People and wars in the 20 th century

Podczas planowanego wykładu zostanie zaprezentowana

szeroka paleta zagadnień – od ogólnej wiedzy na temat wojen

(teoria wojen, ich powody, zagadnienia polityczne, społeczne,

kulturowe i ekonomiczne) przez takie zjawiska masowe jak

migracje przymusowe czy nieformalna ekonomia po tematy

szczegółowe (np. życie codzienne w III Rzeszy czy podczas

powstania warszawskiego). Część spotkań zostanie poświęcona

tematom związanym z polską pamięcią o II wojnie światowej i

jej skutkach (m.in. wrzesień 1939 r., wypędzenia i migracje

przymusowe, Kresy Wschodnie, folksdojcze). Poszczególne

tematy zostaną zaprezentowane na tle podobnych zjawisk w

historii powszechnej.

W lutym 2022 r. wojna przestała być dla nas czymś dalekim i

teoretycznym. Toczy się tuż za naszą granicą, obserwujemy i

odczuwamy jej skutki. Dlatego też warto przybliżyć podobne

doświadczenia naszych rodziców, dziadków i pradziadków.

Podczas planowanego wykładu zostanie zaprezentowana

szeroka paleta zagadnień – od ogólnej wiedzy na temat wojen

(teoria wojen, ich powody, zagadnienia polityczne, społeczne,

kulturowe i ekonomiczne) przez takie zjawiska masowe jak

migracje przymusowe czy nieformalna ekonomia po tematy

szczegółowe (np. życie codzienne w III Rzeszy czy podczas

powstania warszawskiego). Część spotkań zostanie poświęcona

tematom związanym z pamięcią o II wojnie światowej i jej

skutkach (m.in. wrzesień 1939 r., wypędzenia i migracje

przymusowe, robotnicy przymusowi, Kresy Wschodnie,

folksdojcze).

Poszczególne tematy zostaną zaprezentowane na tle

podobnych zjawisk w historii powszechnej.

1. Wykład wprowadzający: skąd się biorą wojny?

2– 3. Wojny w XX wieku: ślady spotykane w podróży…

4. „Chciałbym zostać żołnierzem!”, czyli skąd się wzięło

pokolenie „Kolumbów”.

5-6. „Przeżyć wojnę!”. Polskie strategie przetrwania 1939-

1945.

7. Życie codzienne III Rzeszy 1933-1945.

8-9. Wojenny czarny rynek (od Francji po Japonię).

10. Życie codzienne podczas powstania warszawskiego.

11-12. Ludzie w drodze. Migracje przymusowe (przyczyny,

przebieg, pamięć).

13. Wrzesień 1939 r. w polskiej pamięci zbiorowej.

14. Kresy Wschodnie w polskiej pamięci zbiorowej.

15. Zdrajcy? Folksdojcze w polskiej pamięci zbiorowej.

Jerzy Holzer, Europa wojen 1914-1945, Warszawa 2008;

Timothy Snyder, Skrwawione ziemie. Europa między Hitlerem a

Stalinem, Warszawa 2010;

Piotr T. Kwiatkowski, Lech M. Nijakowski, Barbara Szacka,

Andrzej Szpociński, Między codziennością a wielką historią.

Druga wojna światowa w pamięci zbiorowej społeczeństwa

polskiego, Gdańsk-Warszawa 2010;

Włodzimierz Mędrzecki, Szymon Rudnicki, Janusz Żarnowski,

Społeczeństwo polskie w XX wieku, Warszawa 2003;

Lech M. Nijakowski, Polska polityka pamięci. Esej socjologiczny,

Warszawa 2008;

Barbara Szacka, Czas przeszły, pamięć, mit, Warszawa 2008;

Wojna. Doświadczenie i zapis, red. Sławomir Buryła, Paweł

Rodak, Kraków 2006;

Marcin Zaremba, Komunizm, legitymizacja, nacjonalizm.

