(in Polish) Polityka i bezpieczeństwo społeczne

Przedmiot polityka i bezpieczeństwo społeczne obejmuje zagadnienia z zakresu polityki społecznej oraz bezpieczeństwa socjalnego ze szczególnym uwzględnieniem polityk szczegółowych. Akcentowana jest rola programów i działań publicznych współtworzących ład społeczny w rozwiązywaniu istniejących problemów polskiego społeczeństwa. Szczególną uwagę zwraca się na rolę interwencji publicznych w zapewnieniu bezpieczeństwa socjalnego mieszkańcom kraju.

Przedmiot ma za zadanie w sposób uporządkowany i systematyczny wprowadzić studentów w tematykę polityki społecznej oraz pokazać jej związek z bezpieczeństwem państwa i jego mieszkańców. Obok wprowadzenia podstawowych pojęć jego uczestnicy zapoznają się z politykami, które wydają się mieć główny wpływ na kształtowanie sfery społecznej w Polsce. Zakres poruszanych zagadnień jest zatem szerszy niż wąsko pojmowana polityka społeczna, ale zarazem węższy niż ogół polityk publicznych składających się na państwo dobrobytu. Pojawią się w nim również aspekty praktyczne związane z analizą aktualnie realizowanych polityk oraz wybranych aktów prawnych tworzących ich ramy. Studenci wykorzystają zdobytą wiedzę i nabyte umiejętności do przygotowania pracy semestralnej poświęconej jednemu z aktualnych problemów polityki społecznej

Zakres tematyczny konwersatorium obejmuje następujące grupy zagadnień wraz z proponowaną dla nich literaturą:

1. Zajęcia organizacyjne. Wymogi formalne. Bezpieczeństwo społeczne jako dziedzina bezpieczeństwa narodowego. Problem społeczny a kwestia społeczna. Modele polityki społecznej.

• J. Gierszewski., Bezpieczeństwo społeczne jako dziedzina bezpieczeństwa narodowego, ,,Historia i polityka" 2018, nr 23(30), s. 21-38 (http://cejsh.icm.edu.pl/cejsh/element/bwmeta1.element.desklight-6fa2dc1e-c826-47f7-87d6-ce805a512482/c/Gierszewski.pdf)

• A. Niesporek, Problemy i kwestie społeczne, Katowice 2020 (https://www.researchgate.net/publication/341190245_Problemy_i_kwestie_spoleczne).

• S. Golinowska, Modele polityki społecznej w Polsce i Europie na początku XXI wieku, Warszawa 2018, s. 51-78

(https://www.batory.org.pl/wp-content/uploads/2019/05/Modele-polityki-spolecznej.pdf).

2. Historia polityki społecznej w Polsce

• Geneza i etapy kształtowania się polityki społecznej [w:] B. Zasępa, J. Lustig, M. Mitręga, N. Stępień-Lampa, P. Grzywna, Polityka społeczna. Rozważania o teorii i praktyce, Katowice 2016, s.22 - 33

(https://www.researchgate.net/publication/316081322_Wybrane_problemy_polityki_spolecznej)

• Geneza działalności pomocowej w Polsce [w:] B. Zasępa, J. Lustig, M. Mitręga, N. Stępień-Lampa, P. Grzywna, Polityka społeczna. Rozważania o teorii i praktyce, Katowice 2016, s.34 - 52

(https://www.researchgate.net/publication/316081322_Wybrane_problemy_polityki_spolecznej)

• M. Grewiński, Polska polityka społeczna w latach 1989–2016 – sukcesy i niepowodzenia, Studia Biura Analiz Sejmowych Kancelarii Sejmu 2017, nr 2 (50), s. 59-92

(http://orka.sejm.gov.pl/WydBAS.nsf/0/98F93D85421240E0C125815D0049D7A3/$file/Studia_BAS_50.pdf)

