Elementy rosyjskiej kultury prawnej. Nihilizm prawny

nieobowiązkowe
ogólnouniwersyteckie

Podstawowa wiedza z zakresu historii powszechnej i historii Rosji.

w sali

Wykład prezentuje socjologiczno-prawne spojrzenie na rosyjską kulturę prawną, koncentrując się nie o historii, a na tradycji prawnej. Intencją jest ukazanie jednego ze źródeł dysfunkcjonalności obecnych w polskiej kulturze prawnej i znaczenia wpływów kulturowych dla współczesnych postaw wobec prawa.

Zamiarem wykładu jest rozszerzenie wiedzy o społecznej istocie prawa, jako zjawiska kulturowego i zaprezentowanie swoistości rosyjskiej kultury i tradycji prawnej. Zadanie to będzie realizowane przez ukazanie genezy i cech specyficznych rosyjskiej tradycji prawnej w kontekście historycznym i intelektualnym.

Celem wykładu jest:

• przedstawienie podstawowej wiedzy dotyczącej kulturowej tożsamości prawa;

• ukazanie zależności między tradycją prawną a treścią rozwiązań prawnych;

• zapoznanie studentów z podstawowymi informacjami dotyczącymi rozwoju prawa rosyjskiego;

• ukazanie zależności wzajemnej między tradycją prawną i ustrojem społeczny i polityczny;

• zaprezentowanie głównych kierunków rozwoju rosyjskiej nauki prawa;

• przedstawienie przyczyn powstania w Rosji socjologii prawa;

• rozważenie znaczenia marksizmu dla kształtowania się sowieckiego sposobu myślenia o prawie

• wskazanie na czynniki blokujące mimetyczne reformy prawa;

• wyjaśnienie kulturowych źródeł braku szacunku dla prawa.

Wybrana bibliografia:

1. [zbior.], Semiotyka dziejów Rosji, Wydawnictwo Łódzkie, Łodź, 1993;

2. Nikolai A.Berdiajev, Istoki i smysl russkogo kommunizma, Nauka, Moskva, 1990;

3. James H.Billington, Ikona i topór. Historia kultury rosyjskiej, Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego, Kraków 2008

4. Zbigniew Cywiński, Krytyka i ignorancja. Uwagi o krytykowaniu prawa i atakowaniu prawników, inspirowane listem Lwa Tołstoja O Prawie (wraz z tłumaczeniem Listu), w: Jan Majchrowski (red.naukowa), Państwo-prawo-polityka w przestrzeni konstytucyjnej. Warszawa, Liber 2007, s.101-118;

5. Zbigniew Cywiński, Między samoderžaviem a nihilizmem - rosyjskie dyskusje o państwie prawnym u zarania XX wieku, Kwartalnik prawa publicznego, Rok III, Nr 2/2003. s. 58 - 94;

6. Zbigniew Cywiński, Sprawiedliwość przeciwko prawu. Rosyjskie spory o prawo i sprawiedliwość, w: Jerzy Kwaśniewski [red. naukowy], Normatywność współczesnej Polski, Instytut Profilaktyki Społecznej i Resocjalizacji Uniwersytetu Warszawskiego, Warszawa 2005, s. 207 - 255;

7. Zbigniew Cywiński, U źródeł terroru: nihilizm prawny a wykluczenie prawne. Przypadek rosyjski, w: Idee naukowe Adama Podgóreckiego. Pod red. Jerzego Kwaśniewskiego i Jana Winczorka, PTS, IPSiR UW, Warszawa 2009, s. 261 – 284.

8. Hans Kelsen, The Communist Theory of Law, F. A. Praeger,

Inc, London, 1955;

9. Richard Pipes, Rosja carów, Wydawnictwo MAGNUM, Warszawa 2006;

10. Andris A. Plotnieks, Stanovlenie i razvitie marksistsko - leninskoi

obscei teorii prava v SSSR, 1917 - 1936 gg., Zinatne, Riga, 1978;

11. Andrzej Walicki, Filozofia prawa rosyjskiego liberalizmu, Instytut Studiów Politycznych PAN, Warszawa1995;

12. Andrzej Walicki, Zarys myśli rosyjskiej od oświecenia do renesansu religijno filozoficznego, Wydawnictwo Uniwersytetu Jagielońskiego, Kraków, 2005.

13. Alexander Vucinich, Social Thought in Tsarist Russia. The Quest for a General Science of Society, 1861 - 1917, University of Chicago Press, Chicago and London, 1976;

14. Vadim D.Zorkin, Pozitivistskaja teorija prava v Rossii, Izdatelstvo MGU, Moskva, 1978.

Po zakończeniu procesu uczenia student:

• widzi prawo jako złożone zjawisko uwarunkowane społecznie i kulturowo;

• opisuje podstawowe elementy kultury prawnej;

• charakteryzuje tradycję prawną jako element kultury;

• opisuje cechy odróżniające rosyjską kulturę prawną od zachodniej kultury prawnej;

• wskazuje podstawowe czynniki wpływające na odmienność rosyjskiej tradycji prawnej;

• opisuje skutki konfliktu kulturowego wynikającego z odmienności tradycji prawnej;

• opisuje podstawowe etapy kształtowania się rosyjskiej tradycji prawnej;

• charakteryzuje wątki prawne w XIX wiecznym rosyjskim dyskursie społecznym:

• ocenia wpływ prawa na kształt ustroju społecznego i politycznego;

• odróżnia generalne prawa od jednostkowych przywilejów i potrafi wskazać przykłady;

• wskazuje źródła powstania w nauce rosyjskiej nurtu refleksji socjologiczno–prawnej;

• odróżnia wpływy rosyjskiej tradycji prawnej od wpływów ideologii marksistowskiej w sferze ideologii prawnych;

• opisuje mechanizm kształtowania się prawa sowieckiego w pierwszych dwóch dekadach;

• poddaje krytyce upraszczające interpretacje rosyjskiej rzeczywistości i historii.

Kontrola obecności i pisemna praca zaliczeniowa związana z problematyką wykładu.

Nie ma.