General cartography

Ogólna wiedza o mapach i atlasach ogólnogeograficznych w ujęciu historyczno-metodycznym, zapoznanie z wybranymi dziełami kartografii polskiej i światowej, przegląd polskiego dorobku kartografii topograficznej.

Celem przedmiotu jest zapoznanie studentów z mapami i atlasami ogólnogeograficznymi. Służy temu przybliżenie dorobku polskiej kartografii przedrozbiorowej, prac kartograficznych prowadzonych przez państwa zaborcze na ziemiach polskich oraz działalności międzywojennego Wojskowego Instytutu Geograficznego. Główny przedmiot wykładu stanowi dorobek i ocena polskiej kartografii topograficznej po II wojnie światowej, przy czym do roku 1989 istotny jest kontekst uwarunkowań politycznych i wiążące się z tym ograniczenia cenzury dotyczące kartografii.

Druga część wykładów jest poświęcona kartografii atlasowej. Przegląd dzieł atlasowych nawiązuje do początków – atlasów Orteliusza i Merkatora (XVI w.) i podobnie jak w przypadku map ogólnogeograficznych, wymaga prześledzenia ich rozwoju, ze szczególnym uwzględnieniem atlasów XIX-wiecznych, kiedy kształtowały się początki nowoczesnej kartografii atlasowej (np. atlasy Stielera, Debesa, Andreego) i XX-wiecznych (m.in. Atlante Internazionale d.TCI, Times Atlas, Atłas Mira, Atlas Świata Służby Topograficznej WP). Prezentowany jest również polski dorobek atlasowej szkoły romerowskiej. Omawiany jest obecny stan polskiej kartografii atlasowej na przykładzie wybranych atlasów narodowych i regionalnych w odniesieniu do reprezentatywnych dzieł zagranicznych.

Ćwiczenia są powiązane z wykładami i służą w znacznym stopniu ugruntowaniu ich treści. Celem ćwiczeń jest bliższe poznanie wybranych rodzajów map i atlasów ogólnogeograficznych oraz ich krytyczna ocena. Wykonywane ćwiczenia dotyczą treści map topograficznych, wpływu generalizacji na treść i formę graficzną map oraz struktury i treści atlasów. Rezultatem ćwiczeń są prace w postaci graficznej i opisowej.

Wprowadzenie do kartografii i topografii, pod red. J. Pasławskiego. Warszawa: Nowa Era, 2006.

K.A. Saliszczew, Mapy geograficzne i kartografia, Sposoby przedstawiania rzeźby terenu. W: Kartografia ogólna, pod red. B. Horodyskiego. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 1998 lub 1984.

J. Sieradzka, O pochodzeniu terminów oznaczających mapę i kartografię. PPK, T. 19, 1987, nr 3.

J. Gołaski, Funkcjonalno-strukturalna koncepcja pojęcia mapy. PPK, T. 5, 1973, nr 1.

M. Sirko, Zarys historii kartografii. Lublin: Wydawnictwo UMCS, 1999.

S. Alexandrowicz, Dorobek kartografii polskiej XVI – XVIII wieku i jego znaczenie dla kartografii Europy. W: Polonia. Atlas map z XVI – XVIII wieku. Warszawa: GUGiK, 2005.

G. Bonatowski, Działalność profesora Stanisława Pietkiewicza w zakresie badania dawnych map z obszaru Polski. W: Prace i Studia Geograficzne 17, WGiSR UW 1995.

B. Horodyski, Ewolucja map topograficznych – istota postępu i granice doskonałości. W: IX Szkoła Kartograficzna „Polska kartografia map topograficznych”. Warszawa: UW, PTG, Sztab Generalny WP, 1994.

B. Krassowski, Topograficzna karta Królestwa Polskiego (1822–1843). Zabytki polskiej kartografii, zeszyt 1. Warszawa: Biblioteka Narodowa, 1978.

