Na południe od Mezopotamii. Archeologia Półwyspu Arabskiego w okresie epoki brązu i żelaza

fakultatywne
ogólnouniwersyteckie

Archeologia Bliskiego Wschodu w epoce brązu 3101-PO-BWB
Archeologia Bliskiego Wschodu w epoce żelaza 2800-PO-BWZ

Mile widziana orientacja w problematyce archeologii starożytnego Bliskiego Wschodu w szczególności w epoce brązu i żelaza. Naukę opisywanego przedmiotu ułatwiłyby wcześniejsze uczestnictwo w zajęciach blokowych Archeologia Bliskiego Wschodu.

mieszany: w sali i zdalnie

Półwysep Arabski i rejon Zatoki Perskiej nieodparcie kojarzą się z kolebką islamu, bezkresnymi pustyniami, wydobyciem ropy naftowej, a ostatnio także z nowoczesnymi miastami nad Zatoką Perską, stanowiącymi w ostatnich czasach atrakcyjny kierunek turystyczny. Wiedza o tym, że w czasach przedislamskich kwitła tam cywilizacja, rzadko dociera do opinii publicznej. Dzieje się tak też dlatego, że południowa Arabia pozostawała przez wiele lat na marginesie zainteresowania archeologii Bliskiego Wschodu. Z różnych względów sytuacja ta uległa w ostatnim czasie zmianie, dlatego niniejszy wykład ma na celu przybliżenie słuchaczom aktualnej wiedzy na temat problematyki archeologicznej tego regionu w okresie epoce brązu i żelaza.

Wykład ten ma na celu zapoznanie studentów z archeologią obszarów basenu Zatoki Perskiej od III do I tysiąclecia p.n.e. Kurs będzie koncentrował się na starożytnych cywilizacjach Magan i Dilmun, które rozwinęły się w północno-wschodniej części Półwyspu Arabskiego w epoce brązu i odgrywały rolę ośrodków, a także istotnych partnerów, w handlu pomiędzy Mezopotamią, Iranem i Doliną Indusu. Tematy zajęć obejmą również obszary ościenne lub pozostające w kontakcie z krainami Magan i Dilmun. Uczestnicy wykładu zapoznają się z różnorodnością krajobrazów kulturowych (wybrzeże i wyspy, górzysta strefa śródlądowa, pustynne oazy), kluczowymi stanowiskami archeologicznymi, charakterystycznymi budowlami i obiektami kultury materialnej, specyfiką obrzędów pogrzebowych (często odmiennych od tych, jakie są znane z innych części starożytnego Bliskiego Wschodu) oraz podstawami ekonomicznymi społeczności zamieszkujących poszczególne strefy geograficzne. Istotnym elementem zajęć będzie prezentacja wyników aktualnych badań wykopaliskowych w regionie, w tym prowadzonych w ostatnim czasie przez polskie misje archeologiczne (w rejonie Al-Subbiya w Kuwejcie, Saruq al-Hadid w Zjednoczonych Emiratach Arabskich, Qumayrah w Omanie).

Cleuziou, S., & Tosi, M. (2007). In the shadow of the ancestors: The prehistoric foundations of the early Arabian civilization in Oman. Muscat: Ministry of Heritage and Culture, Sultanate of Oman.

Crawford, H., Rice, M. (2000), Traces of Paradise: The Archaeology of Bahrain 2500 BC-300 AD. Dilmun Committee, 2000.

Laursen, S., & Steinkeller, P. (2017). Babylonia, the Gulf Region and the Indus: Archaeological and Textual Evidence for Contact in the Third and Early Second Millennia BC (Mesopotamian Civilizations). Pennsylvania State University Press.

Potts, D. T. (1990). The Arabian Gulf in Antiquity. Vol 1: From Prehistory to the Fall of the Achaemenid Empire. Oxford: Clarendon Press.

Po ukończeniu wykładu student definiuje pojęcia, terminy oraz najważniejsze zagadnienia związane z archeologią Półwyspu Arabskiego w zakresie chronologicznym i geograficznym prowadzonych zajęć. Wskazuje krainy historyczne, kluczowe stanowiska archeologiczne, rozpoznaje charakterystyczne elementy kultury materialnej oraz rozróżnia lokalne jednostki periodyzacji dziejów. Analizuje specyfikę omawianych regionów oraz ich znaczenie w ramach kontaktów z krainami ościennymi.

Zaliczenie na ocenę.

Końcowe zaliczenie pisemne w formie testu (100% udziału w ocenie końcowej); końcowe zaliczenie ustne (w przypadku poprawki).

Kontrola obecności (możliwe dwie nieobecności).