Literatura Hiszpanii II

obowiązkowe

Znajomość języka hiszpańskiego na poziomie średnio-zaawansowanym; znajomość podstawowych pojęć z zakresu literaturoznawstwa w ujęciu synchronicznym, diachronicznym i porównawczym.

w sali

Zajęcia poświęcone są historii hiszpańskiej poezji lirycznej od X do początków XXI wieku i koncentrują się na analizie wybranych utworów, uznanych za najbardziej reprezentatywne dla hiszpańskiego średniowiecza, renesansu, baroku; następnie od liryki romantycznej, przez przełom modernistyczny (Pokolenie ’98) obejmą najważniejsze tendencje w poezji XX wieku, aż po początek wieku XXI (Pokolenie ’27, poezja współczesna).

Zajęcia stanowią przegląd głównych nurtów i konwencji w historii liryki hiszpańskiej; możemy podzielić je na trzy bloki tematyczne, odpowiadające poszczególnym epokom w ujęciu chronologicznym. Pierwszy z nich obejmuje początki liryki tradycyjnej Półwyspu Iberyjskiego, późnośredniowieczną twórczość Jorgego Manrique, renesansową poezję dworską oraz poezję mistyczną, jak i barokowy kulteranizm i konceptyzm w liryce. Drugi blok jest poświęcony przede wszystkim epoce romantyzmu oraz przełomowi modernistycznemu (Pokolenie ’98), stanowiącym kluczowe źródło poezji nowoczesnej. Trzeci zaś, koncentruje się na poezji XX i XXI wieku, poczynając od twórczości poetów Pokolenia ’27, przez poezję powojenną (m.in. José Hierro, Claudio Rodríguez), aż po współczesne teksty poetyckie i teksty piosenek analizowane jako wariant poezji lirycznej. Celem zajęć jest zarówno przekrojowe ukazanie najważniejszych procesów zachodzących w literaturze hiszpańskiej na przestrzeni wieków, jak i zapoznanie studentów z kluczowymi tekstami hiszpańskiej poezji lirycznej oraz rozwijanie umiejętności interpretacji, analizowania struktury wierszowanej i rozumienia utworów, mających zasadniczy wpływ zarówno na kulturę Półwyspu Iberyjskiego, jak i kulturę europejską.

Tematy poszczególnych zajęć:

1. Arte mayor i arte menor - odwieczne rozdwojenie. Wprowadzenie do liryki średniowiecznej na Półwyspie Iberyjskim (Andaluzyjska jarcha, Kastalijska liryka tradycyjna: villancico i zéjel, romancero, uczona poezja kleryków)

2. Jorge Manrique, "Coplas a la muerte de su padre"

3. Renesansowa poezja dworska (Garcilaso de la Vega, Fray Luis de León)

4. Poezja mistyczna (św. Jan od Krzyża i św. Teresa od Jezusa)

5. Poezja barokowa: kulteranizm. (Luis de Góngora)

6. Barokowy konceptyzm (Francisco de Quevedo)

7. Preromantyzm i poezja romantyczna w literaturze hiszpańskiej (José de Espronceda, "El estudiante de Salamanca" (fragment poematu), Gustavo Adolfo Bécquer, Rosalía de Castro)

8. Przełom modernistyczny: Pokolenie ’98. (Juan Ramón Jiménez, Antonio Machado)

9. Pokolenie ’27

10. Federico García Lorca: "Romancero gitano", "Poeta en Nueva York"

11. Pokolenie poetów powojennych (m. in. Claudio Rodriguez, José Hierro)

12. Hiszpańska poezja współczesna (m.in. Juan Manuel Romero, Vicente Luis Mora, Teresa Soto)

13. Tekst piosenki jako tekst poetycki (Rosalía, "El mal querer") i zjawisko instapoezji

Bibliografia:

Antología de la Generación del 27, (1997), red. Esperanza Ortega, Madrid, Grupo Anaya.

Antología de la poesía romántica, (1996), red. Manuel Altolaguirre, Mardid, Espasa-Calpe,

Baczyńska, Beata, (2014), Historia literatury hiszpańskiej, Warszawa, PWN.

