System polityczny RP (I) 2102-L-D3SPRP
Konwersatorium (KON) Semestr zimowy 2020/21

L. Garlicki, Polskie prawo konstytucyjne. Zarys wykładu, Warszawa 2016 i nast. wyd.

A. Pułło, Wokół pojęcia ustroju politycznego, [w:] M. Kudej (red.), W kręgu zagadnień konstytucyjnych, Katowice 1999

T. Mołdawa, Konstytucja RP a standardy współczesnego konstytucjonalizmu w perspektywie minionej dekady, [w:] W. Jakubowski, T. Słomka (red.), Porządek konstytucyjny w Polsce, Warszawa-Pułtusk 2008.

K. Complak, Normy pierwszego rozdziału Konstytucji RP, Wrocław 2007 (cz. II – rozdz. I, II, IV, V, VII, cz. II – rozdz. VI, VII)

J. Kuciński, W.J. Wołpiuk, Zasady ustroju politycznego państwa w Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej z 1997 roku, Warszawa 2012

A. Antoszewski, System polityczny RP, Warszawa 2012

P. Sarnecki, System źródeł prawa w Konstytucji RP, Warszawa 2002

P. Winczorek, Konstytucja RP a prawo wspólnotowe, „Państwo i Prawo” 2004, z.11

J. Podkowik, Zasada nadrzędności Konstytucji a wspólnotowy porządek prawny, [w:] K. Górka, T. Litwin (red.), Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej. Próba oceny i podsumowania z perspektywy dziesięciolecia stosowania, Kraków 2008.

S. Gebethner, Prawo i system wyborczy w świetle realizacji postanowień konstytucji, [w:] Z. Jarosz (red.), Parlament. Model konstytucyjny a praktyka ustrojowa, Warszawa 2006

M. Chmaj, W. Skrzydło, System wyborczy w Rzeczypospolitej Polskiej, Warszawa 2011, rozdz. 2, 3, 4, 5, 6, 7

P. Sarnecki, Funkcje i struktura Sejmu według nowej Konstytucji, "Państwo i Prawo", z.11-12/1997

Z. Jarosz, Model konstytucyjny władzy ustawodawczej a praktyka ustrojowa – parlament, [w:] K. Działocha (red.), Podstawowe problemy stosowania Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej. Raport wstępny, Warszawa 2004.

G. Kuca, Prezydent Rzeczypospolitej Polskiej w systemie podzielonych władz (zarys problemu), [w:] T. Mołdawa, J. Szymanek (red.), Instytucja prezydenta. Zagadnienia teorii i praktyki na tle doświadczeń polskich oraz wybranych państw obcych, Warszawa 2010

A. Chorążewska, Prezydent jako czynnik równowagi. Arbitraż prezydencki, „Przegląd Sejmowy” 2005, nr 6

T. Słomka, Ustrojowe cechy polskiej kohabitacji, „Rocznik Nauk Politycznych” 2008, nr 11

L. Garlicki, Rada Ministrów: powoływanie – kontrola – odpowiedzialność, [w:] A. Bałaban (red.), Rada Ministrów. Organizacja i funkcjonowanie, Kraków 2002

B. Banaszak, Egzekutywa w Polsce – stan obecny i uwagi de lege fundamentali ferenda, „Przegląd Sejmowy” 2006, nr 3.

W. Skrzydło (red.), Sądy i trybunały w konstytucji i praktyce, Warszawa 2005 (rozdz. 1, 2, 3, 4).

T. Mołdawa, Konstytucje polskie 1918-1998, Warszawa 1999 i nast. wyd.

W. Jakubowski, T. Słomka, Konstytucyjne organy władzy RP w latach 1989-2011 na tle polskich tradycji ustrojowych XIX i XX wieku, Warszawa 2012.

M. Kallas (red.), Konstytucje Polski, t. 2, Warszawa 1990.

A. Materska-Sosnowska, T. Słomka (red.), Konstytucje polskie z 1952 i 1997 roku: tradycja, instytucje, praktyka ustrojowa, Warszawa 2015.

T. Słomka (red.), Demokracja konstytucyjna w Polsce, Warszawa 2019.

Na wszystkie zajęcia obowiązuje znajomość Konstytucji RP z 2 kwietnia 1997 r.

Inne akty prawne obowiązujące na poszczególne zajęcia (wedle aktualnego ich stanu):

• Ustawa o wykonywaniu inicjatywy ustawodawczej przez obywateli z 24 czerwca 1999 r.

• Ustawa o referendum ogólnokrajowym z 14 marca 2003 r.

• Ustawa – kodeks wyborczy z 5 stycznia 2011 r.

• Ustawa o wykonywaniu mandatu posła i senatora z 9 maja 1996 r.

• Ustawa o ogłaszaniu aktów normatywnych i niektórych innych aktów prawnych z 20 lipca 2000 r.

• Ustawa o sejmowej komisji śledczej z 21 stycznia 1999 r.

• Ustawa o Radzie Ministrów z 8 sierpnia 1996 r.

• Ustawa o działach administracji rządowej z 4 września 1997 r.

• Uchwała Sejmu RP – Regulamin Sejmu RP z 30 lipca 1992 r.

