Laboratorium. Ekonomia przysług na Zakarpaciu

monograficzne

Sieci wymiany nieformalnej to ważny element życia społecznego w wielu miejscach na świecie. Celem naszego laboratorium jest przyjrzenie się ekonomii przysług na wielokulturowym Zakarpaciu, zwanym najbardziej „zeuropeizowanym” zakątkiem Ukrainy.

Pomoc lekarska w zamian za miód i jajka, matura za załatwienie pracy, pomoc w organizacji wyjazdu za granicę w zamian za nielegalnie pozyskane drewno, czy „mogorych” (ugoszczenie alkoholem) za skoszenie łąki. Prowadzenie firmy, handel przygraniczny, praca w szkole, korzystanie z usług przedstawiciela oficjalnej lub nieoficjalnej medycyny – wszystkie te codzienne praktyki wymagają uwikłania w sieci wymiany dóbr, kontaktów i przysług.

Sieci wymiany nieformalnej to ważny element życia społecznego w wielu miejscach na świecie. Celem naszego laboratorium jest przyjrzenie się ekonomii przysług na wielokulturowym Zakarpaciu, zwanym najbardziej „zeuropeizowanym” zakątkiem Ukrainy.

Jak ekonomia przysług realizowana jest w życiu codziennym mieszkańców Zakarpacia? Jak mówi się o kupowaniu dyplomów, orzeczeń o niepełnosprawności, lub gratyfikacjach finansowych dla lekarza? Co jest sprzedawane za pieniądze a co może być wymieniane tylko za przysługi? Jak odwdzięczyć się za poradę znachorki a jak za pomoc udzieloną w publicznym szpitalu? Ile i komu trzeba zapłacić za pozyskiwanie roślin z „Zielonej Księgi”? Jakie praktyki określane są mianem korupcji na Zakarpaciu? Czy praktyki powszechnie zwane korupcją mogą służyć upodmiotowieniu pewnych grup? Jaka jest dynamika między powszechnym na całej Ukrainie przyzwoleniem na uczestnictwo w ekonomii nieformalnej a dyskursami antykorupcyjnymi płynącymi zza zachodniej granicy i retoryką obecnych władz?

Podczas rozważań teoretycznych poruszać się będziemy w obrębie teorii z zakresu antropologii politycznej, ekonomicznej oraz antropologii medycznej i ekologicznej.

Wybrana literatura

Amundsen 1999, Political Corruption. An Introduction to the Issues. Dostępne na:

http://www.cmi.no/publications/file/1040-political-corruption.pdf

Amit, Vered, 2000, Introduction: Constructing the Field, [w:] V. Amit (red.) Constructing the Field:

Ethnographic Fieldwork in the Contemporary World, Londyn: Routledge, s. 2-18.

Maryna Yevgenivna Bazylevych, 2010, Negotiating New Roles, New Moralities: Ukrainian Women Physicians at a Post-Socialist Crossroad, State Univeristy of New York at Albany.

Gupta, Akhil 1995, Blurred boundaries: the discourses of corruption, the culture of politics and the imagined state. American Ethnologist 22(2), s. 375-402.

Humphrey, Caroline 2012, Favours and “normal heroes” The case of postsocialist higher education, HAU:

Journal of Ethnographic Theory 2 (2), s. 22-11.

Ledeneva, Alena 1998, Russia’s economy of favours: Blat, networking and informal exchange, Cambridge:

Cambridge University Press.

Malewska-Szałygin, Anna 2005, Antropologia polityczna – subdyscyplina antropologii czy perspektywa refleksji antropologicznej?, [w:] Horyzonty antropologii kultury: tom w darze dla profesor Zofii Sokolewicz, red. Jerzy S. Wasilewski, Anna Zadrożyńska, Amanda Bruczkowska, DIG, s. 355–365.

Scott, James 2009, The Art of Not Being Governed: An Anarchist History of Upland Southeast Asia, Yale

Univeristy Press.

Ararat L. Osipian 2009, Corruption and Reform in Higher Education in Ukraine [w:] Canadian and International Education, vol. 28, t. 2.

Witsoe, Jeffrey 2011, Corruption as power: Caste and the political imagination of the postcolonial state,

American Ethnologist, vol 38 (1), s. 73-85.

Zowczak, Magdalena (red.) 2010, Na pograniczu „nowej Europy”. Polsko - ukraińskie sąsiedztwo. DiG, Warszawa.