Filozofia społeczna [3501-FSP18-F] Rok akademicki 2018/19
Ćwiczenia, grupa nr 1

Deklarując otwartość na wszelkie sugestie lekturowe uczestników zajęć, proponuję omówienie fragmentów następujących tekstów:

1. Platon, „Państwo”, „Teajtet”, „Gorgiasz”;

2. K. Popper, „Społeczeństwo otwarte i jego wrogowie”, H. Arendt, „Polityka jako obietnica’, rozdz. „Sokrates”;

3. Arystoteles, „Polityka”;

4. Św. Augustyn: „O Państwie Bożym”, Św. Tomasz z Akwinu, „O władzy”, „O kupnie i sprzedaży na kredyt”;

5. N. Machiavelli, „Książę”;

6. T. Morus, „Utopia”;

7. T. Hobbes, „Elementy filozofii”;

8. B. Spinoza, „Traktat polityczny”;

9. J. Locke, „Dwa traktaty o rządzie”;

10. J. J. Rousseau, „Rozprawa o pochodzeniu i podstawach nierówności między ludźmi”;

11. J. J. Rousseau, „Umowa społeczna”;

12. I. Kant, „O porzekadle...”, „Pomysły do ujęcia historii powszechnej w aspekcie światowym” (w innym przekładzie: „Idea powszechnej historii w aspekcie kosmopolitycznym”);

13. Ernst Cassierer, ”Rousseau, Kant, Goethe”;

14. F. Schiller, „Co to jest historia powszechna i po co ją studiujemy” , „Listy o estetycznym wychowaniu człowieka”;

15. A. de Tocqueville, „O demokracji w Ameryce”, J. Rifkin, „Europejskie marzenie”;

16. G. W. F. Hegel, „Wykłady z filozofii dziejów”;

17. G. W. F. Hegel, „Zasady filozofii prawa”;

18. K. Marks, F. Engels, „Dzieła”;

19. K. T. Veblen, „Teoria klasy próżniaczej”;

20. G. Simmel, „Filozofia pieniądza”, M. Weber, „Etyka protestancka a duch kapitalizmu”;

21. J. Ortega y Gasset, „Bunt mas”;

22. E. Fromm, „Ucieczka od wolności”, „Mieć czy być?”, „Zdrowe społeczeństwo”;

23. M. Horkheimer, „Krytyka instrumentalnego rozumu”, M. Horkheimer, T. W. Adorno, „Dialektyka oświecenia”;

24. H. Marcuse, „Eros i cywilizacja”, „Człowiek jednowymiarowy”;

25. M. Foucault, „Nadzorować i karać”, „Nietzsche, genealogia, historia”, „Trzeba bronić społeczeństwa;

26. Z. Bauman, „Globalizacja”, „Razem osobno”;

27. H-P. Martin, H. Schumann, „Pułapka globalizacji. Atak na demokrację i dobrobyt”, B. Barber, „Dżihad kontra Mcświat”, J. Rifkin, „Koniec pracy”;

28. I. Wallerstein, „Utopistyka”, S. Amin, „Zmurszały kapitalizm”;

29. U. Beck, Społeczeństwo światowego ryzyka;

30. F. Fukuyama, „Koniec człowieka”, J. Habermas, „Przyszłość natury ludzkiej”; M. Sandel, „Przeciwko udoskonalaniu człowieka”;

31. B. R. Barber, „Skonsumowani; jak rynek psuje dzieci, infantylizuje dorosłych i połyka obywateli”.

Zajęcia będą poświęcone analizie kluczowych pojęć i głównych problemów z zakresu filozofii społecznej i historiozofii, przy uwzględnieniu rozlicznych powiązań tych dziedzin z antropologią filozoficzną, filozofią kultury, filozofią polityki oraz teorią historii.

Przedmiotem naszych rozważań będą w szczególności zagadnienia takie, jak:

-- genealogia i mechanizmy socjalizacji, socjalizacja i indywidualizacja, historyczna zmienność form uspołecznienia, typy więzi społecznej — wspólnota i stowarzyszenie, tryby rozwoju społecznego – ewolucja i rewolucja w procesie historycznym;

-- teorie historiozoficzne: statyczne, zamknięte oraz dynamiczne, otwarte ujęcia procesu historycznego, idee dziejowego postępu i regresu;

-- geneza i funkcja państwa, relacja między społeczeństwem i państwem, typologia ustrojów, formy władzy, trybalizm, ksenofobia, kosmopolityzm;

-- warianty prawa natury i umowy społecznej, wykładnie prawa stanowionego; koncepcje wolności i zniewolenia, wyzysku, wykluczenia, alienacji i emancypacji;

-- rola pracy, własności i pieniądza w ludzkim życiu, urzeczowienie i fetyszyzm towarowy;

-- status i rola kultury w życiu społecznym, relacja między kulturą a naturą, natura/kondycja ludzka, społeczna funkcja mitu, religii, ideologii, modele racjonalności;

-- specyfika utopii, utopijność a realizm;

-- społeczne znaczenie techniki i biotechnologii;

-- płeć biologiczna i kulturowa, relacja płci, poddaństwo kobiet i feminizm;

-- perspektywy globalizacji.

Wskazane zagadnienia będą rozpatrywane w porządku chronologicznym w oparciu o klasyczne pozycje filozoficzno- społeczne i historiozoficzne najsłynniejszych autorów od starożytności po współczesność.

Warunkiem zaliczenia będzie regularna obecność i aktywny udział w zajęciach.