Codification and Unification of Polish Private Law in the 20th Century

Konwersatorium ma za zadanie:

1. zapoznanie studenta z podstawowymi pojęciami z zakresu unifikacji i kodyfikacji prawa prywatnego;

2. przedstawienie ewolucji instytucji prawa prywatnego w okresie II Rzeczypospolitej i Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej;

3. zapoznanie studenta z podstawowymi źródłami polskiego prawa prywatnego w XX wieku;

4. umożliwienie studentowi zrozumienia współczesnych regulacji z zakresu prawa prywatnego.

I. Pojęcie unifikacji i kodyfikacji prawa. Zakres regulacji prawnych. Źródła i opracowania.

II. Komisja Kodyfikacyjna II Rzeczypospolitej (1919 – 1939). Geneza. Struktura. Skład osobowy. Wyniki prac i ocena działalności.

III. Reforma walutowa a unifikacja i kodyfikacja prawa. Rozporządzenia Prezydenta Rzeczypospolitej: prawo wekslowe, czekowe, o domach składowych (1924 r.).

IV. Prawo prywatne międzydzielnicowe i międzynarodowe (1926 r.).

V. Działalności Komisji Kodyfikacyjnej w zakresie: prawa małżeńskiego osobowego (projekt K. Lutostańskiego) i majątkowego; prawa rodzinnego i opiekuńczego.

VI. Projekty Komisji Kodyfikacyjnej. Część ogólna kodeksu cywilnego. Prawo spadkowe. Prawo rzeczowe.

VII. Prawo autorskie, patentowe i prawo o nieuczciwej konkurencji. Twórcy. Przebieg prac. Zobowiązania międzynarodowe państwa polskiego.

VIII. Kodeks zobowiązań (1933 r.). Kodeks handlowy (1933 r.). Prawo o spółkach akcyjnych (1928 r.). Rozporządzenie Prezydenta Rzeczypospolitej o spółkach z ograniczoną odpowiedzialnością (1933 r.). Kodyfikacja postępowania cywilnego (1933 r.). Prawo upadłościowe i układowe (1934 r.). Przebieg prac. Twórcy. Zakres regulacji.

IX. Unifikacja prawa prywatnego po II wojnie światowej (1945 – 1946). Prawo osobowe (1945 r.). Prawo małżeńskie – osobowe (1945 r.). Prawo o aktach stanu cywilnego (1945 r.). Kodeks postępowania niespornego (1945 r.). Prawo rodzinne (1946 r.). Prawo opiekuńcze (1946 r.). Prawo małżeńskie majątkowe (1946 r.). Prawo spadkowe (1946 r.). Prawo rzeczowe (1946 r.). Prawo o księgach wieczystych (1946 r.). Przepisy ogólne prawa cywilnego (1946 r.).

X. Prawo II Rzeczypospolitej w nowej rzeczywistości prawno – gospodarczo – społecznej po 1945 r. (kodeks zobowiązań; kodeks handlowy; kodeks postępowania cywilnego).

XI. Komisja Kodyfikacyjna (1947 r.). Organizacja. Skład. Projekt kodeksu cywilnego (1948 r.).

XII. Kodyfikacja prawa w latach 50. tzw. kodeksy cząstkowe. Kodeks rodzinny (1950 r.). Przepisy ogólne prawa cywilnego (1950 r.). Projekty kodeksu cywilnego z lat 1954 – 1955.

XIII. Komisja Kodyfikacyjna (1956 r.). Geneza. Struktura. Skład osobowy. Wyniki prac. Projekt nowego kodeksu cywilnego oraz kodeksu rodzinnego i opiekuńczego (1960 r.).

XIV. Kodyfikacja prawa prywatnego lat 60. Kodeks cywilny. Kodeks rodzinny i opiekuńczy. Prawo prywatne międzynarodowe. Zasady i nowelizacje do lat 90.

