Etyka nowych technologii

ogólnouniwersyteckie
seminaria monograficzne

w sali

Seminarium na temat etycznych aspektów nowych technologii ma za zadanie zapoznać studentów z problematyką etyczną związaną ze współczesnym stadium rozwoju techniki, ze szczególnym uwzględnieniem wpływu techniki na biologię i medycynę. Problematyka ogólnoetyczna dotyczyć będzie kwestii relacji między techniką a sferą aksjologiczną oraz kwestii odpowiedzialności w kontekście rozumowania instrumentalnego i działania technicznego. Problematyka specjalistyczna koncentrować się będzie na konkretnych sposobach oddziaływania techniki na życie człowieka (problemy moralne i społeczne) w odniesieniu zarówno do tych form techniki, które mają wpływ na kwestie związane z życiem i leczeniem (biologia i medycyna), jak i innych współczesnych rodzajów techniki.

Seminarium na temat etycznych aspektów nowych technologii ma za zadanie zapoznać studentów z problematyką etyczną związaną ze współczesnym stadium rozwoju techniki, ze szczególnym uwzględnieniem wpływu techniki na biologię i medycynę. Program realizowany będzie zasadniczo w dwóch blokach, z których jeden będzie miał charakter bardziej ogólny, z podniesieniem kwestii ogólnofilozoficznych i metodologicznych, podczas gdy drugi będzie stanowił przegląd kwestii i stanowisk dotyczących konkretnych problemów moralnych. Problematyka ogólna dotyczyć będzie kwestii relacji między techniką a sferą aksjologiczną (pytanie o aksjologiczną neutralność techniki), odpowiedzialności i jej zakresu w kontekście rozumowania instrumentalnego i działania technicznego oraz postaw, jakie można zaobserwować w chwili obecnej wobec techniki (entuzjastycznych lub sceptycznych). Problematyka specjalistyczna koncentrować się będzie na konkretnych sposobach oddziaływania techniki na życie człowieka (problemy moralne i społeczne) w odniesieniu do różnych form techniki, w tym tych, które mają wpływ na kwestie związane z życiem i leczeniem (biologia i medycyna). Problemy te dotyczą: kwestii prywatności, odpowiedzialności zawodowej w profesjach technicznych, moralnych problemów techniki komputerowej, nanoetyki, neuroetyki, roboetyki, techniki autonomicznej (w tym wojskowej), techniki w kosmosie (w tym terraformacji) oraz idei transhumanizmu. Oprócz wiedzy student powinien w trakcie zajęć rozwijać umiejętności argumentacyjne związane z omawianymi tematami oraz zdobyć ogólny pogląd odnośnie wagi roli techniki we współczesnym świecie i jej wielorakiego wpływu na indywidualne i społeczne życie współczesnych ludzi.

Neil Postman, Technopol, r. 2. i 3.

Hans Jonas, Technology as a Subject for Ethics, „Social Research” Vol. 49, No. 4 (Winter 1982), ss. 891-898

Hans Jonas, Zasada odpowiedzialności, r. 1.

Michael Davies, Thinking Like an Engineer: Studies in the Ethics of a Profession, rozdział 4, „Code of Ethics and the Challenger”, p. 43-60.

J. Angelo Corlett, „The Nature and Value of the Moral Right to Privacy”, Public Affairs Quarterly, Vol. 16, No. 4 (Oct., 2002), pp. 329-350

Charles Nesson, „Threats to Privacy”, Social Research, Vol. 68, No. 1 (Spring 2001)

Anita L. Allen, „Privacy”, in: “The Oxford Handbook of Practical Ethics”, ed. H. LaFollette, part 4

Walter Maner “Is Computer Ethics Unique?” (1996)

F. Kraemer, K. van Overveld, M. Peterson, „Is there an ethics of algorithms?”, Ethics and Information Technology (2011) 13, 251–260

Neil M. Richards, Jonathan H. King, “Big Data Ethics”, Wake Forest Law Review, (2014), Vol. 49

LaFollette H. (red.), Ethics in Practice. An Anthology, 2nd ed., Blackwell Publishers 2002 (fragmenty).