Nacjonalistyczna legitymizacja władzy komunistycznej w Polsce,

Warszawa 2001.

Zapisywanie wojny. Dzienniki 1939-1945, red. Maciej Libich, P.

Sadzik, Warszawa 2022.

Literatura w języku angielskim (in English):

P. Ahonnen, G. Corni, J. Kochanowski, R. Schulze, T. Stark, B.

Stelzl-Marx, People on the Move. Forced Population

Movements in Europe in the Second World War and its

Aftermath (2008)

Richard W. Bulliet (ed.), The Columbia History of the 20 th

Century, Columbia University Press, 1998;

J. Coutouvidis , J. Reynolds, Poland, 1939–1947 (1986)

N. Davies, Rising '44: The Battle for Warsaw (2004)

R. Gildea, O. Wieviorka, A. Warring (eds.), Surviving Hitler and

Mussolini. Daily Life in Occupied Europe, Oxford-New York

2006;

J. T. Gross, Society under German Occupation: The

Generalgouvernement, 1939–1944 (1979)

J. K. M. Hanson, The civilian population and the Warsaw Uprising of

1944 (1982).

Hartmut Kaelble, A social history of Europe, 1945-2000, New

York 2013;

Jerzy Kochanowski, Trough the Back Door. The Black Market in

Poland 1944-1989, Frankfurt am Main 2017;

R. C. Lukas, Forgotten Holocaust:The Poles under German

Occupation, 1939–1944 (N.Y. 2012).

L.M. Luehti, Cold Wars. Asia The Middle East Europe, (2020)

R. C. Lukas, Forgotten Holocaust:The Poles under German

Occupation, 1939–1944 (N.Y. 2012).

T. Snyder, Bloodlands: Europe Between Hitler and Stalin (2010)

P. Ther, A. Siljak (eds.) Redrawing Nations. Ethnic Cleansing in

East-Central Europe 1944-1948 (2001)

T. Toensmeyer, P. Haslinger, A. Laba (eds.), Coping with Hunger

and Shortage under German Occupation in World War II (2018)

Robert Traba, The past in the present: the

construction of Polish history, transl. by Alex Shannon,

Frankfurt am Main 2015;

Marcin Zaremba, Communism-Legitimacy-Nationalism.

Nationalist Legitimization of the Communist Regime in Poland,

Frankfurt am main 2019.

K_W14 - Student uczestniczący w wykładzie nabywa wiedzę

zarówno o podstawowych pojęciach związanych z historią

społeczną w ogóle, jak o wybranych problemach i procesach z

historii politycznej, społecznej, kulturowej i gospodarczej Polski

i powszechnej w XX wieku. Oprócz zapoznania się z

metodologią, terminologią, faktografią, czy periodyzacją

uczestnik wykładu będzie mógł rozpoznać zależności między

historią społeczną a polityczną, gospodarczą, czy dziejami

kultury.

K_W16 - Zdobędzie wiedzę i instrumentarium zarówno do

zrozumienia przeszłości, jak wielu procesów zachodzących

obecnie.

K_U05 – Zaprezentowane podczas wykładu źródła pozwoli

uczestnikom na udoskonalenie umiejętności krytyki źródeł i

pomoże w wykorzystaniu ich we własnych badaniach;

K_U07 – studenci udoskonalą umiejętność dyskusji,

merytorycznego argumentowania oraz sposobów prezentacji

wiedzy.

Wykład będzie zakończony egzaminem w formie testu

zawierającego od sześciu do dziesięciu pytań zamkniętych

(jednokrotnego wyboru) z zakresu prezentowanego podczas

wykładu. Błędna odpowiedź na więcej niż połowę pytań

uniemożliwia otrzymanie oceny pozytywnej i tym samym

zaliczenie przedmiotu.

Do egzaminu nie będą dopuszczone osoby, które opuszczą (bez

ważnego i udokumentowanego powodu) więcej niż trzy

wykłady.