100 zabobonów - trzydzieści lat później

ogólnouniwersyteckie
seminaria monograficzne

Jest pożądane, aby uczestnicy zajęć mieli za sobą kurs logiki elementarnej lub semiotyki logicznej.

mieszany: w sali i zdalnie

Punktem wyjścia dla seminarium jest opublikowana po raz pierwszy przed 30 laty (1987) książka Józefa Marii Bochenskiego Sto zabobonów. Pierwszym zadaniem uczestników seminarium będzie rekonstrukcja przekonań uznanych przez Bocheńskiego za zabobonne. W dalszej kolejności odpowiemy na następujące pytania: (1) Czy zjawiska omawiane przez Bocheńskiego są istotnie zabobonami? (2) Czy zabobony popularne 30 lat temu pozostają nadal w modzie? (3) Czy treść zabobonów podlega kulturowej ewolucji? (4) Czy we współczesnym świecie występują zabobony nie omówione przez Bocheńskiego?

W roku 1987, a więc dokładnie 30 lat temu, Józef Maria Bochsńki opublikował swój znany słownik Sto zabobonów. We „Wstępie” napisał m.in.:

„Mój słownik pokazuje, że w naszym świecie panuje aż tyle zabobonów i jakich zabobonów! Nie potrzeba być wyznawcą zabobonu o stałym Postępie Ludzkości, aby przecież ufać, że ludzie XX wieku są choć trochę przytomniejsi, choć trochę rozumniejsi od troglodytów. A tymczasem lista zabobonów wyznawanych przez miliony w Londynie, Nowym Jorku i Paryżu zadaje kłam tej pobożnej nadziei. Trudno oprzeć się uczuciu wstydu, że się do takiego pokolenia należy. Jeśli o mnie chodzi, przykrość jest tym większa, że, jak wspomniałem, byłem sam ślepym zwolennikiem wielu spośród wymienionych tutaj zabobonów.”

Następnie dodaje: „filozof jest z powołania obrazoburcą, niszczycielem przesądów i zabobonów”, czyli przekonań, które są „(1) oczywiście w wysokim stopniu fałszywe, a mimo to (2) uważane za na pewno prawdziwe”. Słownik Bocheńskiego ma uświadomić czytelnikowi, które przekonania, często powszechnie uznawane i uważane za postępowe, są w istocie zabobonami.

Zadaniem uczestników seminarium będzie, w pierwszej kolejności, zapoznanie się z zabobonami przedstawionymi przez Bocheńskiego i rekonstrukcja przekonań uznanych przez niego za przesądne. Dalszym krokiem będzie analiza omówionych zabobonów pod kątem ich aktualności. Odpowiemy sobie na pytanie, czy przesądy żywione 30 lat temu nadal są w pewnych kręgach popularne oraz czy ich treść podlega ewolucji.

Zajęcia odbywać się będą przez internet, na platformie moodle. Każdy uczestnik będzie zobowiązany regularnie zapoznawać się z materiałami zamieszczanymi na stronie kursu. Referaty będą przedstawiane w formie pisemnej, a dyskusje będą miały postać forum internetowego.

Planowane jest jedno spotkanie organizacyjne (w sali), na początku roku akademickiego.

J. M. Bocheński, 100 zabobonów, Wydawnictwo ANTYK.

Nabyta wiedza:

Uczestnik kursu zna pojęcie zabobonu i potrafi wymienić przesądy wyznawane we współczesnym świecie.

Nabyte umiejętności:

Uczestnik kursu potrafi analizować sądy pod kątem ich treści i sposobu uzasadnienia.

Nabyte kompetencje społeczne:

Uczestnik kursu potrafi wychwytywać przesądy wśród własnych i cudzych przekonań, zajmuje względem nich postawę racjonalną, jest odporny na nieuczciwe chwyty erystyczne.

Przedmiot kończy się zaliczeniem z oceną. Każdy uczestnik kursu zobowiązany jest regularnie zapoznawać się z materiałami zamieszczanymi na stronie kursu oraz przygotować referat na zadany temat. Aktywność na zajęciach i referat będą podstawą oceny.