3. Polityka ludnościowa

• A. Lewicka, Bezpieczeństwo demograficzne państwa - implikacje dla Polski, ,,Rocznik Bezpieczeństwa Międzynarodowego" 2016, vol 10, nr 2, s. 273-281(http://cejsh.icm.edu.pl/cejsh/element/bwmeta1.element.ojs-doi-10_34862_rbm_2016_2_22/c/237-210.pdf)

• Piotr Szukalski: W ciągu 20 lat 1/3 ludności Polski będzie miała ponad 60 lat, (https://www.youtube.com/watch?v=ZwIb8Cd6ozQ), 13.09.2020

• Założenia polskiej polityki ludnościowej, Warszawa 2013, s. 4-13

(https://bip.stat.gov.pl/download/gfx/bip/pl/defaultstronaopisowa/462/1/1/bip_zalozenia_polityki_ludnosciowej_polski_2013_projekt_luty_2013.pdf)

• Rządowa Rada Ludnościowa

https://bip.stat.gov.pl/organizacja-statystyki-publicznej/rzadowa-rada-ludnosciowa/, 16.11.2020

4. Polityka senioralna

• M. Pogonowski, Wpływ polityki senioralnej na bezpieczeństwo socjalne osób starszych, Rocznik Bezpieczeństwa Morskiego 2016, rok X, s. 61-72

(http://www.wdiom.amw.gdynia.pl/wp-content/uploads/2018/07/RBM_2016_cz_I.pdf).

• Uchwała nr 161 Rady Ministrów z dnia 26 października 2018 r. w sprawie przyjęcia dokumentu Polityka społeczna wobec osób starszych 2030. BEZPIECZEŃSTWO – UCZESTNICTWO – SOLIDARNOŚĆ (M.P. poz. 1169)

(https://www.monitorpolski.gov.pl/M2018000116901.pdf)

5. Polityka rodzinna

• M. Parada, M. Wojakowska, Rola rodziny w kreowaniu kultury bezpieczeństwa społeczności lokalnych, Zeszyty Naukowe SGSP 2018, nr 4 (68), s. 259-276) (http://yadda.icm.edu.pl/yadda/element/bwmeta1.element.baztech-62410d79-a789-4af8-bc2e-d4df44a6bbbf/c/12._Parada_2C_Wojakowska.pdf)

• M. Rymsza, Polityka rodzinna: cele, wartości, rozwiązania – w poszukiwaniu konsensualnego programu, Studia Biura Analiz Sejmowych 2016, nr 1 (45), s. 55-76

(http://orka.sejm.gov.pl/WydBAS.nsf/0/88B7B69049C7973EC125807B003F28BD/$file/Strony%20odStudia_BAS_45-4.pdf)

6. Pomoc społeczna.

• A. Kokoszkiewicz, Opieka społeczna jako zadanie państwa. Studium teoretycznoprawne, Lublin 2015, s. 131-185

(http://otworzksiazke.pl/images/ksiazki/opieka_spoleczna_jako_zadanie_panstwa/opieka_spoleczna_jako_zadanie_panstwa.pdf)

• A. Gocłowski, Bezpieczeństwo pracowników pomocy społecznej, https://ops.pl/2015/04/bezpieczenstwo-pracownikow-pomocy-spolecznej/, 24.04.2015.

7. Polityka mieszkaniowa

• P. Lis, Cele i instrumenty społecznej polityki mieszkaniowej, Space - Society - Economy 2011, nr 10, s. 9-28

(http://yadda.icm.edu.pl/yadda/element/bwmeta1.element.ekon-element-000171347663)

• H. Augustyniak , J. Łaszek , K. Olszewski , M. Widłak, Polityka mieszkaniowa i otoczenie regulacyjne sektora mieszkaniowego, Bezpieczny Bank 2013, nr 4 (53), s. 100-123

(http://yadda.icm.edu.pl/yadda/element/bwmeta1.element.ekon-element-000171274949).

• J. Solska, Jak powinna wyglądać polityka mieszkaniowa dla młodych, https://www.polityka.pl/tygodnikpolityka/rynek/1667818,1,jak-powinna-wygladac-polityka-mieszkaniowa-dla-mlodych.read, 12.07.2016.