XV. Postępowanie cywilne. Nowelizacje i zmiany zasad kodeksu postępowania cywilnego z 1933 r. (1945 – 1950). Kodeks postępowania niespornego (1945 r.). Państwowy arbitraż gospodarczy (1949 r.). Postępowanie egzekucyjne, zabezpieczające, upadłościowe i układowe. Kodeks postępowania cywilnego z 1964 r. (prace nad projektem; zasady; nowelizacje).

• Alfred Ohanowicz. Wybór prac. Wstęp Zbigniew Radwański. Opracowanie Andrzej Gulczyński, Warszawa 2007

• Allerhand M., Kodeks Handlowy. Komentarz, Lwów 1935

• Bartel W.M., Udział przedstawicieli środowisk akademickich w pracach Komisji Kodyfikacyjnej RP (1919 – 1939), ,,Krakowskie Studia Prawnicze” 1990, R. XXIII

• Breyer S., J. Ignatowicz, K. Lipiński, M. Piekarski, J. Pietrzykowski, W. Święcicki, Prawo cywilne z orzecznictwem, literaturą i przepisami związkowymi, t. I, Warszawa 1958

• Buczkowski S., Rola prawa cywilnego w uspołecznionym układzie gospodarki narodowej, Lublin 1959

• Czachórski W., Kodyfikacja prawa cywilnego, ,,Nauka Polska” 1970, Nr 1

• Dąbkowski P., Dawne prawo polskie a zadania Komisji Kodyfikacyjnej, Warszawa 1920

• Domański L., O małżeństwie. Studium społeczno – prawne, omawiające kwestie małżeństw religijnych i cywilnych oraz rozwodów, Warszawa 1932

• Dziesięciolecie prawa Polski Ludowej 1944 – 1954, pod. red. L. Kurowskiego, Warszawa 1955

• Fenichel Z., Polskie Prawo Prywatne i Procesowe. Studja, Kraków 1936

• Fierich F. X., Unifikacja ustawodawstwa, (w:) Dziesięciolecie Polski Odrodzonej (1918 – 1928), Kraków – Warszawa 1928

• Gołąb S., Polskie prawo małżeńskie w kodyfikacji, Warszawa 1932

• Gołąb S., Projekt polskiej procedury cywilnej. Powstanie – uzasadnienie – zdania odrębne, Kraków 1930

• Górnicki L., Prawo cywilne w pracach Komisji Kodyfikacyjnej Rzeczypospolitej Polskiej w latach 1919 – 1939, Wrocław 2000

• Grodziski S., Z dziejów unifikacji prawa cywilnego w Polsce, ,,Czasopismo Prawno – Historyczne” 1985, t. XXXVII, z. 2

• Grzybowski S., Zagadnienia kodyfikacji polskiego prawa cywilnego (Organizacja i wyniki pracy 1919 – 1992), ,,Kwartalnik Prawa Prywatnego” 1992, z. 1 – 4

• Gwiazdomorski J., Trudności kodyfikacji osobowego prawa małżeńskiego, Kraków 1935

• Historia Państwa i Prawa Polski 1918 – 1939, część I, pod red. F. Ryszki, pod ogólną red. J. Bardacha, Warszawa 1962

• Historia Państwa i Prawa Polski 1918 – 1939, część II, pod red. F. Ryszki, pod ogólną red. J. Bardacha, Warszawa 1968

• Jastrzębski R., Funkcje weksla w II Rzeczypospolitej, Warszawa 2003

• Jastrzębski R., Wpływ siły nabywczej pieniądza na wykonanie zobowiązań prywatno – prawnych w II Rzeczypospolitej, Warszawa 2009

• Jodłowski J., Nowe drogi polskiego procesu cywilnego. Założenia ideologiczne reformy postępowania cywilnego, Warszawa 1951

• Konic H., Prawo o zobowiązaniach, Warszawa 1930

• Koschembahr – Łyskowski I., W sprawie kodyfikacji naszego prawa cywilnego, ,,Themis Polska” 1924/5, t. II

• Lityński A., Historia prawa Polski Ludowej, Warszawa 2005, 2007, 2008, 2010

• Longchamps de Berier R., Zobowiązania. Wydanie III opracowane przez prof. dr Józefa Górskiego, Poznań 1948

