"Przyspieszenie, wyobcowanie, rezonans. Projekt krytycznej teorii nowoczesności Hartmuta Rosy"
Informacje ogólne
Kod przedmiotu: | 3700-KON356-AL-OG |
Kod Erasmus / ISCED: | (brak danych) / (brak danych) |
Nazwa przedmiotu: | "Przyspieszenie, wyobcowanie, rezonans. Projekt krytycznej teorii nowoczesności Hartmuta Rosy" |
Jednostka: | Wydział "Artes Liberales" |
Grupy: |
Przedmioty ogólnouniwersyteckie humanistyczne Przedmioty ogólnouniwersyteckie na Uniwersytecie Warszawskim |
Punkty ECTS i inne: |
(brak)
|
Język prowadzenia: | polski |
Rodzaj przedmiotu: | ogólnouniwersyteckie |
Założenia (opisowo): | Wskazana wiedza ogólna w zakresie filozofii społecznej i politycznej, socjologii ogólnej |
Skrócony opis: |
Co jest źródłem naszego codziennego poczucia braku czasu? Dlaczego życie wyznaczane jest rytmem deadline’ów, których niepodobna zignorować? Jak poradzić sobie z cywilizacyjnym przyspieszeniem? Czy nowoczesność stała się dla nas światem-pułapką, w którym coraz częściej czujemy się wyobcowani? Oto pytania, które będą towarzyszyły nam podczas zajęć przyjmujących kształt klasycznego konwersatorium. Poświęcone ono będzie wspólnej lekturze i analizie pracy nieznanego jeszcze w Polsce, lecz w zachodniej Europie i na świecie od dawna uznanego niemieckiego socjologa i teoretyka społecznego Hartmuta Rosy. Książka Przyspieszenie, wyobcowanie, rezonans. Projekt krytycznej teorii późnonowoczesnej czasowości, która będzie podstawą konwersatorium, jest pierwszą pracą Rosy wydaną właśnie w języku polskim (2020) i przystępnym wprowadzeniem w jego najnowszą teorię. Autor zaliczany jest, po Habermasie i Honnethcie do kolejnej generacji twórców teorii krytycznej. |
Pełny opis: |
Teoria przyspieszenia i wyobcowania jest systematyczną próbą odpowiedzi na pytanie o kondycję nowoczesnego podmiotu i jego doświadczenie czasu. Jej autor – Hartmut Rosa – korzysta z całej palety współczesnej humanistyki, czerpiąc nie tylko ze współczesnej socjologii, ale też z filozofii, w tym szczególnie hermeneutyki i fenomenologii. Podczas zajęć skoncentrujemy się na rekonstrukcji wszystkich kluczowych figur pojęciowych, które składają się na architektonikę jego teorii, a które pozwolą nam odpowiedzieć na pytanie o źródła wyobcowania w nowoczesności. Zajęcia podzielone będą na 4 części. W pierwszej z nich analizować będziemy pojęcie przyspieszenia społecznego, czynniki, które się do niego przyczyniają, jak też wpływ przyspieszenia na formy społecznego bycia-w-świecie. Analizie poddamy także fenomen spowolnienia. Postawimy pytanie dlaczego to właśnie przyspieszenie, nie zaś spowolnienie stało się czynnikiem rozwoju nowoczesności i dlaczego spowolnienie nie może stać się antidotum na szaleństwo cywilizacyjnego przyspieszenia? W drugiej części skupimy się na współczesnych odmianach teorii krytycznej przyglądając się jej odmianom. W części trzeciej koncentrujemy się na czasowości przyspieszenia i postawimy pytanie o źródła podmiotu nowoczesnego. Ostatnia część będzie poszukiwaniem drogi wyjścia ze społecznego przyspieszenia i wyobcowania przy pomocy pojęcia rezonansu jako specyficznego kształtu relacji do świata, w której podmiot ma szansę powrócić do siebie znosząc pułapkę czasowego napięcia, które jest źródłem alienacji. Zajęcia będą pomocą w rozwijaniu umiejętności korzystania z narzędzi współczesnej teorii społecznej, wykorzystywania aparatu teoretycznego do krytycznej interpretacji pojęć, a przede wszystkim ćwiczenia się w transdyscyplinarności – nie tylko swobodnego przekraczania ograniczeń poszczególnych dyscyplin badawczych, ale też wiązania ze sobą potencjału socjologii i filozofii, by docierać do nieprostych i nieoczywistych zjawisk, które kształtują naszą codzienność. |
Literatura: |
Literatura podstawowa: Rosa Hartmut (2020), Przyspieszenie, wyobcowanie, rezonans. Projekt krytycznej teorii późnonowoczesnej czasowości, tłum. Jakub Duraj, Jacek Kołtan, Gdańsk: Europejskie Centrum Solidarności. Literatura uzupełniająca: Bauman Zygmunt (2000), Ponowoczesność jako źródło cierpień, Warszawa: Wydawnictwo Sic!. Bauman Zygmunt (2006), Płynna nowoczesność, Kraków: Wydawnictwo Literackie. Bauman Zygmunt (2018), Retrotopia. Jak rządzi nami przeszłość?, tłum. Karolina Lebek, Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN. Beck Ulrich, Giddens Anthony, Lash Scott (2009), Modernizacja refleksyjna. Polityka, tradycja i estetyka w porządku społecznym nowoczesności, przekł. Jacek Konieczny, Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN. Honneth Axel (2012), Walka o uznanie. Moralna gramatyka konfliktów społecznych, tłum. Jakub Duraj, Kraków: Nomos. Rosa Hartmut, Scheuerman William E. (ed.) (2008), High-speed society: social acceleration, power, and modernity, Pennsylvania State University Press. Rosa Hartmut (2010), „Głód czasu w kulturze przyspieszenia. Z Hartmutem Rosą rozmawiają Tomasz Szlendak i Michał Kaczmarczyk”, „Studia Socjologiczne”, 4 (199). Rosa Hartmut (2012), „Przyspieszenie społeczne. Etyczne i polityczne konsekwencje desynchronizacji społeczeństwa wysokich prędkości”, w: Ethos. Kwartalnik Instytutu Jana Pawła II KUL, 3 (99), s. 78–116. |
Metody i kryteria oceniania: |
Aktywność na zajęciach, prezentacja wybranego tematu, wzgl. przygotowanie eseju na zaliczenie |
Właścicielem praw autorskich jest Uniwersytet Warszawski.