American Exceptionalism and Its Critiques: Theology, Politics, Literature (Amerykańska wyjątkowość i jej krytyka: teologia, polityka, literatura)

ogólnouniwersyteckie

Tematem kursu jest idea wyjątkowości kolonii brytyjskich w Ameryce Północnej, a następnie Stanów Zjednoczonych w perspektywie teologicznej, politycznej i literackiej od roku 1620 do końca wojny secesyjnej. Lista analizowanych tekstów obejmuje kazania, artykuły polityczne, wiersze i eseje zarówno autorów wspierających doktrynę wyjątkowości, jak i zwalczających ją z różnych punktów widzenia.

Tematem kursu jest genealogia i przykłady doktryny o wyjątkowości brytyjskich kolonii w Ameryce Północnej, a następnie Stanów Zjednoczonych Ameryki w okresie 1620-1865. Punktem wyjścia będzie analiza purytańskich kazań z wieku XVII oraz okresu tzw. Wielkiego Przebudzenia w 1 poł. wieku XVIII, tzw. „kazań wyborczych” z dekad bezpośrednio poprzedzających wybuch Amerykańskiej Rewolucji, oraz wybranych tekstów politycznych związanych z jej przebiegiem. Ponadto lista literatury podmiotowej obejmuje fragmenty poematu epickiego Vision of Columbus (1787) Joela Barlowa, a także krótkie wiersze innych poetów z kręgu “Hartford Wits” i Philipa Freneau. Okres Wczesnej Republiki reprezentuje również Michel Guillaume de Crèvecoeur (Letters from the American Farmer, III; “Sketch of a Contrast between the Spanish and English Colonies”) i wybrane teksty bostońskich Federalistów (w tym zwłaszcza ich wczesne mowy na zaproszenie studenckiego bractwa Phi Beta Kappa z Harvardu). Szczegółowej analizie poddany będzie słynny artykuł Johna O’Sullivana “Manifest Destiny” oraz jego doraźny kontekst polityczny i literacki. Kolejny problem do omówienia w trakcie zajęć to poprzedzający wojnę secesyjną spór o niewolnictwo, reprezentowany z jednej strony przez zwolennika tej instytucji, wiceprezydenta USA Johna C. Calhouna (mowa pt. “Peculiar Institution”) i argumentację odwołującą się do Biblii, z drugiej natomiast przez abolicjonistów: Williama Lloyda Garrisona, Wendella Philipsa i Fredericka Douglassa. Na koniec przewidywana jest krytyczna lektura wybranych esejów Emersona („The American Scholar”, „Self-Reliance”) i Thoreau „Slavery in Massachusetts”, „A Plea for Captain John Brown”), jak również fragmentów dziennika Emersona odnoszących się do wojny secesyjnej. Podstawowym celem kursu jest odsłonięcie teologicznych korzeni przeświadczenia o wyjątkowości USA i ukazanie jego stopniowej sekularyzacji w przeciągu ponad dwóch stuleci.

Bibliografia przedmiotowa:

1. Sacvan Bercovitch, The Puritan Origins of the American Self

2. Sacvan Bercovitch, The American Jeremiad

3. Myra Jehlen, American Incarnation. The Individual, the Nation, and the Continent

5. God’s New Israel. Religious Interpretations of American Destiny, ed. Conrad Cherry

6. Chris Fresonke, West of Emerson. The Design of Manifest Destiny

7. Ernest Lee Tuveson, Redeemer Nation. The Idea of America’s Millenial Role

8. William Stanton, The Leopard’s Spots. Scientific Attitudes toward Race in America, 1815-1859

9. George Fredrickson, The Inner Civil War. Northern Intellectuals and the Crisis of the Union

10. James Brewert Stewart, Holy Warriors. The Abolitionists and American Slavery

11. Stephanie LeMenager, Manifest and Other Destinies. Territorial Fictions of the Nineteenth-Century United States

Po ukończeniu tego kursu student:

1. WIEDZA: student posiada pogłębioną wiedzę na temat istotnej dla historycznej tożsamości USA idei wyjątkowości kraju w skali światowej; rozpoznaje znamiona doktryny „wyjątkowości” w tekstach teologicznych, politycznych i literackich; posługuje się pojęciami z kręgu tematyki kursu; zna postawy krytyczne wobec doktryny „wyjątkowości”.

2. UMIEJĘTNOŚCI: student potrafi formułować pytania badawcze dotyczące problematyki kursu, umie formułować krytyczne argumenty względem idei wyjątkowości USA, formułować własne hipotezy badawcze związane z problematyką zajęć, przygotowywać prace pisemne związane z tą problematyką.

3. KOMPETENCJE SPOŁECZNE: jest świadomy ważności różnic kulturowych między krajem ojczystym a USA, rozumie rolę sporów w kształtowaniu się tożsamości kulturowej, dostrzega kluczową rolę wiedzy historycznej dla rozumienia współczesności.

Semestralna praca zaliczeniowa (60%) i aktywność na zajęciach (40%). Tematy prac do wyboru zostaną podane w środku semestru.