Zagadnienia dwujęzyczności

ogólnouniwersyteckie

Przedmiot ogólnodostępny dla Studentów Uniwersytetu Warszawskiego (OGUN)

lektura monograficzna
w sali

Celem zajęć jest wprowadzenie Studentów w zagadnienia związane z lingwistycznymi badaniami nad dwujęzycznością i edukacją dwujęzyczną. Dalszym celem jest przygotowanie Studentów do przeprowadzenia samodzielnego badania z zakresu językoznawstwa (studium przypadku osoby dwujęzycznej). Zajęcia są prowadzone w formie wykładu konwersatoryjnego.

Program zajęć obejmuje przegląd zagadnień teoretycznych i wyników badań naukowych w zakresie badań nad dwujęzycznością, wychowaniem dwujęzycznym i nauczaniem dwujęzycznym.

Omawiane są tu następujące tematy: 1. pojęcie "dwujęzyczności"; 2. rodzaje dwujęzyczności; 3. kryteria „oceny” dwujęzyczności i systematyczny pomiar kompetencji dwujęzycznej; 4. wiek jako czynnik w rozwoju dwujęzyczności; 5. dwujęzyczność a rozwój językowy dziecka; 6. dwujęzyczność a rozwój poznawczy (rozwój inteligencji); 7. czynniki psychologiczne i społeczne w rozwoju dwujęzyczności; 8. wychowanie dwujęzyczne w rodzinie i środowisku dwujęzycznym; 9. nauczanie dwujęzyczne i CLIL.

Nakład pracy studenta:

Łączna wartość punktów = 6 ECTS

Godziny kontaktowe (w sali) = 32h = 2 ECTS

Samodzielna praca studenta poza salą zajęciową:

Bieżące przygotowanie do zajęć – 32h = 2 ECTS

Przygotowanie studium przypadku osoby dwujęzycznej: znalezienie osoby do badania, przygotowanie i przeprowadzenie wywiadu, opracowanie wywiadu – analiza przypadku, przygotowanie pracy pisemnej, podsumowanie wyników analizy – 32h = 2 ECTS

Zakres tematów:

Wprowadzenie: pojęcie "dwujęzyczności";

Poziom kompetencji językowej jako miara dwujęzyczności, indywidualna ocena własnej dwujęzyczności a systematyczny pomiar kompetencji językowej;

Dwujęzyczność naturalna a dwujęzyczność kultywowana;

Wiek jako czynnik w rozwoju dwujęzyczności;

Dwujęzyczność wzbogacająca a dwujęzyczność zubażająca, „podwójna półjęzyczność”.

Dwujęzyczność a rozwój językowy;

Dwujęzyczność a rozwój poznawczy (rozwój inteligencji);

Czynniki psychologiczne i społeczne w rozwoju dwujęzyczności (czynniki grupowe i indywidualne, motywacja, nastawienia, jakość kontaktu z językiem/językami i in.,).

Wychowanie dwujęzyczne w rodzinie i środowisku dwujęzycznym: dwujęzyczność a wychowanie dwujęzyczne;

Formy wychowania dwujęzycznego.

Wychowanie dwujęzyczne w przedszkolu: cele wychowania dwujęzycznego;

Organizacja grup dwujęzycznych i struktura programu;

Curriculum: treści nauczania a podstawa wychowania przedszkolnego;

Zagadnienia metodyczno-dydaktyczne: Kompetencje nauczycieli, materiały dydaktyczne;

Nauczanie dwujęzyczne, nauczanie zintegrowane, CLIL: wyjaśnienie pojęć, cele, główne założenia;

Imersja językowa: programy klasycznej imersji, wyniki badań;

Rozwój kompetencji językowych i niejęzykowych w programach CLIL;

Treści nauczania i materiały dydaktyczne;

(wybór)

Bach G., Niemeier S. (red) (2005), Bilingualer Unterricht. Grundlagen, Methoden, Praxis, Perspektiven, Peter Lang Verlag, Frankfurt am Main.

Baetens Beardsmore H. (red.) (1993), European Models of Bilingual Education, Multilingual Matters Ltd., Clevedon.

Bar-Adon A., Leopold W. (red.) (1971), Child Language. A Book of Reading, Prentice-Hall, Inc., Englewood Cliffs, New Jersey.

Bokus B., Haman M. (red.) (1992), Z badań nad kompetencją komunikacyjną dzieci, Wydawnictwo Energeia, Warszawa.

Dakowska M. i Olpińska M. (red.) (2014), Edukacja dwujęzyczna. Teraźniejszość i przyszłość. Studia Naukowe IKSI. Warszawa. https://portal.uw.edu.pl/web/snikla/tomy-serii

Ehlich K. (red.) (1996), Kindliche Sprachentwicklung. Konzepte und Empirie, Westdeutscher Verlag, Opladen.

