Prawosławie I
Informacje ogólne
Kod przedmiotu: | 3700-FN-L2-PRAW1-OG |
Kod Erasmus / ISCED: |
08.0
|
Nazwa przedmiotu: | Prawosławie I |
Jednostka: | Wydział "Artes Liberales" |
Grupy: |
Przedmioty ogólnouniwersyteckie humanistyczne Przedmioty ogólnouniwersyteckie na Uniwersytecie Warszawskim Przedmioty ogólnouniwersyteckie Wydziału "Artes Liberales" |
Punkty ECTS i inne: |
(brak)
|
Język prowadzenia: | polski |
Rodzaj przedmiotu: | ogólnouniwersyteckie |
Skrócony opis: |
Podstawowym celem zajęć jest przybliżenie problematyki prawosławia w kontekście historycznym, terminologicznym, teologicznym i doktrynalnym, zapoznanie z obrzędowością Kościoła prawosławnego, zwyczajami, miejscami i formami kultu. Rozważania na konwersatorium powinny być także wzbogacone o refleksję na temat relacji Kościoła prawosławnego z innymi Kościołami chrześcijańskimi. Natomiast omawianie obrzędowości Kościoła wschodniego trzeba ukazać w kontekście zmian, którym podlegała ona od początku istnienia chrześcijaństwa. Pomocą do rozważań na zajęciach służyć będą wybrane fragmenty tekstów liturgicznych w języku greckim, starocerkiewnosłowiańskim oraz ich przekłady na język polski, a także wybrana literatura przedmiotu, przykłady ikonografii oraz architektury cerkiewnej. |
Pełny opis: |
Zajęcia mają na celu wprowadzić studenta w tematykę prawosławia. W tym celu niezbędne jest zapoznanie się z podstawową terminologią dotyczącą Kościoła prawosławnego. Zajęcia mają dostarczyć podstawowych wiadomości na temat: - procesu kształtowania się struktury organizacyjnej Kościoła - pięciu starożytnych patriarchatów - doktryny - tradycji jako wierność duchowi pierwotnego Kościoła - siedem Soborów Powszechnych - mistycznej teologii Kościoła - świątyni i ikony - liturgiki (nabożeństwa Kościoła – wprowadzenie i omówienie ogólne) - nabożeństw cyklu dobowego - Świętej Liturgii - cyklu rocznego – 12 wielkich świąt - sakramentów 1. Prawosławie. Poznanie Boga w Kościele wschodnim (wprowadzenie w problematykę konwersatorium) 2. Struktura organizacyjna Kościoła prawosławnego: - zarys historyczny (proces kształtowania się organizacji Kościoła) - hierarchiczna organizacja Kościoła: rola biskupów, prezbiterów, diakonów - starożytne patriarchaty (pentarchia) - autokefalia (Kościoły autokefaliczne) Literatura 3. Doktryna - źródła wiary - tradycja jako wierność duchowi pierwotnego Kościoła - siedem Soborów Ekumenicznych 4. Mistyczna teologia Kościoła prawosławnego - zasadnicze założenia teologii prawosławnej i cechy odróżniające teologię Kościoła wschodniego od Zachodniego - przebóstwienie ,,theosis” jako kluczowa kategoria teologii prawosławnej 5. Świątynia i ikona - Świątynia Jerozolimska – mieszkanie Boga - przestrzeń świątyni prawosławnej - budowa - ikonostas – jego istota i budowa, symbolika - ikona i jej szczególne miejsce w świątyni oraz w życiu codziennym wiernych - ołtarz – budowa i symbolika - zasady oddawania czci ikonom (postanowienia soboru nicejskiego) 6. Nabożeństwa cyklu dobowego - nabożeństwo dziewiątej godziny - nieszpory - powieczerze - nabożeństwo północne - jutrznia - całonocne