Ethnographic Laboratory. A multicultural town: memory, religious tradiotion, and identity constructing

Miasteczka w woj. zachodniopomorskim, wyludniające się ośrodki gmin miejsko-wiejskich, prezentują się jako „wielokulturowe”. Na tych terenach, zwanych w PRL „Ziemiami Odzyskanymi”, w wyniku Zagłady, wojny i powojennej deportacji niemieckich mieszkańców dokonała się niemal całkowita wymiana ludności. Celem badań jest rozpoznanie, co kryje się dziś za ich „wielokulturowością”, czy posiada ona realne odniesienie w życiu współczesnych mieszkańców i jakie ma dla nich znaczenie.

Spróbujemy opisać, jakie relacje łączą dziś lub dzielą potomków różnych grup osadników i jak konstruują one swoje „domeny symboliczne”. Czy łączy je nowa, wspólna „tradycja wynaleziona” i czy znalazło się w niej miejsce dla dawnych mieszkańców Treptow an der Rega? Które grupy osadników znikły, które uległy asymilacji, a które w kolejnych pokoleniach pielęgnują swoją odmienność, pamięć swoich korzeni? Czy wyznawana religia ma znaczenie dla ich tożsamości? Jak zaadaptowały zastaną tkankę miejską (np. luterańskie kościoły na potrzeby liturgii innych wyznań chrześcijańskich)?

Będziemy śledzić elementy pamięci kulturowej wybierane przez grupy rekonstrukcyjne, symbole pojawiające się na muralach i w graffiti, w rytuałach świętowania Wieczoru Czterech Świec, Sąsiadów czy Małanki. Jakie traumy z przeszłości ujawniają, jakie marzenia? Jak najstarsze pokolenie radzi sobie w sytuacji masowej emigracji dzieci i wnuków? Jakie są przyczyny jego nostalgii za peerelowską przeszłością? Jakie relacje łączą dziś pozbawione zakładów pracy miasteczka z ich wiejskim otoczeniem?

Planowanymi miejscami naszych badań są Trzebiatów oraz Biały Bór z ich najbliższą okolicą. Praktykę etnograficzną łączymy z perspektywą fenomenologiczną, szukamy inspiracji w antropologii pamięci i postpamięci, antropologii religii, dziedzictwa i starości; korzystamy z kategorii performansu oraz elementów metody biograficznej i semiotyki strukturalnej.

Osoby uczestniczące w dwuletnim cyklu badań etnograficznych:

- poznają literaturę związaną z badaną tematyką, z terenem badań; z etnograficznymi metodami badania; stosowanymi pojęciami i założeniami teoretycznymi;

- zdobywają umiejętności akademickie: umieją uporządkować materiały terenowe i je interpretować z użyciem pojęć analitycznych;

- umieją skonstruować pracę w konwencji akademickiej tj: zrelacjonować literaturę przedmiotu oraz założenia i kategorie badawcze,

sformułować pytania badawcze i hipotezy, przedstawić wyniki badań w formie argumentacji na rzecz określonej tezy, podsumować je wnioskami komentującymi wyniki badań z perspektywy wcześniej przyjętych założeń i konfrontacji z literaturą przedmiotu;

- potrafią skutecznie namówić ludzi do rozmowy; przeprowadzić ją w taki sposób, by dotyczyła tematu badań, w czasie rozmowy potrafią akceptować odmienny punkt widzenia i wykazywać zrozumienie dla odmienności światopoglądowej, językowej i obyczajowej;

- potrafią pracować w grupie;