Podstawowe wiadomości o buddyzmie

ogólnouniwersyteckie

w sali

Biografia Buddy

Nauka Buddy

Podstawowe założenia doktryny buddyjskiej

“Droga środkowa”, Cztery Szlachetne Prawdy, Ośmiostopniowa Szlachetna Ścieżka

Król Aśoka i buddyzm

Wielkie stupy buddyjskie, kult relikwii

Sobory buddyjskie i podział gminy buddyjskiej na szkoły

Hinajana, mahajana i wadźrajana – ogólna charakterystyka

Kanon buddyjski (“Trójkosz”)

Reguły dyscypliny zakonnej (Winaja)

Główne szkoły hinajany i mahajany

Literatura wczesnej mahajany

Manuskrypty buddyjskie

Ekspansja buddyzmu poza Indiami (Azja Południowa, Azja Południowo-Wschodnia, Azja Centralna)

Początki buddyzmu w Śri Lance, Chinach, Japonii oraz Tybecie

Klasztory wykute w skale (Dunhuang, Kizil, Adżanta)

Sztuka buddyjska (Gandhara, Mathura)

Celem wykładu jest zapoznanie studentów z podstawowymi zagadnieniami buddyzmu i jego historią. Gautama Budda był postacią historyczną. Żył i działał w północnych Indiach w V lub w V-IV w. p.n.e. Legendarne biografie Buddy zachowały się w pismach kanonu buddyjskiego. Dodatkowo, najważniejsze wydarzenia z życia Buddy zostały przedstawione w sztuce buddyjskiej, np. w malowidłach naskalnych oraz w reliefach zdobiących torany wielkich stup. Podczas wykładu omówiona zostanie podstawowa nauka Buddy, w tym tzw. “cztery szlachetne prawdy”: o istnieniu cierpienia, o przyczynie cierpienia, o zniszczeniu cierpienia i o drodze prowadzącej do zniszczenia cierpienia. Przybliżone zostanie również zagadnienie pierwszych soborów buddyjskich oraz podziałów w obrębie gminy buddyjskiej. Różne teksty buddyjskie podają, że 100, 116 lub 137 lat po śmierci (nirwanie) Buddy nastąpił pierwszy rozłam w gminie buddyjskiej na dwie szkoły: sthawirawada i mahasanghika, w których następnie doszło do wewnętrznych podziałów. W wyniku tych podziałów wyłoniły się kolejne subszkoły buddyjskie, m.in. therawada – buddyzm praktykowany do dnia dzisiejszego na Cejlonie oraz w krajach Azji Południowo-Wschodniej. Kolejnym zagadnieniem, które zostanie omówione podczas wykładu będzie ekspansja buddyzmu poza Indiami oraz jego początki w Śri Lance, Chinach, Japonii oraz Tybecie. Dopełnieniem kursu będzie omówienie najstarszych zachowanych manuskryptów buddyjskich spisanych na liściach palmowych oraz na korze dębu, oraz zarysowanie cech charakterystycznych sztuki buddyjskiej, m.in. sztuki Mathury oraz greko-buddyjskiej sztuki Gandhary.

Gethin, Rupert, 2010. Podstawy buddyzmu. Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego, Kraków. ,

Keown, Damien, 1997. Buddyzm. (Seria “Bardzo krótkie wprowadzenie.”) Prószyński i S-ka, Warszawa.

Bareau, Andre, 2003. “Buddyzm indyjski”, w: Bareau, Andre, Schubring, Walter, Fürer-Haimendorf, Christoph. Buddyzm, dżinizm i religie ludów pierwotnych. Antyk, Marek Derewiecki.

Mejor, Marek. 2001. Buddyzm. Zarys historii buddyzmu w Indiach. 2. wyd. nowe, zmienione. Prószyński i S-ka, Warszawa.

Oldenberg, H, 1994. Życie, nauczanie i wspólnota Buddy, przeł. I. Kania, Kraków.

Słuszkiewicz, Eugeniusz, 1982. Opowieści buddyjskie, Iskry. Warszawa.

Williams, Paul, 2000. Buddyzm mahajana, Wydawnictwo A, Kraków.

Zotz, Volker, 2007. Historia filozofii buddyjskiej. Wydawnictwo WAM, Kraków.

Auboyer, J., 1975. Sztuka Indii. WAiF, Warszawa

Student zapozna się z podstawowymi zagadnieniami buddyzmu i jego historią oraz pozna biografię Gautamy Buddy – założyciela najstarszej spośród religii świata. Przedstawione zostaną wybrane zagadnienia dotyczące literatury i sztuki buddyjskiej oraz ekspansji buddyzmu poza Indiami.

Obecność, zaliczenie w formie pisemnej (esej)