30 godz. - 2 ECTS

RAZEM

obciążenie studenta na zajęciach wymagających bezpośredniego udziału nauczycieli akademickich oraz związane z nauką samodzielną: 90 godz. ECTS: 3

W przypadku braku możliwości prowadzenia zajęć w formie stacjonarnej zajęcia będą odbywać się przy użyciu narzędzi komunikacji na odległość, najprawdopodobniej Google Meet oraz in.zalecanych przez UW.

1. Atlas gwar wschodniosłowiańskich Białostocczyzny, t.1, Ossolineum 1980.

2. Barszczewska N., Chaustowicz M., Timoszuk M. (red.), Kulturowo-językowe dziedzictwo Podlasia, t. 1, Warszawa 2016.

3. Barszczewska N., Głuszkowska J., Kilka przykładów wpływu języka polskiego na składnię gwar białoruskich i ukraińskich Białostocczyzny, [w:] Ze studiów nad gwarami wschodniosłowiańskimi w Polsce, Lublin 1997.

4. Bednarczuk L., Stosunki etnolingwistyczne na obszarze Wielkiego Księstwa Litewskiego, [w:] Dzieje Lubelszczyzny VI, Lublin 1992.

5. Grek-Pabisowa I., Słownictwo rosyjskiej wyspy gwarowej staroobrzędowców mieszkających w Polsce, Ossolineum 1983.

6. Grek-Pabisowa I., Ostrówka M., Biesiadowska-Magdziarz B., Język polski na Białorusi Radzieckiej w okresie międzywojennym. Polszczyzna pisana. Polszczyzna mówiona, Warszawa 2009.

7. Jankowiak M., Gwary białoruskie na Łotwie w rejonie krasławskim. Studium socjolingwistyczne, Warszawa 2009.

8. Klimczuk F., Ab suadnosinach havorak Brescka-Pinskaha Palessja i Padlaszsza, [w:] Badania dialektów i onomastyki na pograniczu polsko-wschodniosłowiańskim, Białystok 1995.

9. Kozłowska-Doda J., Białoruś jako pogranicze a pogranicza Białorusi: zarys problematyki badań językoznawczych z przełomu XX i XXI w. [w:] Studia Białorutenistyczne, Lublin 2018, s. 235-262.

10. Kurzowa Z., Język polski Wileńszczyzny i kresów północno-wschodnich w XVI-XX w., Warszawa-Kraków 1985.

11. Nikitorowicz J., Pogranicze. Tozsamość, Białystok 1995.

12. Pytanni bilinhvizmu i uzaemadzejannja mou, Minsk 1982.

13. Smoczyński W., Zapożyczenia słowiańskie w litewskiej gwarze puńskiej, [w:] Studia nad gwarami Białostocczyzny, Warszawa 1984.

14. Smułkowa E., Białoruś i pogranicza, Warszawa 2002.

15. Smułkowa E. (red.), Język a tożsamość na pograniczu kultur, Białystok 2000.

16. Smułkowa E., Engelking A. (red.), Pogranicza Białorusi w perspektywie interdyscyplinarnej, Warszawa 2007.

17. Turska H., O powstawaniu polskich obszarów na Wileńszczyźnie, [w:] Studia nad polszczyzną kresową, t.1. Ossolineum 1982.

18. Zdancewicz T., Nazwy terenowe i miejscowe z litewskimi apelatywami geograficznymi bala, brasta, raistas, lanka, pieva na Suwalszczyźnie, [w:] Studia nad gwarami Białostocczyzny, Warszawa 1984.

1. WIEDZA: absolwent zna i rozumie:

- w pogłębionym stopniu specyfikę przedmiotową i metodologiczną badań językoznawczych;

- w pogłębionym stopniu terminologię językoznawczą, także z zakresu zaawansowanej wiedzy szczegółowej;

- w pogłębionym stopniu funkcjonowanie języka w różnych kontekstach, m.in. literatury, kultury, religii, historii, sztuki, polityki, gospodarki oraz mediów;

- w pogłębionym stopniu naturę języka, istotę oraz wpływ przemian historyczno-kulturowych na jego rozwój;

- w pogłębionym stopniu główne kierunki rozwoju badań językoznawczych i najważniejsze współczesne problemy oraz wyzwania;

- w pogłębionym stopniu różnice i podobieństwa międzyjęzykowe oraz właściwe techniki transferu międzyjęzykowego.