B. Krassowski, Polska kartografia wojskowa w latach 1919–1945. Warszawa: Wydawn. MON,1974.

E. Sobczyński, Służba geograficzna w dwudziestoleciu międzywojennym. W: 6 Samodzielny Oddział Topograficzny. Toruń 1995.

S. Pietkiewicz, 50 lat kartografii niepodległej Polski. PPK T. 1, 1969, nr 1.

M. Kacprzak, Rys historyczny działalności cywilnych służb topograficznych w latach 1945–1989. W: IX Szkoła Kartograficzna „Polska kartografia map topograficznych”. Warszawa: UW, PTG, Sztab Generalny WP, 1994.

E. Sobczyński: Działalność służby topograficznej Wojska Polskiego w latach 1945–1989. W: IX Szkoła Kartograficzna „Polska kartografia map topograficznych”. Warszawa: UW, PTG, Sztab Generalny WP, 1994.

W. Ostrowski, Koncepcja nowej mapy topograficznej Polski w skali 1:10 000. PPK T. 32, 2000, nr 3.

W. Ostrowski, Koncepcja Mapy topograficznej Polski w skali 1:50 000. PPK 34, 2002, nr 4.

Skorowidz map topograficznych Polski. GUGiK, 2007.

P. Kowalski, J. Siwek: Polskie mapy topograficzne do użytku powszechnego – ćwierć wieku sukcesów czy niepowodzeń? PPK T. 45, 2013, nr 4.

Od map analogowych do baz danych przestrzennych. W: Rola bazy danych obiektów topograficznych w tworzeniu infrastruktury informacji przestrzennej w Polsce, pod red. R. Olszewskiego i D. Gotliba. Warszawa: GUGiK, 2013.

T. Michalski: Geneza Mapy Świata 1:2 500 000. PPK T. 3, 1971, nr 1.

S. Gurba, J. Mościbroda, Geograficzno-statystyczny atlas Polski Eugeniusza Romera – pomnikowe dzieło kartografii polskiej. PPK T. 14, 1982, nr 2.

E. Florjańska, B. Horodyski: Atlas Świata Służby Topograficznej Wojska Polskiego (w czterdziestolecie wydania). PPK T. 40, 2008, nr 4.

J. Ostrowski, Drogi i bezdroża realizacji polskich atlasów narodowych. W: Materiały Ogólnopolskich Konferencji Kartograficznych, T. 26, „Społeczna i edukacyjna rola kartografii w Polsce”. Warszawa: GUGiG, PTG, UW, 2005.

M. Sirko, Analiza polskich atlasów regionalnych. Uwagi i propozycje. W: Materiały Ogólnopolskich Konferencji Kartograficznych, T. 12, „Polskie atlasy regionalne”. Poznań: UAM, PTG, 1986.

Efekty kierunkowe: K_W01, K_W07, K_U07, K_K06

Efekty specjalnościowe: S5_W01, S5_W07, S5_U07, S5_K04

Student posiada wiedzę o najważniejszych dziełach kartografii polskiej w ujęciu historycznym oraz wiedzę o wybranych dziełach kartografii światowej. Ma wiedzę na temat wpływu skali i typu mapy ogólnogeograficznej na zakres jej treści, ze szczególnym uwzględnieniem wpływu generalizacji.

Ma umiejętność krytycznej oceny polskich map i atlasów ze szczególnym uwzględnieniem opracowań współczesnych. Posługuje się fachową terminologią, umie korzystać z literatury naukowej oraz przekazać nabytą wiedzę.

Student ma świadomość roli kartografii ogólnogeograficznej i atlasowej w społeczeństwie. Jest gotów do realizowania pracy własnej, będącej wkładem w dane zajęcia, zgodnie ze wskazówkami prowadzącego.

Egzamin ustny – opanowanie materiału z wykładów i ćwiczeń.

Zaliczenie ćwiczeń – wykonanie i zaliczenie wszystkich prac omówionych na zajęciach; liczba nieobecności: 2 (student ma obowiązek nadrobić zajęcia w ciągu miesiąca od nieobecności).

Ocena końcowa z przedmiotu obejmuje ocenę z ćwiczeń (40%) oraz ocenę z egzaminu (60%).

W przypadku braku zaliczenia w pierwszym terminie przewiduje się egzamin poprawkowy.

Brak