• Rekomendacje ekspertów dla polityki mieszkaniowej, http://obserwatorium.miasta.pl/rekomendacje-ekspertow-dla-polityki-mieszkaniowej-mieszkalnictwo/, 4.12.2019.

8. Polityka wobec niepełnosprawności.

• D. Krzewniak, Bezpieczeństwo osób niepełnosprawnych, De Securitate et Defensione. O Bezpieczeństwie i Obronności 2015, nr 1, s. 89-100 (http://bazekon.icm.edu.pl/bazekon/element/bwmeta1.element.ekon-element-000171423216)

• A. Barczyński, Skuteczność systemu zatrudniania i aktywizacji zawodowej osób niepełnosprawnych, Niepełnosprawność – zagadnienia, problemy, rozwiązania 2016, nr IV (21), s. 56 – 80

(https://kn.pfron.org.pl/download/5/719/04AndrzejBarczynski.pdf)

9. System ubezpieczeń społecznych

• K. Jaworska, Główne cechy ubezpieczeń społecznych, [w:] M. Czuryk, K. Naumowicz (red.), Prawo ubezpieczeń społecznych. Wybrane problemy, Olsztyn 2016, s. 33-40

(https://wpia.uwm.edu.pl/czytelnia/index.php?option=com_phocadownload&view=category&download=75:prawo-ubezpieczen-spolecznych-wybrane-problemy&id=32:e-seriewpia&lang=pl)

• Zabezpieczenie społeczne w Polsce, Warszawa 2019, s. 42-86 (https://www.zus.pl/documents/10182/167567/Zabezpieczenie+spo%C5%82eczne+w+Polsce/387eb8f7-0522-4f74-ace3-907cd6b1e80f)

10. Polityka rynku pracy

• Z. Wiśniewski, Ewolucja polskiej polityki rynku pracy [w:] Tenże, Zawadzki K. (red.), Aktywna polityka rynku pracy w Polsce w kontekście europejskim, Toruń 2010, s. 15-32.

(http://www.almp.umk.pl/public/pl/files/File/Publikacje/Aktywna_polityka_rynku_pracy_w_Polsce_w_kontekscie_europejskim.pdf)

• M. Makuch, Polityka społeczna wobec wyzwań rynku pracy w XXI wieku [w:] Tenże (red.), Współczesny rynek pracy. Zatrudnienie i bezrobocie w XXI wieku, Warszawa 2014, s.7-18

(http://www.bibliotekacyfrowa.pl/Content/64012/PDF/Wspolczesny_rynek_pracy.pdf)

• Raport bezpieczeństwo pracy w Polsce 2019, http://bezpieczniwpracy.pl/wp-content/uploads/2019/10/Raport-Bezpiecze%C5%84stwo-Pracy-w-Polsce-2019.pdf, 9.10.2019, s.19-34.

11. Polityka edukacyjna

• G. Habigier-Pipska, Bezpieczeństwo edukacyjne jako obszar bezpieczeństwa wewnętrznego państwa, Annales Universitatis Paedagogicae Cracoviensis. Studia Politologica 2014, nr 12, s. 65-79. (http://cejsh.icm.edu.pl/cejsh/element/bwmeta1.element.desklight-73531890-bf9f-41cb-b39d-091d75ba39c5).

• A. Nowakowska, J. Przewłocka, Szkoła oczami uczniów: relacje z nauczycielami i kolegami oraz przemoc szkolna. Warszawa 2015, s. 17-52.