2. UMIEJĘTNOŚCI: absolwent potrafi:

- formułować i analizować problemy badawcze z zakresu językoznawstwa, dobierać innowacyjne metody i narzędzia badawcze, w tym zaawansowane techniki informacyjno-komunikacyjne, oraz opracowywać prezentować wyniki, także w nieprzewidywalnych warunkach;

- dokonać krytycznej analizy wybranych metod i narzędzi, w tym zaawansowanych technik informacyjno-komunikacyjnych, oraz zaproponować inne obszary ich zastosowań;

- formułować i testować hipotezy związane z prostymi problemami badawczymi z zakresu językoznawstwa;

- posługiwać się ujęciami teoretycznymi, paradygmatami badawczymi i pojęciami właściwymi dla językoznawstwa w czasie prowadzonych debat i dyskusji ze zróżnicowanymi kręgami odbiorców;

- rozpoznać związki językoznawstwa z innymi dyscyplinami oraz wskazać implikacje praktyczne;

- posługiwać się językiem obcym na poziomie wskazanym w opisie przedmiotu, także w ramach komunikacji specjalistycznej;

- kierować pracą w zespole oraz współdziałać w ramach prac zespołowych;

- samodzielnie planować i realizować własne uczenie się przez całe życie oraz ukierunkować innych w tym zakresie.

3. KOMPETENCJE SPOŁECZNE: absolwent jest gotów do:

- krytycznej oceny posiadanej wiedzy i odbieranych treści;

- uznawania znaczenia wiedzy w rozwiązywaniu problemów poznawczych

i praktycznych oraz sięgania po opinie w zakresie zobowiązań społecznych;

- prawidłowej identyfikacji i rozstrzygania dylematów zawodowych z zachowaniem tradycji i zasad etyki zawodowej oraz rozwijania własnych kompetencji zawodowych;

- inicjowania działań na rzecz interesu publicznego i środowiska lokalnego, działając w sposób przedsiębiorczy.

Warunki dopuszczenia do zaliczenia końcowego:

- systematyczne przygotowanie na zajęcia zadanego materiału

- terminowe wykonywanie prac domowych i testów kontrolnych

- przygotowanie 1 prezentacji lub projektu

Kryteria zaliczenia:

- osiągnięcie zakładanych efektów kształcenia obejmujących wszystkie istotne aspekty – 5,0 (ocena bardzo dobra)

- osiągnięcie zakładanych efektów kształcenia obejmujących wszystkie istotne aspekty z niewielką liczbą błędów lub nieścisłości – 4,5 (ocena dobra plus)

- osiągnięcie zakładanych efektów kształcenia z pominięciem niektórych (mniej istotnych) aspektów – 4,0 (ocena dobra)

- osiągnięcie zakładanych efektów kształcenia z pominięciem niektórych istotnych aspektów oraz z istotnymi nieścisłościami – 3,5 (ocena dostateczna plus)

- osiągnięcie zakładanych efektów kształcenia z pominięciem istotnych aspektów lub z poważnymi nieścisłościami – 3,0 (ocena dostateczna plus)

- brak osiągnięcia zakładanych efektów kształcenia – 2,0 (ocena niedostateczna)

Sprawdzian zaliczeniowy składający się z 10 do 12 pytań otwartych gdzie kryteria oceny przedstawione są w formie progów procentowych:

60% – 68% - 3 (ocena dostateczna)

69% - 77% - 3+ (ocena dostateczna plus)

78% - 86% - 4 (ocena dobra)

87% - 95% - 4+ (ocena dobra plus)

96% - 98 % - 5 (ocena bardzo dobra)

99% -100% - 5 !(ocena bardzo dobra z wykrzyknikiem)

Dopuszcza się maksymalnie 2 nieusprawiedliwione nieobecności na zajęciach każda następna wymaga złożenia usprawiedliwienia. O uznaniu nieobecności decyduje wykładowca. Przekroczenie nieobecności usprawiedliwionych i nieusprawiedliwionych na 50% zajęć może być podstawą do niezaliczenia przedmiotu. Warunki zaliczenia przedmiotu w terminie poprawkowym są takie same jak w terminie I.

W przypadku braku możliwości prowadzenia zajęć w formie stacjonarnej zajęcia będą odbywać się przy użyciu narzędzi komunikacji na odległość Zoom oraz Kampus (Come) i in. rekomendowanych przez UW