Paul L. McEuen, “Small Machines”, Daedalus, Vol. 141, No. 3 (Summer 2012), pp. 35-44

Cynthia Selin, “Expectations and the Emergence of Nanotechnology”, Science, Technology, & Human Values, Vol. 32, No. 2 (Mar., 2007), pp. 196-220

Mark Williamson, “Space ethics and protection of the space environment”, Space Policy 19 (2003)

Ted Peters, “Toward a Galactic Common Good: Space Exploration Ethics”, in: D. Boonin (ed.), The Palgrave Handbook of Philosophy and Public Policy, pp. 827-843.James Moor, John Weckert, Nanoethics: Assessing the Nanoscale from an Ethical Point of View

Maria Radziejowska, „Remote and Autonomous: From Drones to 'Killer Robots'”, Strategic Life, No. 24 (60), October 2014

Wojciech J. Bober, „Czy korzystanie z bojowych bezzałogowych pojazdów latających jest moralnie problematyczne?”,w: Systemy dronów bojowych, Warszawa 2015

Alan Turing „Myślące maszyny a inteligencja”

John‑Stewart Gordon, “What do we owe to intelligent robots?”

Joanna J. Bryson “Robots Should Be Slaves”

John Danaher, Brian Earp, and Anders Sandberg, “Should we campaign against sex robots?”

Jean-François Bonnefon, Azim Shariff, and Iyad Rahwan, “The social dilemma of autonomous vehicles”

Noah J. Goodall, “Away from Trolley Problems and Towards Risk Management”

Martha J. Farah „Emerging Ethical Issues in Neuroscience”, w: Glannon W. (red) Defining Right and Wrong in Brain Science. Essential Readings in Neuroethics, Dana Press 2007.

Françoise Baylis, „'I Am Who I Am': On the Perceived Threats to Personal Identity from Deep Brain Stimulation”

Stephen Kershnar, Autonomous Weapons Pose No Moral Problem, in: (ed.) Bradley Jay Strawser, Killing by Remote Control. The Ethics of an Unmanned Military

Nick Bostrom, “Transhumanist Ethics”

Nabyta wiedza:

- studemt zna i rozumie multi- i interdyscyplinarną terminologię stosowaną w dyskusjach etycznych dotyczących nowych technologii mających zastosowanie w biologii i medycynie;

- ma gruntowną znajomość podstawowych zagadnień i problemów etycznych, jaki rodzi rozwój nowych technologii mających zastosowanie w biologii i medycynie, w szczególności nanotechnologii (‘nanoetyka’), neurotechnologii (‘neuroetyka’), biologii syntetycznej (‘synbioetyka’), a także robotyki (‘roboetyka) oraz technologii informatycznych (‘cyberetyka’);

- ma uporządkowaną, specjalistyczną wiedzę o głównych stanowiskach filozoficznych, podejściach normatywnych oraz strategiach argumentacyjnych stosowanych we współczesnych dyskusjach dotyczących nowych technologii mających zastosowanie w biologii i medycynie.

Nabyte umiejętności:

- student krytycznie analizuje teksty z zakresu tematyki seminarium oraz poglądy i argumenty innych autorów, w tym uczestników zajęć;

- prawidłowo identyfikuje, interpretuje i analizuje problemy i konflikty etyczne, jakie rodzi rozwój nowych technologii mających zastosowanie w biologii i medycynie;

- merytorycznie i poprawnie argumentuje, dobiera i konstruuje zaawansowane argumenty normatywne i faktyczne, oraz formułuje odpowiedzi na krytykę;

- posiada zaawansowaną umiejętność przygotowania wystąpień ustnych związanych z tematyką seminarium;

- posiada zaawansowaną umiejętność przygotowania pisemnych prac analityczno-krytycznych związanych z tematyką seminarium;

- prowadzi na poziomie zaawansowanym pracę badawczą pod kierunkiem prowadzącego seminarium, wymagającą samodzielnego wyszukiwania, analizowania i oceniania informacji pochodzących z różnych źródeł oraz integrowania wiedzy z różnych dyscyplin nauki, z których dorobku korzysta bioetyka;

Nabyte kompetencje społeczne:

- docenia znaczenia refleksji etycznej dla rozwoju nauki, technologii. cywilizacji i społeczeństwa;

- podejmuje i inicjuje działania badawcze, planując i organizując ich przebieg;

- odznacza się rzetelnością, rozwagą i zaangażowaniem w projektowaniu, planowaniu i realizowaniu działań badawczych

- potrafi współdziałać i pracować w grupie, przyjmując w niej różne role

Na finalną ocenę składa się:

- aktywność (w tym obecność, przygotowanie do zajęć, udział w dyskusjach i pracach seminaryjnych) – 40 %

- przygotowanie i wygłoszenie referatu – 25%

- indywidualne przygotowanie pisemnej analizy wybranego przypadku/problemu z zakresu tematyki seminarium – 25 %

- praca w grupie – 10 %