Bécquer, Gustavo Adolfo, (1980), Rimas y leyendas, Madrid, Espasa-Calpe,

Castro, Rosalía de, (1972) Obras comletas, recopilación y estudio biobibliográfico „Rosalía de Castro el dolor de vivir” de Victoriano Garcia Marti, Madrid, Aguilar.

Castro, Rosalía de, (1998), Cantares gallegos, red. Ricardo Carballo Calero, Madrid, Cátedra.

Centros de gravedad. Poesía española en el siglo XXI (Una antología), ed. de José Andújar Almansa, Valencia, Pre-Textos, La Cruz del Sur, 2018.

Claudio Rodríguez, Francisko Brines, José Hierro, José Ángel Valente, Ángel González. Cinco poeta españoles contemporáneos: pięciu współczesnych poetów hiszpańskich, (1997), tłum. Maria Filipowicz-Rudek, Carlos Marrodán Casas, Warszawa, Instytut Cervantesa, Wydawnictwo Małe.

Espronceda, José de, (1978), El estudiante de Salamanca, ed. de José Moreno Villa, Madrid, Espasa-Calpe.

Friedrich, Hugo, (1959), Estructura de la lírica moderna. De Baudelaire a nuestros días. Barcelona, Seix Barral.

Friedrich, Hugo, (1978), Struktura nowoczesnej liryki, Warszawa, PIW.

García de la Concha, Víctor, (1992), La poesia española de 1935 a 1975, Vol.I. De la preguerra a los años oscuros, 1935-1944, Madrid, Cátedra.

García de la Concha, Víctor, (1992), La poesía española de 1935 a 1975, Vol.II De la poesía existencial a la poesía social 1944-1950, Madrid, Cátedra.

García López, José, (1959), Historia de la literatura española, New York, Las Americas Publishing Company.

García Lorca, Federico, (1992), Romancero cygańskie=Romancero gitano, tłum. Irena Kuran-Bogucka, Gdynia, "Mitel".

García Lorca, Federico, (2000), Poema del cante jondo. Romancero gitano, ed. de Allen Josephs y Juan Caballero, Madrid, Cátedra.

García Lorca, Federico, (2017), Poeta en Nueva York, ed. de María Clementa Millán, madrid, Cátedra.

Góngora, Luis de, (1991), Poesía selecta, ed. de Antonio Pérez Lasheras y José María Micó, Madrid, Taurus.

Jiménez, Juan Ramón, (1957), Sonetos espirituales: (1914-1915), ed. Ricardo Gullón, Madrid, Afrodisio Aguado.

Jiménez, Juan Ramón, (1958), Antolojía poética, Buenos Aires, Editorial Losada.

Jiménez, Juan Ramón, (2002), Poezje, red. Janusz Strasburger, tłum. Agnieszka Dzisiewska, Warszawa, Anagram.

Lewis, Clive, Staples, (1974), The Discarded Image: An Introduction to Medieval and Renaissance Literature, cambridge, Cambridge University Press.

Lewis, Clive Staples, (2008), Odrzucony obraz. Wprowadzenie do literatury średniowiecznej i renesansowej, tłum. Witold Ostrowski, Kraków, Znak.

Machado, Antonio, (1979), Poesías completas, prólogo de Manuel Alvar, Madrid, Espasa-Calpe.

Machado, Antonio, (2005), Poezje, tłum. Janusz Strasburger, Kraków, Miniatura.

Manrique, Jorge, (1979), Poesía, Madrid, Cátedra.

Poesía española: ensayo de métodos y límites estilísticos: Garcilaso, Fray Luis de León, San Juan de la Cruz, Góngora, Lope de Vega, Quevedo, (1962) ed. de Dámaso Alonso, Madrid, Gredos.

Poesías castellanas completas, (1979), ed. de Elias L. Rivers, Madrid, Editorial Castalia.

Poetas españoles de la Generación del 27, (1977), T.1, T.2, red. Francisco M. Mota, La Habana, Editorial Arte y Literatura.

Quevedo, Francisco de, (1989), Poemas escogidos, ed., intr. y notas de José Manuel Blecua, Madrid, Editirial Castalia.