• Lutostański K., Prawodawstwo cywilne w pierwszem dziesięcioleciu niepodległej Polski (1918 – 1928), Warszawa 1928

• Madey M., Stelmachowski A., Zarys prawa gospodarczego, Warszawa 1980

• Materiały dyskusyjne do Projektu Kodeksu Cywilnego Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej, Warszawa 1955

• Prawo w okresie przemian ustrojowych w Polsce. Z badań Instytutu Nauk Prawnych PAN, Warszawa 1995

• Radwański Z., Kierunki reformy prawa cywilnego, ,,Państwo i Prawo” 1987, z. 4

• Radwański Z., Prawo cywilne PRL, ,,Czasopismo Prawno – Historyczne” 1995, t. XLVII, z. 1 – 2

• Rot H., Problemy kodyfikacji prawa PRL, Wrocław 1978

• Stawarska – Rippel A., Prawo sądowe Polski Ludowej 1944 – 1950 a prawo Drugiej Rzeczypospolitej, Katowice 2006

• Stelmachowski A., Wstęp do teorii prawa cywilnego, Warszawa 1984

• Szer S., Współpraca polsko – czechosłowacka w zakresie kodyfikacji prawa rodzinnego (próba oceny), Kraków 1964

• Szpunar A., Przybyłowski K., Siedlecki W., Nauka prawa prywatnego i procesowego, Kraków 1948

• Tendencje rozwoju prawa cywilnego, pod. red. E. Łętowskiej, Wrocław – Warszawa 1983

• Topiński J., Prawo gospodarki uspołecznionej w zarysie, Warszawa 1966

• Wasilkowski J., Pojęcie własności we współczesnym prawie polskim, Warszawa 1972

• Włodyka S., Arbitraż gospodarczy, Warszawa – Kraków 1970

• Wróblewski J., Zagadnienia teorii wykładni prawa ludowego, Warszawa 1959

• Wróblewski S., Prawo wekslowe i czekowe, Kraków 1936

• Zielona księga. Optymalna wizja kodeksu cywilnego w Rzeczypospolitej Polskiej, pod. red. Z. Radwańskiego, Warszawa 2006

• Zoll F., Międzynarodowe i międzydzielnicowe prawo prywatne w zarysie, Warszawa 1936, 1937, Kraków 1945

• Zoll F., Szpunar A., Prawo cywilne w zarysie, Kraków 1946, 1948

Wiedza:

1. zdefiniowanie podstawowych pojęć z zakresu polskiego prawa prywatnego;

2. znajomość podstawowych źródeł polskiego prawa prywatnego w XX wieku;

3. zrozumienie genezy i mechanizmów związanych z unifikacją i kodyfikacją polskiego prawa prywatnego;

Umiejętność:

1. wyjaśnienie genezy i celu konkretnych rozwiązań prawnych, w powiązaniu z kontekstem społeczno – politycznym;

2. dokonywanie analizy podstawowych źródeł polskiego prawa prywatnego w XX wieku;

3. umiejętność porównania dawnych, polskich regulacji prywatnoprawnych ze współczesnymi regulacjami z tego zakresu;

Postawy

1. postrzeganie zależności między sytuacją społeczno – polityczną a regulacjami z zakresu prawa prywatnego;

2. krytyczne odnoszenie się do konkretnych rozwiązań prawnych, wynikających z określonych uwarunkowań społeczno – polityczno – gospodarczych;

3. rozumienie ewolucji instytucji oraz pojęć prywatnoprawnych;

Omówienie problematyki z zakresu unifikacji i kodyfikacji polskiego prawa prywatnego, zgodnie z zamieszczonym spisem tematów. Omówienie tematów wzbogacone jest dyskusją oraz analizą wybranych regulacji prawnych, w tym instytucji prawnych. Ponadto praca samodzielna studentów polegająca na przygotowaniu się do zajęć, w tym również w postaci indywidualnych wystąpień na zajęciach.

Podstawą zaliczenia zajęć jest: lista obecność oraz aktywność na zajęciach, w tym zaliczenie ustnego kolokwium na podstawie lektury.

Brak.