The Ontology of Reality versus Cultural Values in East Asia

Wprowadza w świat Wschodu inaczej skonstruowanego, niż Zachód. Analiza porównawcza kategorii obrazu świata, rzeczywistości kulturowej.

Celem seminarium jest próba opisu kultur Azji Centralnej oraz Dalekiego Wschodu według swoistego dla każdej z nich wymiaru kulturowego oraz wzajemnego ich porównania. Szamanizm, Taoizm oraz buddyzm stanowią perspektywę do refleksji porównawczej. W dyskusjach nad tekstami pochodzącymi z różnych system kulturowych próbujemy ustalić relacje kategorii rzeczywistości z innymi kategoriami kultury, specyfikę każdej z kultur, co w końcu przybliża nam świat człowieka w kulturach azjatyckich. Program zajęć składa się z 4 rozdziałów: a. Zagadnienia metodologiczne; b. Kategoria Rzeczywistości w obrazie świata szamanizmu Azji Centralnej i Północnej; c. Kategoria Rzeczywistości w taoistycznym obrazie świata; d. Kategoria Rzeczywistości w obrazie świata buddyzmu.

Zakres tematów:

A Zagadnienia metodologiczne. 1. Metodologia badania "Rzeczywistości" na przykładzie tekstu Bergera P. L., Luckmanna Th. "Społeczne tworzenie rzeczywistości”. Zasady podejścia fenomenologicznego w badaniu rzeczywistości. Rzeczywistość obiektywna i subiektywna. Instytucjonalizacja. Pamięć. Reifikacja. Struktury relewantne. Internalizacja rzeczywistości. Socjalizacja.2. Hipoteza Sepira-Whorfa a różnorodność kulturowa. Analiza tekstu Whorfa B. Lee "Język, myśl i rzeczywistość".

B. Kategoria Rzeczywistości w obrazie świata szamanizmu Azji Centralnej i Północnej. 1.Wzajemne relacje tekstu kulturowego a jego odbiorcy. Rzeczywistość szamańska a jej interpretacja w faktach. 2. Kulturowe wymiary rzeczywistości w szamanizmie: czas, przestrzeń, porządek, relacje.3. Rzeczywistość społeczna: relacje na poziomie jednostki ludzkiej, różnych grup społecznych.

C. Kategoria Rzeczywistości w taoistycznym obrazie świata. 1. Kulturowe wymiary rzeczywistości: czas, przestrzeń, porządek, relacje. Zagadnienia. Kosmologia a symbolika liczb. Ujęcie rzeczywistości poprzez kategorie 'Tao', 'yin-yang', pojęcia harmonii i chaosu, zasada niedziałania 'wu-wei'. 'Te' jako podążanie w jedności oka i serca. Pięć przemian. Człowiek jako mikrokosmos. Triada "Niebo-Ziemia -Człowiek".

D. Kategoria Rzeczywistości w obrazie świata buddyzmu. 1 Rzeczywistość a jej interpretacja w faktach. Problem określenia specyfiki rzeczywistości w buddyzmie. Buddyjski styl myślenia. 2. Kosmologia buddyjska, dharma, sansara, nirwana, karma jako moralne prawo przyczyny i skutku, cztery elementy-mahabhuty: ziemia, woda, ogień, wiatr. Reinkarnacja, Cztery szlachetne prawdy i Szlachetna ośmioraka ścieżka lub Droga Środka, Sześć doskonałości (paramit). Dharma jako siła życiowa. Odzwierciedlenie cyklu życia: narodzenie, dojrzałości, śmierci w hierarchii wartości buddyjskich. Przedmioty używane w obrzędach i rytuałach buddyjskich jako symbolizacja tych wartości. Trzy Klejnoty: Dharma, Sangha, Budda. Znaczenie kultu bodhisattwy w systemie wartości buddyjskich.

Berger Peter Ludwig, Luckmann Thomas, Społeczne tworzenie rzeczywistości, Warszawa, 1983.

Diamentowa sutra, przekł. z oryg. tybet. Marek Mejor. Szczecin, 2004; lub przekład W. Fenrycha: http://homepages.tesco.net/~m_w_fenrych/vajracchedika/index.htm

Eliade M., Szamanizm i archaiczne techniki ekstazy, Warszawa, 1994.

Granet Marcel, Cywilizacja chińska ,Wyd. 2, Warszawa, 1995.

Kastaneda K., Podróż do Ixtlan : nauki don Juana Dom Wydawniczy "Rebis", 1999.

Laozi. Księga dao i de z komentarzami Wang Bi, tł.A.I.Wójcik, Kraków, 2006.

Mejor M., Buddyzm, Warszawa, 1980.

