Wielkie zagadnienia epoki nowożytnej: Nowożytne teorie polityczne: polityka - teologia - literatura (blok: Świat nowożytny; K3) [3104-M2SNW-NTP16-OG] Semestr zimowy 2018/19
Konwersatorium, grupa nr 1

The Cambridge History of Political Thought 1450-1700, ed. by J. H. Burns, M. Goldie, Cambridge 1991, rozdz. III-V

J. I. Israel, Radical Enlightenment. Philosophy and the Making of Modernity 1650-1750, Oxford 2001

L. Kołakowski, Świadomość religijna i więź kościelna. Studia nad chrześcijaństwem bezwyznaniowym XVII wieku, Warszawa 1997

A. Mączak, Rządzący i rządzeni. Władza i społeczeństwo w Europie wczesnonowożytnej, Warszawa 1986

F. Meinecke, Die Idee der Staatsräson in der Neueren Geschichte, Berlin 1929

W. Reinhard, Geschichte der Staatsgewalt. Eine vergleichende Verfassungsgeschichte Europas von den Anfängen bis zur Gegenwart, München 1999

Q. Skinner, The Foundations of Modern Political Thought, 2 t., Cambridge 1997

K. Grzybowski, Historia doktryn politycznych i prawnych, Warszawa 1968.

P. Hazard, Myśl europejska w XVIII wieku. Od Monteskiusza do Lessinga, Warszawa 1972

Historia filozofii politycznej, red. L. Strauss, J. Cropsey, Warszawa 2010.

J. M. Kelly, Historia zachodniej teorii prawa, Kraków 2006.

Z. Kuderowicz, Filozofia nowożytnej Europy, Warszawa 1989

M. Ossowska, Myśl moralna oświecenia angielskiego, Warszawa 1996.

A. Quinton, Filozofia polityki, w: Oksfordzka ilustrowana historia filozofii, red. A. Kenny, Poznań 2001.

L. Strauss, Prawo naturalne w świetle historii, Warszawa 1969.

P. Manet, Intelektualna historia liberalizmu, Kraków 1994

Zarys tematów:

1. Podstawy teoretyczne: czym zajmuje się historia idei

Q. Skinner, Znaczenie i rozumienie w historii idei;

Tekst dostępny online:

https://pressto.amu.edu.pl/index.php/r/article/view/8615

2. Podstawy ideowe:

- Platon, Państwo, ks. I-IV, VI

literatura:

- R. Legutko, Spór o Platona, Znak,408, maj 1989 (dostępny w Internecie)

3. Podstawy praktyczne:

Arystoteles, Polityka, ks. I

literatura:

C. Nederman, Aristotelianism and the Origins of the „Political Science“ in the Twelfth Century, „Journal of the History of Ideas“ 52, 1991, S. 179-194

4. Po prostu Augustyn:

Św. Augustyn, Państwo Boże, Kielce 2010, II, 4-7, 19-22

V, przedmowa, 1, 8-17, 19-21, 24; VIII 1-12; XI 1-5; XIV 1-5, 8-9, 28; XVII 1-3; XIX 4-8, 11-18, 20-22, 24-28; XX 1, 2; XXII 6, 7

literatura:

Kornatowski W., Społeczno – polityczna myśl św. Augustyna, Warszawa 1965.

Wnętrzak T., Znaczenie pojęć filozoficzno – politycznych w De Civitate Dei św. Augustyna, Kraków 2002.

5. Teoria polityczna reformacji:

- M. Luter, O świeckiej zwierzchności, w: Pisma etyczne, Bielko Biała 2009, 179-215

6. Projekt humanistyczny

Erazm, Wychowanie księcia chrześcijańskiego, w: tegoż, Pisma moralne , wybór i tłum. M. Cytowska, Warszawa 1970 (najlepiej całość a zwł. rozdz. III-VIII, X-XI)

Literatura:

J.D. Tracy, The Politics of Erasmus. A Pacifist Intellectual and His Political Milieu, Toronto 1978

7. U źródeł nowożytności: amoralna polityka czy sprawne rządy?

Niccolo Machiavelli, Książę, (różne wydania, najlepiej całość, rozdz. V-X, XV-XIX, XXI-XXIII);

8. Projekt absolutyzmu? Bodin

Źródło:

Jean Bodin, Sześć ksiąg o Rzeczypospolitej, Warszawa 1958, ks. 1, rozdz. I, VI, VIII i X; ks. 2, rozdz. I; ks. 4, rozdz. VI; ks. 5, rozdz. II, rozdz. IV i VI. ks. 6, rozdz. VI

9. Lewiatan jako „śmiertelny Bóg” - Hobbes

źródło:

Thomas Hobbes, Lewiatan, Warszawa 2005, cz. 1, rozdz. X-XV, XVII-XVIII, XXI, XXVI, XLII

10. Nowożytny republikanizm?

źródło:

Niccolo Machiavelli, Rozważania nad pierwszym dziesięcioksięgiem historii Rzymu, Warszawa 2009, ks. II-III

11. Wojna, absolutyzm, demokracja: Grotius

Źródło:

Hugo Grotius, Trzy księgi o prawie wojny i pokoju, Warszawa 1957 (Przedmowa, Prolegomena, ks. 1 – całość, ks. 2, rozdz. 2-3, 14)

12. Nowożytna republika

źródła:

W. Szekspir, Koriolan (Akt 1-3)

--, Juliusz Cesar (Akt 1-3)

13. Oświeceniowy kontraktualizm

Źródła:

John Locke, Dwa traktaty o rządzie, Warszawa 1992, traktat drugi, rozdz. I – IX, s. 163-255

14. Republikanizm i absolutyzm

J.J. Rousseau, Umowa społeczna [różne wydania, np. Warszawa 2002] (najlepiej całość, koniecznie ks. 1)

Fryderyk Wielki, Testament polityczny z 1768 roku, w: Prusy – mity i rzeczywistość, wyd. H.-J. Bömelburg i A. Lawaty, Poznań, s. 89-96

15. Zajęcia podsumowujące

Dyskusja nad tekstami, wspólna analiza; wystąpienia referatowe.

Aktywny udział w dyskusji, obecność; ewentualnie: prace pisemne.

Warunkiem zaliczenia jest obecność i przygotowanie do zajęć.