Socjologia szkolnictwa wyższego – przemiany uniwersytetu.

ogólnouniwersyteckie

.

w sali

Punktem odniesienia dla podejmowanych w trakcie zajęć zagadnień jest nowoczesna idea uniwersytetu zawarta w tradycyjnym, rozpowszechnionym na świecie, typie uczelni wyższej opartym na modelu sformułowanym przez Wilhelma von Humboldta oraz wpływ humboldtowskiego modelu uniwersytetu na współczesne dyskusje o szkolnictwie wyższym. Celem zajęć jest ukazanie procesu adaptacji idei tradycyjnego uniwersytetu do współczesnego modelu uczelni wyższej, do zachodzących aktualnie procesów społeczno-ekonomicznych w globalizującym się społeczeństwie. W trakcie zajęć analizowane będą zmiany w stosunku do modelu humboldtowskiego wynikające z konieczności dostosowania się uczelni wyższych do nowych uwarunkowań, w tym dostosowania do warunków rynkowych

Punktem odniesienia dla podejmowanych w trakcie zajęć zagadnień jest nowoczesna idea uniwersytetu zawarta w tradycyjnym, rozpowszechnionym na świecie, typie uczelni wyższej opartym na modelu sformułowanym przez Wilhelma von Humboldta oraz wpływ humboldtowskiego modelu uniwersytetu

na współczesne dyskusje o szkolnictwie wyższym. Celem zajęć jest ukazanie procesu adaptacji idei tradycyjnego uniwersytetu do współczesnego modelu uczelni wyższej, do zachodzących aktualnie procesów społeczno-ekonomicznych w globalizującym się społeczeństwie. W trakcie zajęć analizowane będą zmiany w stosunku do modelu humboldtowskiego wynikające z konieczności dostosowania się uczelni wyższych do nowych uwarunkowań, w tym dostosowania do warunków rynkowych. Tematyka zajęć koncentruje się wokół społecznych funkcji szkolnictwa wyższego, zwłaszcza w kontekście procesu bolońskiego oraz współczesnego modelu uniwersytetu „przedsiębiorczego”, zdolnego do konkurowania na rynku „usług edukacyjnych” oraz badań naukowych. W trakcie zajęć omawiane będą przemiany społecznych i edukacyjnych funkcji uniwersytetu a także zagadnienia autonomii uczelni wyższej oraz jej uwarunkowania i ograniczenia. Uwzględnione zostaną takie aspekty funkcjonowania szkolnictwa wyższego jak skutki implementacji procesu bolońskiego, rola uczelni wyższych w procesie zapewniania równości szans w dostępie do edukacji i na rynku pracy, zjawisko inflacji dyplomów jako efekt umasowienia edukacji i zanikanie elitarnego charakteru uniwersytetu.

Zajęcia poświęcone są krytycznej analizie wybranych prac socjologicznych i teoretycznej interpretacji wyników badań empirycznych w zakresie socjologii szkolnictwa wyższego.

W trakcie zajęć studenci będą analizować prace socjologiczne pod kątem założeń teoretycznych i ideologicznych, na jakich zostały oparte, sposobu prowadzenia badań i wyciągania z nich wniosków (w przypadku prac opartych na badaniach empirycznych), sposobu prezentacji wyników, dyskusji z oponentami i argumentowania własnych racji. Szczególny nacisk zostanie położony na sposób przekładania założeń teoretycznych na projekty badawcze i na analizy socjologiczne.

Literatura:

B. Wittrock Nowoczesny uniwersytet w perspektywie historycznej – rozważania o trzech transformacjach, Nauka 2/2014.

I. Zakowicz Idea uniwersytetu Wilhelma von Humboldta – kontynuacja czy zmierzch? Ogrody Nauk i Sztuk, 2012 (2);

M. Marody O społecznym zakorzenieniu kultury uniwersytetu Nauka 2/2014;

P. Sztompka Uniwersytet współczesny; zderzenie dwóch kultur, Nauka 1/2014

A. Boczkowski Uniwersytet a kształcenie masowe. Od idei uniwersytetu do ideologii kształcenia na poziomie wyższym, Przegląd Socjologiczny, 2014 nr. 3, s. 9-37.

Z. Melosik Uniwersytet i społeczeństwo. Dyskursy wolności, wiedzy i władzy, 2009, r. V.

A. Zawistowska Horyzontalne nierówności edukacyjne we współczesnej Polsce, 2012, r. VII. „Nierówności horyzontalne na szczeblu wyższym”, s. 151 – 174.

M. Kwiek Transformacje uniwersytetu. Zmiany instytucjonalne i ewolucje polityki edukacyjnej w Europie, 2010, r. 5.

M. Kwiek Przyszłość uniwersytetów w Europie: motywy dyskusji i ich polskie konteksty, Nauka i Szkolnictwo wyższe, nr 1-2, 2014.