Romero, Juan Manuel, (2014), Desaparecer, Valencia, Pre-Textos.

Rosalía, album El mal querer (2018).

San Juan de la Cruz (1997), Poesía, ed. de Domingo Ynduráin, Madrid, Cátedra.

Santa Teresa de Jesús (1990), Poesías y Exclamaciones, Barcelona, Ediciones 29.

Teresa Soto, (2008), Un poemario, Madrid, Ediciones Rialp.

Urrutia Jorge, (1982), Antonio Machado y Juan Ramón Jiménez: la superación del Modernismo, Madrid, Editorial Cincel.

Wiedza:

Słuchacz zna podstawowe metody analizy dzieł poetyckich, a także ma podstawową wiedzę dotyczącą epok w literaturze hiszpańskiej oraz nurtów, konwencji i motywów obecnych w hiszpańskiej poezji lirycznej i epickiej. Zna także terminologię z zakresu analizy metrycznej i stylistycznej utworu w języku hiszpańskim. Posiada usystematyzowaną wiedzę na temat historii poezji hiszpańskiej, począwszy od literatury dawnej aż do poezji współczesnej (tendencje, prądy poszczególnych epok, głównych autorów oraz ich twórczość) oraz w sposób podstawowy rozumie powiązania poezji hiszpańskiej z procesami historyczno-kulturowymi. (K_W02, K_ W03, K_W04, K_W05)

Umiejętności:

Student potrafi czytać ze zrozumieniem tekst poetycki w języku hiszpańskim przyporządkować go do epoki i wskazać na elementy zgodne z kulturą umysłową danego okresu. Zna gatunki literackie, przede wszystkim liryczne. Rozróżnia estetyki właściwe dla epok, umie scharakteryzować nurty i tendencje estetyczne takie jak poezja mistyczna, kulteranizm czy konceptyzm. Dokonuje analizy i interpretacji utworu z użyciem podstawowej terminologii i właściwych metod, a także przedstawia własne opinie i dyskutuje na temat poezji w języku hiszpańskim. Potrafi samodzielnie zdobywać wiedzę i rozwijać umiejętności z wykorzystaniem odpowiednich źródeł dotyczących teorii tekstu lirycznego i studiów hispanistycznych (tekstów źródłowych, opracowań monograficznych, itp.) oraz napisać i zredagować pisemną pracę z zakresu analizy metrycznej i stylistycznej utworu poetyckiego w języku hiszpańskim, z zastosowaniem odpowiednich metod i właściwych źródeł z zakresu literaturoznawstwa oraz badań nad tekstem lirycznym. Potrafi posługiwać się podstawowymi ujęciami teoretycznymi, paradygmatami badawczymi i pojęciami właściwymi dla literaturoznawstwa oraz historii poezji lirycznej i epickiej, jak również przygotować wystąpienie ustne dotyczące tekstów będących przedmiotem zajęć. (K_U01, K_U02, K_U03, K_U04, K_U05, K_U06, K_U07)

Kompetencje społeczne:

Student jest gotów do krytycznej oceny własnej wiedzy i umiejętności oraz rozumie potrzebę ciągłego doskonalenia się i rozwoju. Jest gotów także do przestrzegania zasad etyki zawodowej. Planuje i organizuje swoją pracę, rozwija przedsiębiorczość, pracuje w sposób autonomiczny, jak również współdziała w zespole, pełniąc różne role. Jest gotów do aktywnego uczestnictwa w kulturze Hiszpanii oraz śledzenia współczesnych procesów i zjawisk zachodzących w poezji hiszpańskiej (K_K01, K_K02, K_K03, K_K04).

Metody dydaktyczne:

• Metoda odwróconej klasy

• Metoda Jigsaw

• Prezentacja

• Dyskusja

• Mini-wykład

Kryteria oceniania:

Uczestnicy konwersatorium będą oceniani na podstawie obecności (dopuszczalne są dwie nieobecności nieusprawiedliwione), aktywności na zajęciach, dodatkowej pracy pisemnej i wypowiedzi ustnych, oraz pisemnego egzaminu końcowego.

Szczegółowe kryteria oceniania będą podane na zajęciach.