(http://www.ibe.edu.pl/images/materialy/IBE-analizy-rbj-szkola-oczami-uczniow.pdf)

12. Polityka zdrowotna

• P. Grzywna, Bezpieczeństwo zdrowotne — wprowadzenie do problematyki, Studia Politicae Universitatis Silesiensis 2015, t. 14, s. 105-121

(http://www.journals.us.edu.pl/index.php/SPUS/article/download/5459/3574)

• B. Bober, Bezpieczeństwo zdrowotne jako istotny komponent bezpieczeństwa państwa, Studia nad Bezpieczeństwem 2016, nr 1, s. 33-64 (http://cejsh.icm.edu.pl/cejsh/element/bwmeta1.element.desklight-445aee88-4890-433b-8ffa-080e77f8206e/c/33_PDFsam_Studia_nad_Bezpieczenstwem_nr_1_-_tekst.pdf)

• P. Grzywna, Polska polityka zdrowotna - stan i kierunki zmian, Studia Humanistyczno-Społeczne 2017, t. 18, s. 189-202.

(https://rebus.us.edu.pl/bitstream/20.500.12128/2246/3/Grzywna_Polska_polityka_zdrowotna.pdf)

13. Polityka państwa wobec sektora obywatelskiego

• E. Modzelewska, Polityka państwa wobec sektora społecznego w ujęciu historycznym,

http://en.oapuw.pl/wp-content/uploads/2013/03/modzelewska-e.-polityka-panstwa-wobec-sektora-spolecznego-w-ujeciu-historycznym.pdf, 16.11.2020.

• M. Rak, Relacje organizacji pozarządowych z administracją publiczną i firmami biznesu, Zeszyty Naukowe Wyższej Szkoły Bankowej we Wrocławiu 2011, nr 22, s. 67-85,

(http://bibliotekacyfrowa.wsb.wroclaw.pl:8080/Content/154/zn_22_wr_Rak.pdf)

• Program Rozwoju Organizacji Obywatelskich,

https://niw.gov.pl/wp-content/uploads/2018/08/PROO_2018_2030.pdf, 16.11.2020.

14. Polska polityka społeczna w dobie globalizacji i integracji europejskiej

• L. Prorok, Transformacja polskiej polityki społecznej a członkostwo w Unii Europejskiej, Acta Universitatis Lodziensis Folia Sociologica 2016, nr 56, s. 5-20

(http://cejsh.icm.edu.pl/cejsh/element/bwmeta1.element.hdl_11089_19899/c/1-005_020-Prorok.pdf)

• M. Żukowski, Unijna strategia integracji społecznej, ,,Polityka Społeczna" 2010, nr 9, s. 2-7

(https://polityka-spoleczna.ipiss.com.pl/resources/html/article/details?id=200878)

15. Wybrane problemy polityki społecznej

• Wybrane społeczne i zdrowotne aspekty bezpieczeństwa w Polsce [w:] B. Zasępa, J. Lustig, M. Mitręga, N. Stępień-Lampa, P. Grzywna, Polityka społeczna. Rozważania o teorii i praktyce, Katowice 2016, s.79 - 100 (https://www.researchgate.net/publication/316081322_Wybrane_problemy_polityki_spolecznej)

Literatura przedmiotu:

Augustyniak H., Łaszek J. , Olszewski K. , Widłak M., Polityka mieszkaniowa i otoczenie regulacyjne sektora mieszkaniowego, Bezpieczny Bank 2013, nr 4 (53).

Auleytner J., Polska polityka społeczna. Ciągłość i zmiany, Warszawa 2004.

Barczyński A., Skuteczność systemu zatrudniania i aktywizacji zawodowej osób niepełnosprawnych, Niepełnosprawność – zagadnienia, problemy, rozwiązania 2016, nr IV (21).

Bober B., Bezpieczeństwo zdrowotne jako istotny komponent bezpieczeństwa państwa, Studia nad Bezpieczeństwem 2016, nr 1.

Czuryk, M., Naumowicz K. (red.), Prawo ubezpieczeń społecznych. Wybrane problemy, Olsztyn 2016.

Firlit-Fesnak G., Szylko-Skoczny M. (red.), Polityka społeczna, Warszawa 2018.

Gierszewski J., Bezpieczeństwo społeczne jako dziedzina bezpieczeństwa narodowego, ,,Historia i polityka" 2018, nr 23(30).

