(in Polish) Społeczne funkcje archiwów (Specjalizacja: Popularyzacja historii)

Funkcje archiwów – w tym ich rola w społeczeństwie oraz otwartość na współpracę z różnorodnymi pomiotami – w ostatnich latach uległy, i wciąż ulegają, ważnym przemianom. W Polsce istnieje wiele rodzajów archiwów: państwowe (w tym centralne), społeczne, zakładowe. Podczas zajęć spróbujemy odpowiedzieć na pytania: Jakie funkcje i w jaki sposób pełnią współczesne archiwa? Co jeszcze, poza samym gromadzeniem, przechowywaniem i udostępnianiem zbiorów, mogą one zaoferować swoim użytkownikom? Spróbujemy znaleźć odpowiedź na pytanie, jak może wyglądać rola archiwów w nowoczesnym, cyfrowym świecie, gdzie dostęp do informacji odgrywa istotną rolę w funkcjonowaniu społeczeństwa, oraz jak mogą one popularyzować swoje zasoby. Przyjrzymy się również fenomenowi ruchu archiwów społecznych. W trakcie wizyt studyjnych odwiedzimy wybrane archiwa – zarówno państwowe, jak i te społeczne oraz prowadzone przez instytucje kultury w Warszawie - by poznać metody ich pracy, wyzwania z jakimi się konfrontują.

Nasza wiedza historyczna, a także kształtowanie się więzi między przeszłością a przyszłością, opiera się w dużej mierze na tym, co znajdujemy w archiwach. Często pierwszym skojarzeniem jakie wywołuje słowo „archiwum” są regały pełne zakurzonych akt. Jednak archiwum we współczesnym cyfrowym świecie to znacznie więcej – szczególnie archiwa społeczne, powoływane obywatelsko, oddolnie zmieniły i zmieniają nasze podejście do przeszłości i roli archiwisty w społeczeństwie.

Celem zajęć będzie zapoznanie się z zasadami funkcjonowania współczesnych archiwów, a także zrozumienie, jaka jest ich społeczna rola i jak mogą kształtować naszą rzeczywistość (a także ją zmieniać).

Poza wiedzą teoretyczną, dotycząca funkcjonowania archiwów w Polsce (w tym ich baz danych i repozytoriów), w trakcie zajęć zostaną także przedstawione bazy i repozytoria wybranych archiwów, wraz ze sposobami wyszukiwania w nich informacji. W trakcie zajęć omawiane też będę sposoby pracy z wybranymi źródłami, które znaleźć można w archiwach (dokumenty, fotografie, nagrania audio i wideo historii mówionej), oraz wykorzystania ich do popularyzowania wiedzy o przeszłości.

Przynajmniej trzy spotkania zostaną poświęcone na wizyty studyjne w wybranych archiwach mających siedzibę na terenie Warszawy.

– W. Chorążyczewski, Zachęta do archiwistyki, Toruń 2022,

– Archiwum – archiwistyka – kultura. Antologia, pod red. W. Chorążyczewski, W. Pasek, A. Rosa, Toruń 2020,

– K. Pepłowska, Archiwa cyfrowe w wybranych krajach europejskich, USA i Australii, Toruń 2017,

– Archiwistyka społeczna, pod red. K. Ziętal, Warszawa 2012,

– M. Wiśniewska-Drewniak, Inaczej to zniknie. Archiwa społeczne w Polsce. Wielokrotne studium przypadku, Toruń 2019,

– H. Mazur, A. Rosa, Wydawnictwa archiwów a edukacja. Rzecz o działalności wydawniczej archiwów w kontekście działań edukacyjnych i popularyzatorskich, Warszawa 2020,

– Archiwa organizacji pozarządowych w Polsce, pod red. T. Czarnoty, M. Konstankiewicza, Warszawa–Lublin 2015,

– Alessandro Portelli, Życie i śmierć słowa, [w:] tegoż, Odkrywając historię mówioną, red. naukowa Marta Kurkowska-Budzan, Wrocław 2022

– Paul Thompson oraz Joanna Bornat, Historycy wobec historii mówionej, [w:] P. Thompson oraz J. Bornat Głos przeszłości. Wprowadzenie do historii mówionej, Warszawa 2021.

Poznanie zasobów (repozytoriów, baz danych, portali) archiwów działających w Polsce oraz umiejętność wyszukiwania informacji. Zdobycie wiedzy o sposobach twórczego wykorzystywania źródeł do popularyzacji historii.

Warunkiem zaliczenia przedmiotu będzie aktywne w nim uczestnictwo, udział w wizytach studyjnych, a także przygotowanie w trakcie zajęć projektu popularyzującego wybrany temat/zagadnienie, opartego na materiałach z wybranego archiwum.