Reading selected books of the New Testament through the lens of early texts of Judaism

Przedmiotem zajęć jest analiza wybranych pism Nowego Testamentu przez pryzmat wczesnych tekstów judaizmu. Choć chrześcijaństwo i judaizm łączy monoteizm oraz wiara w natchnienie Biblii Hebrajskiej (Starego Testamentu), niemal od pierwszych wieków naszej ery obie formacje religijne uważane były za twory diametralnie różne i wzajemnie sprzeczne. W ostatnich dziesięcioleciach rośnie jednak grono badaczy, którzy w swoich badaniach starają się opisać ruch wczesnych wyznawców Jezusa jako jedną z form kultu Boga Izraela schyłkowego okresu drugiej świątyni. Wpisując się w ten nurt, na zajęciach będziemy analizować wybrane teksty NT starając się umiejscowić je na mapie dyskursu religijnego okresu drugiej świątyni.

Kultura europejska ukształtowana została w znacznym stopniu przez chrześcijaństwo, którego najważniejszym i najstarszym korpusem tekstów jest Nowy Testament. W powszechnym rozumieniu stanowi on swego rodzaju akt założycielski nowej religii, która, przyjmując kanoniczność Biblii Hebrajskiej (Starego Testamentu), przewartościowuje jednakowoż jej podstawowe założenia i proponuje zupełnie odmienny paradygmat religijności. Tego rodzaju optyka zakłada, że chrześcijaństwo stanowi kolejny etap rozwoju religii, zastępujący judaizm rozumiany jako religia oparta na zasadach zawartych w Starym Testamencie. Dodatkowo, według tej wizji historii, nauki Jezusa należy rozumieć jako promujące uniwersalizm zamiast partykularyzmu i koncentrujące się na propagowaniu moralności chrześcijańskiej przy jednoczesnym zanegowaniu zasadności praktykowania anachronicznych przykazań zawartych w Torze. Począwszy od XX wieku, zaczęły pojawiać się publikacje przeczące poszczególnym elementom tego obrazu. Coraz częściej podkreślano oczywisty fakt, że zarówno Jezus, jak i większość autorów pozostałych pism NT, byli Judejczykami, których mentalność i siatka pojęciowa osadzone były w ówczesnym środowisku społecznym i kulturowym. W oparciu o badania porównawcze z wczesnymi tekstami judaizmu pojawiały się nowe artykuły i monografie wskazujące, że tematy podejmowane w NT powinny być rozumiane jako element dyskursu religijnego okresu drugiej świątyni. Odkrycie zwojów w Qumran także dostarczyło dodatkowego materiału wskazującego, że, polemizując ze swoimi adwersarzami, Jezus świadomie odnosił się do zagadnień religijnych nurtujących ówczesnych Judejczyków. Celem niniejszych zajęć jest analiza tekstów NT jako przejawów debaty religijnej w ramach judaizmu drugiej świątyni. Tego rodzaju podejście pozwala lepiej zrozumieć poszczególne wypowiedzi Jezusa i apostołów, zakwestionować szkodliwe stereotypy, a także zaprezentować bardziej prawdopodobny historycznie i spójny z kontekstem epoki opis problemów poruszanych przez poszczególnych autorów.

Runesson, Anders. Judaism for Gentiles, Brill, 2022.

Ruzer, Serge, Mapping the New Testament, Brill, 2007.

Sanders, E. P. Paul and Palestinian Judaism: A Comparison of Patterns of Religion. First American Edition. Minneapolis, Minn.: Fortress Press, 1977.

- studenci są świadomi kontekstu kulturowego i językowego w jakim powstawały teksty Nowego Testamentu

- studenci mają podstawową wiedzę na temat głównych wątków dyskursu religijnego okresu drugiej świątyni

- studenci mają podstawową wiedzę na temat literatury judaizmu w okresie powstawania Nowego Testamentu

- studenci potrafią wskazać przypadki, w gdzie pisma Nowego Testamentu zawierają odniesienia do literatury i religii okresu drugiej świątyni

- studenci potrafią przeprowadzić krytyczną analizę interpretacji teologicznych wybranych tekstów, wskazując te odczytania pism Nowego Testamentu, u podstaw których leżą przesłanki nieznajdujące potwierdzenia w stanie wiedzy o okresie drugiej świątyni

Aktywność na zajęciach (30%)

Opracowanie i prezentacja na zajęciach wybranego zagadnienia bądź omówienie artykułu (30%)

Egzamin lub krótki esej (40%)