czuwanie, litija 8. Liturgia Święta - Liturgia św. Jana Chryzostoma (proskomidia [Prothesis], Liturgia katechumenów, Liturgia wiernych) - Liturgia św. Bazylego Wielkiego - Liturgia św. Jakuba - Liturgia Uprzednio Poświęconych Darów Papieża Grzegorza 9. Cykl roczny – święta - kalendarz juliański (stary styl) i nowojuliański (nowy styl) - rok kościelny (12 wielkich świąt) - święta stałe i ruchome 10. Sakramenty: - misterium chrztu jako pierwszy obrzęd wtajemniczenia chrześcijańskiego - bierzmowanie - pokuta ,, mały chrzest” - Eucharystia (zasady udzielania i przystępowania do komunii) - kapłaństwo (rodzaje święceń kapłańskich) - małżeństwo (obrzęd ślubu – ceremonie zaręczyn i koronacji, kwestia powtórnego ślubu, rozwód) - namaszczenie chorych (namaszczenie olejami: ,,euchelaion”) - sakramentalia |
Literatura: |
-Zernov N., Wschodnie Chrześcijaństwo, przeł. J.S. Łoś, Warszawa 1967. -Runciman S., Wielki Kościół w niewoli, przeł. J. Łoś, Warszawa 1973. Leśny J. Konstanty i Metody apostołowie Słowian, dzieło i jego losy, Poznań 1987. -Roberson R.G., Chrześcijańskie Kościoły Wschodnie, przekł. K. Bielawski, D. Mionskowska, Bydgoszcz 1998. -Ware K., Kościół Prawosławny, przeł. W. Misiejuk, Białystok 2002. Evdokimov P., Prawosławie, przeł. J. Klinger, Warszawa 2003. -Przybył E., Prawosławie, Kraków 2006. Jaskóła P., Wyznania chrześcijańskie bez jedności z Rzymem, Opole 2008. -Kabasilas M., Komentarz Boskiej Liturgii św. Jana Chryzostoma, tłum. M. Ławreszuk, Warszawa 2009. -Święta Góra Athos w kulturze Europy. Europa w kulturze Athosu, pod red M. Kuczyńskiej, Gniezno 2009. Latopisy Akademii Supraskiej, vol 2: Kościół prawosławny na Bałkanach i w Polsce – wzajemne relacje oraz wspólna tradycja, pod red. U. Pawluczuk, Białystok 2011. -Prawosławie światło ze Wschodu, red. K. Leśniewski, Lublin 2009. -Κουγιουμτζόγλου Γ.Σ., Λατρευτικό Εγχειρίδιο, Θεσσαλονίκη 2008 (Ε’ έκδοση). - Ιορδανοπουλου Κ.Γ., Θεία Λειτουργία. Προσέγγιση με τον νου και την καρδιά, Αθήνα 2009. |
Efekty uczenia się: |
Student/-ka: W zakresie wiedzy: - powinien znać ogólną problematykę prawosławia w kontekście historycznym, teologicznym oraz doktrynalnym. - zna podstawy obrzędowości Kościoła prawosławnego, niektórych zwyczajów i form kultu. - posiada podstawową wiedzę na temat wybranych miejsc kultu Kościoła prawosławnego. - zna wybraną terminologią z zakresu obrzędowości i teologii w języku polskim, greckim oraz starocerkiewnosłowiańskim. W zakresie umiejętności: - bierze udział w dyskusji na wybrane tematy dotyczące analizowanych zagadnień. - wykorzystuje znajomość terminologii tych samych zagadnień w j. polskim. - korzysta z wybranych tekstów liturgicznych i rozumie ich znaczenie w kontekście teologicznym. W zakresie kompetencji społecznych: - jest otwarty na dialog międzywyznaniowy. - świadomie różnicuje racje Kościoła wschodniego i zachodniego. |
Metody i kryteria oceniania: |
Warunkiem zaliczenia przedmiotu jest : - obecność (możliwe dwukrotne opuszczenie zajęć w ciągu semestru), - aktywności na zajęciach (udział w dyskusji) |
Właścicielem praw autorskich jest Uniwersytet Warszawski.