Ł. Sułkowski Od uniwersytetu humboldtowskiego do uniwersytetu przedsiębiorczego, Niezbędnik akademicki, nr 2/2017.

C. Kościelniak „Uniwersytet i aktywizm studencki wobec obywatelskiego nieposłuszeństwa” w: Kościelniak C., Makowski J. (red.) Wolność Równość Uniwersytet, 2011.

M. Pryszmont-Ciesielska Ukryty program edukacji akademickiej, 2010, r.1 ;

M. Dudzikowa i inni Oblicza kapitału społecznego uniwersytetu, 2013, r.II, s. 25-88, w tym: R. Wawrzyniak Oferta dydaktyczna uczelni; E. Bochno Relacje w grupie studenckiej; M.Marcinak Oferta pozadydaktyczna uczelni; I. Bochno Kontekst materialno-organizacyjny uniwersytetu.

K. Lubryczyńska – Cichocka Rozwój kształcenia ustawicznego w polskich uczelniach wyższych na przykładzie uniwersytetu otwartego, w: Dziewulak D. (red.) Nauka i szkolnictwo wyższe, Studia BAS, Nr 3, 2013;

J. Bugaj Kształcenie skoncentrowane na studentach tzw. Student Centered Learning (SCL): co się za tym kryje?, 2013.

J. Grzymała-Moszczyńska i inni. Stan wdrożenia modelu nauczania skoncentrowanego na studentach i studentkach na polskich uczelniach wyższych, Nauka i Szkolnictwo Wyższe, nr 2/42/2013.

Marszałek A. Rola uczelni w regionie, 2010, r. 4.

Woźnicki J. (red.) Benchmarking w szkolnictwie wyższym, 2012.

Ogólnopolski system monitorowania Ekonomicznych Losów Absolwentów szkół wyższych, Edycja 3.

Szkoły wyższe i ich finanse w 2017 roku, GUS, Komentarz analityczny.

K_W02 ma świadomość istnienia sporów teoretycznych i metodologicznych prowadzonych we współczesnej socjologii, jest refleksyjny i krytyczny wobec różnych stanowisk

K_W04 jest refleksyjny i krytyczny wobec problemu zróżnicowania społecznego i nierówności społecznych

K_W05 posiada pogłębioną wiedzę o rodzajach więzi społecznych i mechanizmach podtrzymywania ładu zbiorowego

K_W06 posiada pogłębioną wiedzę o zróżnicowaniu kulturowym i jego przemianach, tożsamości kulturowej, interakcji i komunikacji międzykulturowej

K_W10 posiada pogłębioną wiedzę na temat najważniejszych międzynarodowych i krajowych badań socjologicznych odnoszących się do wybranych obszarów rzeczywistości społecznej lub wybranych subdyscyplin socjologii

K_W11 posiada pogłębioną wiedzę o normach i regułach organizujących struktury i instytucje społeczne

K_W14 posiada pogłębioną wiedzę na temat założeń i twierdzeń wybranych historycznych i współczesnych teorii socjologicznych

K_W15 podchodzi w sposób refleksyjny i krytyczny do wyboru określonej perspektywy teoretycznej

K_U01 potrafi zidentyfikować przyczyny i przewidzieć potencjalne skutki przeszłych i bieżących wydarzeń społecznych. Potrafi formułować krytyczne sądy na temat bieżących i przeszłych wydarzeń społecznych

K_U02 potrafi krytycznie selekcjonować informacje i materiały niezbędne do pracy naukowej, korzystając z różnych źródeł (w języku rodzimym i obcym) oraz posługując się nowoczesnymi technologiami

K_U04 potrafi posługiwać się kategoriami teoretycznymi oraz metodami badawczymi do opisu i analizy zmian społecznych i kulturowych we współczesnych społeczeństwach oraz ich konsekwencji

K_U08 umie zinterpretować rolę kultury w funkcjonowaniu jednostki i społeczeństwa

K_U09 potrafi wskazać związek przeczytanego tekstu naukowego z problemami życia społecznego i ich badaniem

K_K04 potrafi argumentować stawiane tezy posługując się dowodami naukowymi

K_K09 jest otwarty na różne perspektywy teoretyczne i metodologiczne badań społecznych

Udział w dyskusji, prezentacja, przygotowanie krótkiego eseju

Do godzin przeznaczonych na zajęcia w sali (30h) należy doliczyć czas konieczny do przygotowania się do zajęć (czytanie lektur, sporządzanie notatek, przygotowanie prezentacji) – 4h oraz czas konieczny do przygotowania się do finalnego zaliczenia (napisania eseju) – 10h

Liczba nieobecności podlegająca usprawiedliwieniu: dwie

Zasady zaliczenia poprawkowego: sprawdzian pisemny