Golinowska S., Modele polityki społecznej w Polsce i Europie na początku XXI wieku, Warszawa 2018.

Grewiński M., Polska polityka społeczna w latach 1989–2016 – sukcesy i niepowodzenia, Studia Biura Analiz Sejmowych Kancelarii Sejmu 2017, nr 2 (50).

Grzywna P., Bezpieczeństwo zdrowotne — wprowadzenie do problematyki, Studia Politicae Universitatis Silesiensis 2015, t. 14.

Grzywna P., Polska polityka zdrowotna - stan i kierunki zmian, Studia Humanistyczno-Społeczne 2017, t. 18.

Habigier-Pipska G., Bezpieczeństwo edukacyjne jako obszar bezpieczeństwa wewnętrznego państwa, Annales Universitatis Paedagogicae Cracoviensis. Studia Politologica 2014, nr 12.

Jagusiak B., Bezpieczeństwo socjalne współczesnego państwa, warszawa 2015.

Kokoszkiewicz A., Opieka społeczna jako zadanie państwa. Studium teoretycznoprawne, Lublin 2015.

Krzewniak D., Bezpieczeństwo osób niepełnosprawnych, De Securitate et Defensione. O Bezpieczeństwie i Obronności 2015, nr 1.

Lewicka A., Bezpieczeństwo demograficzne państwa - implikacje dla Polski, ,,Rocznik Bezpieczeństwa Międzynarodowego" 2016, vol 10, nr 2.

Lis P., Cele i instrumenty społecznej polityki mieszkaniowej, Space - Society - Economy 2011, nr 10.

Makuch M., (red.), Współczesny rynek pracy. Zatrudnienie i bezrobocie w XXI wieku, Warszawa 2014.

Niesporek A., Problemy i kwestie społeczne, Katowice 2020.

Nowakowska A., Przewłocka J., Szkoła oczami uczniów: relacje z nauczycielami i kolegami oraz przemoc szkolna. Warszawa 2015.

Parada M., Wojakowska M., Rola rodziny w kreowaniu kultury bezpieczeństwa społeczności lokalnych, Zeszyty Naukowe SGSP 2018, nr 4 (68).

Pogonowski M., Wpływ polityki senioralnej na bezpieczeństwo socjalne osób starszych, Rocznik Bezpieczeństwa Morskiego 2016, rok X.

Prorok L., Transformacja polskiej polityki społecznej a członkostwo w Unii Europejskiej, Acta Universitatis Lodziensis Folia Sociologica 2016, nr 56.

Rak M., Relacje organizacji pozarządowych z administracją publiczną i firmami biznesu, Zeszyty Naukowe Wyższej Szkoły Bankowej we Wrocławiu 2011, nr 22.

Rymsza M., Polityka rodzinna: cele, wartości, rozwiązania – w poszukiwaniu konsensualnego programu, Studia Biura Analiz Sejmowych 2016, nr 1 (45).

Uchwała nr 161 Rady Ministrów z dnia 26 października 2018 r. w sprawie przyjęcia dokumentu Polityka społeczna wobec osób starszych 2030. BEZPIECZEŃSTWO – UCZESTNICTWO – SOLIDARNOŚĆ (M.P. poz. 1169).

Wiśniewski Z., Zawadzki K. (red.), Aktywna polityka rynku pracy w Polsce w kontekście europejskim, Toruń 2010.

Zabezpieczenie społeczne w Polsce, Warszawa 2019.

Założenia polskiej polityki ludnościowej, Warszawa 2013.

Zasępa B., Lustig J., Mitręga M., Stępień-Lampa N., Grzywna P., Polityka społeczna. Rozważania o teorii i praktyce, Katowice 2016.

Żukowski M., Unijna strategia integracji społecznej, ,,Polityka Społeczna" 2010, nr 9.

