Kryzys i upadek demokracji

ogólnouniwersyteckie

Upadkowi komunizmu w 1989 roku towarzyszyła narracja o triumfie demokracji, a w naukach społecznych wyłoniła się nowa subdyscyplina – studia nad „demokratyczną transformacją i konsolidacją”. Trzydzieści lat później dominuje atmosfera kryzysu, a badania nad demokracja coraz częściej koncentrują się na zagrożeniach, na jakie jest wystawiona. Na zajęciach przyjrzymy się krytycznie dawniejszym i nowym teoriom dotyczącym kryzysu i upadku demokracji, porównując rozmaite koncepcje i przyglądając się temu, jak teoretyczne i ideologiczne założenia różnych autorów wpływały na ich zdolność dostrzegania (lub ignorowania) rozwijających się procesów długiego trwania.

Upadkowi komunizmu w 1989 roku towarzyszyła narracja o nadciągających triumfie demokracji, a w naukach społecznych wyłoniła się nowa subdyscyplina – studia nad „demokratyczną transformacją i konsolidacją”. Trzydzieści lat później dominuje atmosfera kryzysu, a badania nad demokracja coraz częściej koncentrują się na zagrożeniach, na jakie jest wystawiona. Na zajęciach przyjrzymy się krytycznie dawniejszym i nowym teoriom dotyczącym kryzysu i upadku demokracji, porównując rozmaite koncepcje i przyglądając się temu, jak teoretyczne i ideologiczne założenia różnych autorów wpływały na ich zdolność dostrzegania (lub ignorowania) rozwijających się procesów długiego trwania.

1. Teorie triumfującej demokracji

2. Klasyczne teorie upadku demokracji

3. Liberalne i marksistowskie spojrzenia na upadek demokracji

4. Demokracja a neoliberalizm

5. „Demokracja nieliberalna” i populizm

6. Demokracja a nowe technologie nadzoru

7. Teorie odnowy demokracji

Francis Fukuyama, Koniec historii; Samual Huntington, Trzecia fala demokratyzacji; Shmeul Noah Eisenstadt, The Breakdown of Communist Regimes and the Vicissitudes of Modernity; Juan Linz, The Breakdown of Democratic Regimes; Hanna Arendt, Korzenie totalitaryzmu; Theodor Adorno, Osobowość autorytarna; Nicos Poulantzas, Fascism and Dictatorship; Nicos Poulantzas, State, Power and Socialism; Michel Foucault, Bezpieczeństwo, terytorium populacja; Wendy Brow, Undoing the Demos: Neoliberalism's Stealth Revolution; Colin Crouch, Post-Democracy; Jan-Werner Müller, Co to jest populizm?; Ernesto Laclau, Rozum populistyczny; Maciej Gdula, Nowy autorytaryzm; Matthew d’Ancona, Postprawda; Shoshana Zuboff, The Age of Surveillance Capitalism; Aziz Choudry (ed.), Activists and the Surveillance State.

K_W02 ma świadomość istnienia sporów teoretycznych i metodologicznych prowadzonych we współczesnej socjologii, jest refleksyjny i krytyczny wobec różnych stanowisk

K_W04 jest refleksyjny i krytyczny wobec problemu zróżnicowania społecznego i nierówności społecznych

K_W05 posiada pogłębioną wiedzę o rodzajach więzi społecznych i mechanizmach podtrzymywania ładu zbiorowego

K_W06 posiada pogłębioną wiedzę o zróżnicowaniu kulturowym i jego przemianach, tożsamości kulturowej, interakcji i komunikacji międzykulturowej

K_W10 posiada pogłębioną wiedzę na temat najważniejszych międzynarodowych i krajowych badań socjologicznych odnoszących się do wybranych obszarów rzeczywistości społecznej lub wybranych subdyscyplin socjologii

K_W11 posiada pogłębioną wiedzę o normach i regułach organizujących struktury i instytucje społeczne

K_W14 posiada pogłębioną wiedzę na temat założeń i twierdzeń wybranych historycznych i współczesnych teorii socjologicznych

K_W15 podchodzi w sposób refleksyjny i krytyczny do wyboru określonej perspektywy teoretycznej

K_U01 potrafi zidentyfikować przyczyny i przewidzieć potencjalne skutki przeszłych i bieżących wydarzeń społecznych. Potrafi formułować krytyczne sądy na temat bieżących i przeszłych wydarzeń społecznych

K_U02 potrafi krytycznie selekcjonować informacje i materiały niezbędne do pracy naukowej, korzystając z różnych źródeł (w języku rodzimym i obcym) oraz posługując się nowoczesnymi technologiami

K_U04 potrafi posługiwać się kategoriami teoretycznymi oraz metodami badawczymi do opisu i analizy zmian społecznych i kulturowych we współczesnych społeczeństwach oraz ich konsekwencji

K_U08 umie zinterpretować rolę kultury w funkcjonowaniu jednostki i społeczeństwa

K_U09 potrafi wskazać związek przeczytanego tekstu naukowego z problemami życia społecznego i ich badaniem

K_K04 potrafi argumentować stawiane tezy posługując się dowodami naukowymi

K_K09 jest otwarty na różne perspektywy teoretyczne i metodologiczne badań społecznych

Udział w dyskusji na zajęciach plus cotygodniowa krótka praca pisemna. W ciągu semestru można opuścić maksymalnie trzy zajęcia. Na ocenę cotygodniowych prac wpływa klarowność argumentacji, wykorzystanie wiedzy z obowiązkowych lektur do zajęć i terminowość. Warunki zaliczenia w terminie poprawkowym są identyczne jak w pierwszym terminie.