Tybetańska Księga Umarłych , przeł. [z jęz. tybet.] i oprac. I.Kania, Kraków, 1991.

Suzuki D., Wprowadzenie do buddyzmu zen, Poznań,2004.

Whorf B.Lee, Język, myśl i rzeczywistość, przeł. T. Hołówka, Warszawa, 1982.

Program przyczyni się do:

1. przezwyciężenia problemów adaptacyjnych studentów-obcokrajowców na uniwersytecie, K_K02, K_K05 2. wytworzenia wspólnoty naukowej zajmującej się zagadnieniami pogranicza cywilizacyjnego,K_W04, K_W06 3. wykreowania takiej przestrzeni społeczno-dydaktycznej, w której możliwy byłby dialog cywilizacji dzięki przekroczeniu granic geograficznych, instytucjonalnych i psychofizycznych, K_K02, K_K05

4. stworzenia innowacyjnych technik nauczania w oparciu o podejście komparatystyczne, wielokulturowe z wykorzystaniem narzędzi komunikacji internetowej, K_U03

5. przygotowania innowacyjnej techniki nauczania uwzględniającej międzycywilizacyjne filtry/konteksty DCL.

Uczestnicy zyskują elementy wiedzy o różnych kręgach kulturowych, orientują się w ich podbudowie religijnej i ideologicznej. Studenci nabywają kompetencje poznawcze oraz funkcjonalne w zakresie dostosowania odpowiedniej metodologii porównawczej do przedmiotu badania. Studenci nabywają umiejętność rozpoznania metod badawczych stosowanych przy opisach różnorodnych kultur i form społecznych z ich instytucjami, wartościami i wzorami zachowań. Studenci nabierają aktywnej postawy wobec wezwań rzeczywistości transcywilizacyjnej.

K_W04, K_W06, K_W07, K_U02, K_U03, K_K02, K_K05

Odniesienie do kierunkowych efektów uczenia się dla przedmiotu:

Student:

K_W01 Zna podstawową terminologię nauk humanistycznych i rozumie ich rolę w kulturze

K_W02 Zna podstawową terminologię nauk społecznych i rozumie ich rolę w kulturze

K_W06 powiązania między dyscyplinami humanistycznymi oraz specyficzne zależności między poszczególnymi dyscyplinami, które dotyczą studiów nad kulturą; nabył podstawy podejścia interdyscyplinarnego w studiach kulturoznawczych i transcywilizacyjnych.

K_W07 zależności między poszczególnymi dyscyplinami, które dotyczą studiów nad kulturą oraz innymi dyscyplinami z zakresu humanistyki i wybranych nauk społecznych.

Student potrafi:

K_U02 przeprowadzić krytyczną analizę i interpretację wybranych wytworów i zjawisk kultury oraz ich ocenę, uwzględniając ich znaczenie a także oddziaływanie w procesie historyczno- kulturowym.

K_U03 przekazać uzyskane wyniki w postaci wypowiedzi ustrukturyzowanej i uargumentowanej, zarówno w formie pisemnego opracowania jak i ustnego wystąpienia (referatu konferencyjnego lub głosu w dyskusji). Potrafi zweryfikować swoje poglądy poprzez udział w dyskusji lub debacie. Wypowiedź formułuje w języku polskim lub obcym na poziomie B2+ (uwzględniając specjalistyczną terminologię) wobec różnych kręgów odbiorców.

Student jest gotów do:

K_K02 zrozumienia odpowiedzialności za zachowanie i rozwijanie kultury, inicjuje działania uwzględniające potrzeby środowiska społecznego w sposób kreatywny.

K_K05 uczestniczenia w dyskusji: szanuje poglądy partnerów i używa argumentów merytorycznych; rozumie zasady tolerancji i różnic kulturowych. Potrafi podejmować wiodącą rolę w zespole.

Metody oceny oparte na kryterium punktacji. Ocena referatów, aktywności (idee, argumentacja) i obecności studentów na zajęciach. Kryteria oceniania przewidują dwa aspekty:

I ASPEKT to przyswojenie wiedzy, punktowane przez system ocen.

II ASPEKT to praktyczne stosowanie wiedzy przez wchodzenie w relacje wielokulturowe i tworzenie więzi z innymi uczestnikami programu. Punktowane będą umiejętności wyróżniane na czterech płaszczyznach:

• zarządzanie wiedzą przyswojoną w procesie dydaktycznym; twórcze podejście do problemu

• komunikacja transcywilizacyjna

• organizacja wiedzy i grupy

• umiejętności związane z koordynacją psychofizycznych funkcji organizmu człowieka.

liczba nieobecności dopuszczalnej - 6