Fletcher P., MacWhinney B.(red.) (1995), The Handbook of Child Language, Backwell Publ., Oxford.

Genesee F. (1987), Learning through Two Languages. Studies of Immersion and Bilingual Education, Newbury House Publishers, Cambridge.

Kurcz I. (2000), Psychologia języka i komunikacji, Wydawnictwo Naukowe Scholar, Warszawa.

Lambert W.E., Tucker R..G. (1972), Bilingual Education of Children. The St. Lambert Experiment, Newbury House Publishers, Rowley, Massachusets.

Lauren Ch. (red.) (1994), Evaluatig European Immersion Programs. From Catalonia to Finland, Tutkimuksia No 185, Vaasa.

Olpińska M. (2012), Wychowanie dwujęzyczne, Studia Naukowe IKSi Warszawa. https://portal.uw.edu.pl/web/snikla/tomy-serii

Olpińska M. (2013), Nauczanie dwujęzyczne w świetle badań i glottodydaktycznych, Studia Naukowe IKSI, Warszawa. https://portal.uw.edu.pl/web/snikla/tomy-serii

Piaget J. (1969), Nachahmung, Spiel und Traum, Ernst Klett Verlag, Stuttgart.

Rickheit G., Sichelschmidt L., Strohner H. (2004) Psycholinguistik, Stauffenburg Verlag , Tübingen.

Shugar G.W. (1995), Dyskurs dziecięcy, Wyd. Energeia, Warszawa.

Snow M.S., Brinton D.M. (red.), (1997), The Content-Based Classroom. Perspectives on Integrating Language and Content, Longman , New York.

Po ukończeniu kursu student:

Wiedza:

 posiada podstawową wiedzę teoretyczną z zakresu badań nad dwujęzycznością (K_W01), (K_W04);

 zna i rozumie najważniejsze pojęcia i teorie w historii rozwoju badań nad dwujęzycznością oraz najważniejsze aspekty badań nad dwujęzycznością (K_W01), (K_W03);

 zna podstawową terminologię z zakresu badań nad dwujęzycznością (K_W02);

 ma podstawą wiedzę o głównych kierunkach rozwoju i najważniejszych nowych osiągnięciach naukowych w zakresie badań nad dwujęzycznością (K_W06);

 zna i rozumie podstawowe metody analizy zjawisk związanych z dwujęzycznością i interpretacji wyników badań nad dwujęzycznością (K_W07);

 rozumie obowiązujące zasady ochrony własności intelektualnej (K_W08);

Umiejętności:

 posiada umiejętności samodzielnego dalszego rozwoju wiedzy z zakresu zagadnień dwujęzyczności (K_U03);

 posiada elementarne umiejętności badawcze w zakresie analizy przypadku (K_U02);

 posiada umiejętność samodzielnego sporządzenia studium przypadku osoby dwujęzycznej (K_U04), (K_U08).

Kompetencje społeczne:

 potrafi nawiązać kontakt z osobą dwujęzyczną w celach badawczych (S_K01);

 posiada umiejętność samodzielnego sporządzenia studium przypadku osoby dwujęzycznej, w szczególności przeprowadzenia ukierunkowanego wywiadu z osobą dwujęzyczną (K_K01);

 potrafi odpowiednio określić priorytety służące realizacji określonego przez siebie lub opiekuna naukowego zadania (K_K03);

 potrafi odpowiednio zaplanować i przeprowadzić działania służące realizacji założonego celu badawczego (K_K03);

 charakteryzuje się gotowością do samodzielnej pracy nad doskonaleniem umiejętności badawczych i wiedzy (S_K01).

Metody oceniania:

- ocena aktywności,

- ocena pracy pisemnej: studium przypadku.

Kryteria oceniania:

- pod uwagę brana jest obecność studenta na zajęciach i jego aktywność; ocena dokonywana jest w następujący sposób:

1. Jeśli student nie przekroczył dopuszczalnych 2 nieusprawiedliwionych nieobecności w semestrze i aktywnie uczestniczył w zajęciach – otrzymuje ocenę dostateczną;

2. Jeśli student nie przekroczył dopuszczalnych 2 nieusprawiedliwionych nieobecności w semestrze, aktywnie uczestniczył w zajęciach oraz podjął próbę sporządzenia studium przypadku osoby dwujęzycznej – otrzymuje ocenę dobrą;

3. Jeśli student nie przekroczył dopuszczalnych 2 nieusprawiedliwionych nieobecności w semestrze, aktywnie uczestniczył w zajęciach oraz podjął udaną próbę sporządzenia studium przypadku osoby dwujęzycznej – otrzymuje ocenę bardzo dobrą.