Źródła internetowe:

Gocłowski A., Bezpieczeństwo pracowników pomocy społecznej, https://ops.pl/2015/04/bezpieczenstwo-pracownikow-pomocy-spolecznej/, 24.04.2015.

Modzelewska E., Polityka państwa wobec sektora społecznego w ujęciu historycznym, http://en.oapuw.pl/wp-content/uploads/2013/03/modzelewska-e.-polityka-panstwa-wobec-sektora-spolecznego-w-ujeciu-historycznym.pdf, 16.11.2020.

Piotr Szukalski: W ciągu 20 lat 1/3 ludności Polski będzie miała ponad 60 lat, https://www.youtube.com/watch?v=ZwIb8Cd6ozQ, 13.09.2020.

Program Rozwoju Organizacji Obywatelskich, https://niw.gov.pl/wp-content/uploads/2018/08/PROO_2018_2030.pdf, 16.11.2020.

Raport bezpieczeństwo pracy w Polsce 2019, http://bezpieczniwpracy.pl/wp-content/uploads/2019/10/Raport-Bezpiecze%C5%84stwo-Pracy-w-Polsce-2019.pdf, 9.10.2019.

Rekomendacje ekspertów dla polityki mieszkaniowej,

http://obserwatorium.miasta.pl/rekomendacje-ekspertow-dla-polityki-mieszkaniowej-mieszkalnictwo/, 4.12.2019.

Rządowa Rada Ludnościowa, https://bip.stat.gov.pl/organizacja-statystyki-publicznej/rzadowa-rada-ludnosciowa/, 16.11.2020.

Solska J., Jak powinna wyglądać polityka mieszkaniowa dla młodych, https://www.polityka.pl/tygodnikpolityka/rynek/1667818,1,jak-powinna-wygladac-polityka-mieszkaniowa-dla-mlodych.read, 12.07.2016.

WIEDZA

K_W03 - Student zna i rozumie rolę człowieka jako twórcy kultury i podmiotu konstytuującego strukturę społeczną oraz tworzącego określony porządek zapewniający bezpieczne warunki funkcjonowania jednostek ludzkich, społeczeństwa i państwa (P6S_WG)

K_W04 - Zna i rozumie normy i reguły rządzące strukturami i instytucjami społeczno-politycznymi (oraz poglądy dotyczące istoty tych struktur i instytucji), ze szczególnym uwzględnieniem tych, które służą utrzymaniu porządku społeczno-politycznego i bezpieczeństwa (P6S_WG).

K_W06 - Ma wiedzę na temat atrybutów i mechanizmy współczesnego państwa (przede wszystkim państwa demokratycznego): prawo, system organów państwowych (ze szczególnym uwzględnieniem organów odpowiedzialnych za kreowanie polityki bezpieczeństwa), administrację rządową i samorządową (ze szczególnym uwzględnieniem podmiotów odpowiedzialnych za wykonywanie polityki bezpieczeństwa), instytucje wyspecjalizowane w zakresie bezpieczeństwa państwa, organizacje pozarządowe, ustrój gospodarczy, funkcjonowanie państwa w stanach nadzwyczajnych (P6S_WG).

UMIEJĘTNOŚCI

K_U01 – Student dostrzega wielość i różnorodność stanowisk i opinii oraz umie o nich dyskutować (P6S_KK).

KOMPETENCJE

K_K02 – Student jest gotów do budowania projektów aktywności obywatelskiej z pełnym zrozumieniem wieloaspektowości tej działalności (P6S_KO).

K_K05 – Student potrafi obserwować i interpretować zjawiska społeczne i polityczne rozmaitej natury oraz dostrzegać ich wzajemnych relacji i zależności (P6S_KK).

Na ocenę wpływają aktywny udział w zajęciach oraz przygotowanie pracy zaliczeniowej przygotowanej na temat ustalony z prowadzącym.

W trakcie zajęć ocenia podlega:

1) sposób argumentacji do postawionej tezy,

2) odwołania do literatury,

3) zrozumienie zagadnienia w odniesieniu do tematu przewodniego kursu.