Dawna Litwa (XIV-XVIII): prawo
Informacje ogólne
Kod przedmiotu: | 2200-1CWHP49-OG |
Kod Erasmus / ISCED: |
10.9
|
Nazwa przedmiotu: | Dawna Litwa (XIV-XVIII): prawo |
Jednostka: | Wydział Prawa i Administracji |
Grupy: |
Przedmioty ogólnouniwersyteckie na Uniwersytecie Warszawskim Przedmioty ogólnouniwersyteckie społeczne Przedmioty ogólnouniwersyteckie Wydziału Prawa i Administracji |
Punkty ECTS i inne: |
(brak)
|
Język prowadzenia: | polski |
Rodzaj przedmiotu: | fakultatywne |
Założenia (opisowo): | Celem przedmiotu jest ukazanie prawa Wielkiego Księstwa Litewskiego - systemu doskonałego jak na epokę, w miarę zupełnego, nowoczesnego (stosunkowo humanitarnego, z występująca niekiedy równością stron procesowych - bez względu na przynależność stanową). Ukazanie genezy tworzenia "uczonego prawa", jego źródeł, samych twórców (pochodzących zarówno z Wielkiego Księstwa Litewskiego, jaki i Korony, dobrze wykształconych w uczelniach europejskich) oraz inspiracji wynikającej ze Statutów dla Korony i Moskwy ma m.in. ukazać przepływ zasad i konstrukcji prawnych w ówczesnej Europie, przez to - ukazać niedorzeczność "nacjonalizmu prawniczego". |
Tryb prowadzenia: | w sali |
Skrócony opis: |
Przedmiot ma ukazać: a) przemiany prawa Litwy historycznej od początków XV do końca XVIII wieku b) czynniki (społeczne, ekonomiczne i polityczne kształtujące prawo c) przyczyny większej trwałości prawa niż ustroju: ustrój - zasadniczo - skończył się wraz z rozbiorami, prawo przetrwało dłużej (uchylone w "guberniach zachodnich" w 1840 r., przetrwało w prawie partykularnych guberni czernihowskiej i siewierskiej do rewolucji 1917 r., w zwyczaju zaś - funkcjonowało jeszcze wśród włościan i w dużych majątkach ziemskich w latach dwudziestych w II Rzeczypospolitej) |
Pełny opis: |
Konwersatorium dla I, II, III, IV, V roku. Liczba godzin: 30 Zajęcia prowadzone są - zasadniczo - w porządku rzeczowym, jednak punkty 4-7 ułożone są w porządku chronologicznym. 1. Stan badań. 2. Periodyzacja dziejów prawa 3. Źródła poznania prawa 4. Źródła prawa: zwyczaj, sudiebnik Kazimierza Jagiellończyka 5. I i II Statut litewski 6. III Statut, jego stosowanie w Koronie, wpływ na prawo rosyjskie 7. Partykularyzmy prawne i ich geneza 8. Sądy hospodarskie i królewskie. Sądownictwo okresu bezkrólewia 9. Trybunał WXL, Trybunał Skarbowy, Trybunał compositi iudicii 10. Sądy miejskie, dominialne i wiejskie 11. Proces 12. Prawo osobowe: zdolność prawna, zdolność do czynności prawnych, ograniczenia 13. Prawo rzeczowe; zobowiązania; małżeństwo - prawo spadkowe 14. Prawo karne: przestępstwa, kary 15. Podsumowanie |
Literatura: |
1. J. Adamus, O wstępnych aktach procesu litewskiego (do II Statutu), "Ateneum Wileńskie" XII:1937, s. 205-281; 2. J. Bardach, Studia z ustroju i prawa Wielkiego Księstwa Litewskiego XIV - XVII w., Warszawa 1970; idem, O dawnej i niedawnej Litwie, Poznań 1988, cz. I: Dawne prawo; 3. W. Kulisiewicz, Zaruka (vadium) w prawie litewskim XV-XVII wieku, Warszawa 1993. 4.U. Ernst, Eheauflösung im multikonfessionellen Staat der frühen Neuzeit. Kapitel 5 Artikel 20 des Dritten Statuts des Grossfürstentums Litauen von 1588. Forum Historiae Iuris http://www.forhistiur.de/zitat/0510ernst.htm 5. S. Godek, Elementy prawa rzymskiego w III Statucie litewskim (1588), Warszawa 2005, idem, III Statut litewski w dobie porozbiorowej, Warszawa 2012 6. D. Frick, Separation, Divorce, Bigamy: Stories of the Breakdown of Marriage in Seventeenth-Century Vilnius, in: Lithuanien uund Ruthenien, Hrsg. S. Rohdewald, D. Frick, S. Wiederkehr, Wiesbaden 2007, s. 11-136. 7. I. Valikonyte, The Venets of Noblewomen in the Grand Duchy of Lithuania, Lithuanian Historical Studies 2: 2001, s. 97-107. 8.A.B. Zakrzewski, Wielkie Księstwo Litewskie (XVI_XVIII w.). Prawo - ustrój - społeczeństwo, Warszawa 2013, rozdz.: XI,XII,XII. oraz literatura przedmiotu podawana w czasie zajęć. |
Efekty uczenia się: |
WIEDZA 1. Poznanie historii prawa obowiązującego na 2/3 terytorium dawnej Rzeczypospolitej 2. Poznanie zasady tworzenia "uczonego prawa" w epoce Odrodzenia 3. Poznanie podstawowych instytucji dawnego prawa politycznego i sądowego UMIEJĘTNOŚCI 1. Dostrzeganie zależności między potrzebami społecznymi a rozwojem prawa w różnych epokach 2. Uzasadnianie poglądów w dyskusji w grupie, przy zastosowaniu terminologii fachowej (przynajmniej na poziomie podstawowym) 3. Zidentyfikowanie problemu prawnego i zaproponowanie jego rozwiązania lub - wariantowo - rozwiązań. POSTAWY 1. Krytyczny stosunek do prezentowanych rozwiązań prawnych, i możliwość ukazania ich zalet a także słabości. 2. Zrozumienie, że krytyczna postawa wobec zjawisk jest podstawą pracy naukowej; 3. Dostrzeżenie różnicy między rozumowaniem naukowym i potocznym 4. Dopuszczenie pluralizmu opinii w naukowej dyskusji . |
Metody i kryteria oceniania: |
Przedmiot zalicza nieprzekroczenie limitu nieobecności (2), praca zaliczeniowa (wedle wyboru zainteresowanej/go: referat wygłoszony na zajęciach, esej) oraz aktywność podczas samych zajęć. |
Praktyki zawodowe: |
nie ma |
Właścicielem praw autorskich jest Uniwersytet Warszawski.