WIEDZA

K_W02. Rozumie rolę systemu politycznego w życiu społecznym w perspektywie historycznej i współczesnej. Rozumie znaczenie rozwiąząń ustrojowych w kształtowaniu stabilnych struktur, w ramach których odbywają się interakcje społeczne.

K_W04. Rozumie zasady funkcjonowania systemu politycznego oraz jego wpływ na funkcjonowanie innych organizacji i instytucji społeczno-politycznych.

K_W05. Rozumie znaczenie systemu politycznego dla funkcjonowania współeczesnej demokracji i społeczeństwa obywatelskiego. Potrafi zidentyfikować główne komponenty systemu politycznego, odwołując się do przykładu polskich rozwiązań ustrojowych.

KW_07. Rozumie rolę systemu politycznego w kształowaniu prawnych uwarunkowań procesów rządzenia i podejmowania decyzji politycznych.

UMIEJĘTNOŚCI

K_U03. Potrafi wykorzystać wiedzę teoretyczną z zakresu nauki o polityce, a szczególnie z zakresu ustrojoznawstwa, w celu analizowania i interpretowania zjawisk i procesów w obszarze polityki.

K_U04. Potrafi wskazać oraz wyjaśnić zasady oraz wartości demokratycznego państwa w Polsce.

K_U09. Posiada umiejętność prezentowania własnych koncepcji wyjaśniania zjawisk i procesów z zakresu systemu politycznego RP.

K_U10. Potrafi analizować i oceniać treści przekazu medialnego, dotyczącego systemu politycznego RP.

KOMPETENCJE

K_K01. Jest przygotowany do aktywnego uczestniczenia w życiu politycznym Polski.

K_K02.Jest przygotowany do pracy indywidualnej i grupowej w zakresie realizacji projektów o tematyce ustrojoznawczej. Potrafi kompetetnie analizować i komentować propozycje reform w zakresie systemu politycznego.

Przedmiot kończy się testem.

W pierwszym semestrze zaliczenie na podstawie obecności oraz testu. W semestrze drugim egzamin ustny na podstawie udostępnionych studentom zagadnień egzaminacyjnych.

1. Podstawowe pojęcia związane z funkcjonowaniem systemu politycznego współczesnej Polski: 1) Pojęcie systemu politycznego, ustroju politycznego, systemu rządów.2) Pojęcie, rodzaje i funkcje konstytucji. 3) Prawo konstytucyjne i jego źródła. 4) Konstytucja RP a standardy współczesnego konstytucjonalizmu.

2. System polityczny Polski pod rządami Konstytucji PRL z 1952 r. Specyfika i przemiany autorytaryzmu socjalistycznego w Polsce do końca dekady lat 70.

3. Źródła transformacji ustrojowej w latach 80. Transformacja ustrojowa w Polsce po Okrągłym Stole (1989-1997).

4. Proces przygotowania i uchwalenia Konstytucji III RP.

5. Wartości i zasady konstytucyjne (ustrojowe) w RP: 1) Pojęcie wartości i zasad ustrojowych. 2) Rzeczpospolita jako dobro wspólne. 3) RP demokratycznym państwem prawnym: zasady konstytucjonalizmu, legalizmu, suwerenności narodu, pluralizmu politycznego, podziału władz. 4) Godność, wolność i równość jako podstawy katalogu praw i wolności człowieka i obywatela. Specyfika systemu rządów w Polsce.

6.System źródeł prawa w Konstytucji RP i jego kontrola: 1) Pojęcie systemu źródeł prawa, 2) Źródła prawa powszechnie obowiązującego: umowa międzynarodowa, ustawa, rozporządzenie, 3) Prawo krajowe a prawo wspólnotowe, 4) Trybunał Konstytucyjny: geneza, funkcje i kompetencje, skutki orzeczeń.

7. Prawo wyborcze: wybory do Sejmu, Senatu i prezydenckie oraz do Parlamentu Europejskiego: 1) Ustrojowo – polityczna rola wyborów parlamentarnych i prezydenckich w III Rzeczypospolitej. 2) Organizacja wyborów. 3) Zgłaszanie kandydatów. 4) Ustalanie wyników głosowania. 5) Ważność wyborów. 6) Kampania wyborcza. 7) Finansowanie wyborów.

8. Sejm i Senat: 1) Struktura i tryb funkcjonowania parlamentu. 2) Status prawny posła i senatora. 3) Funkcje Sejmu i Senatu. 4) Organizacja wewnętrzna Sejmu i Senatu. 5) Tryb ustawodawczy. 6) Zgromadzenie Narodowe.

9. Prezydent Rzeczypospolitej: 1) Geneza przywrócenia instytucji Prezydenta RP. 2) Ustrojowa pozycja Prezydenta RP. 3) Kompetencje Prezydenta RP. 4) Odpowiedzialność konstytucyjna głowy państwa.

10. Rada Ministrów: 1) Ustrojowa pozycja Rady Ministrów i Prezesa Rady Ministrów. 2) Sposób powoływania Rady Ministrów. 3) Struktura rządu. 4) Tryb działania Rady Ministrów. 5) Kompetencje Rady Ministrów. 6) Administracja rządowa.