Kultura prawna I Rzeczypospolitej: praktyka a realia społeczne i polityczne
Informacje ogólne
Kod przedmiotu: | 2200-1W018-OG |
Kod Erasmus / ISCED: | (brak danych) / (brak danych) |
Nazwa przedmiotu: | Kultura prawna I Rzeczypospolitej: praktyka a realia społeczne i polityczne |
Jednostka: | Wydział Prawa i Administracji |
Grupy: |
Przedmioty ogólnouniwersyteckie na Uniwersytecie Warszawskim Przedmioty ogólnouniwersyteckie społeczne Przedmioty ogólnouniwersyteckie Wydziału Prawa i Administracji |
Punkty ECTS i inne: |
4.00
|
Język prowadzenia: | polski |
Rodzaj przedmiotu: | ogólnouniwersyteckie |
Założenia (opisowo): | Konwersatorium pragnie ukazać kulturę prawna I Rzeczypospolitej, a więc m.in. metody tworzenia prawa w epoce wczesnonowożytnej, tak różne od obecnej - przynajmniej w systemie kontynentalnym - dominacji prawa stanowionego. Przedstawi równiez funkcjonowanie prawa - zarówno politycznego, jak i sądowego - w zróżnicowanych realiach społecznych poszczególnych prowincji dawnej Rzeczypospolitej. I wreszcie - sprobujemy naszkicować (bo opisac na obecnym etapie badań nie da się) stosunek "narodu politycznego" do prawa. Na końcowym etapie zajęć dokonamy konfrontacji ówczesnych ocen stanu prawa i ustroju z jego idealizacją w wieku XIX, XX i współcześnie... |
Tryb prowadzenia: | w sali |
Skrócony opis: |
Przedmiot ukazuje kulturę prawną dawnej Rzeczypospolitej: tworzenie prawa, jego nauczanie, funkcjonowanie, ograniczenia oraz stosunek „narodu politycznego” Korony i Wielkiego Księstwa Litewskiego do prawa (m.in. wymagania wobec niego i projekty „korektury”) |
Pełny opis: |
Przedmiot ukazuje: tworzenie prawa, jego funkcjonowanie i ograniczenia w dawnej Rzeczypospolitej. Wyróżnione zostają obydwie części państwa: Korona i Wielkie Księstwo Litewskie, różniące się tradycjami politycznymi i strukturą społeczną, co znacząco wpływało zarówno na tworzenie, jak i działanie prawa oraz stosunek do niego. Inaczej wyglądała tez rola monarchy (króla i wielkiego księcia – hospodara) w obydwu państwach. Zasadniczo wspólny był system – a raczej jego brak – nauczania prawa, wspólne też – ale dopiero w epoce stanisławowskiej – koncepcje reformy prawa. Prawo służyło jednak obrony odrębności prowincji (i to nie tylko Wielkiego Księstwa, ale i Prus Królewskich) przed unifikacją. Uwagę przyciąga też idealizacja dawnego prawa i ustroju w wieku XIX, XX i współcześnie. |
Literatura: |
1. M. Głuszak, O recepcji prawa w rezolucjach Rady Nieustającej. „XVIII amžiaus studijos” 3: 2016, https://www.istorija.lt/data/public/uploads/2020/11/2016-xviii-a.-studijos-t.-3-13-marcin-guszak-o-recepcji-prawa-p.-268-281.pdf 2. S. Godek, Elementy prawa rzymskiego w III Statucie litewskim (1588), Warszawa 2004 3. St. Grodziski, Z dziejów staropolskiej kultury prawnej, Kraków 2004 4. A. Grześkowiak – Krwawicz, Dyskurs polityczny Rzeczypospolitej Obojga Narodów, Toruń 2018. 5. M. Kuryłowicz, Nauczanie prawa w Akademii Zamoyskiej w świetle wybranych tekstów źródłowych, [w:] Łacina w Polsce Zeszyty Naukowe nr 7-9, Warszawa 1999, 6. J. Matuszewski, Dlaczego nie uczono prawa polskiego na akademii? : prawo zwyczajowe w kulturze oralnej i w kulturze pisma, „Krakowskie Studia z Historii Państwa i Prawa” T. 8: 2015, Nr 3. s. 215-228, https://ruj.uj.edu.pl/xmlui/bitstream/handle/item/151325/matuszewski_dlaczego_nie_uczono_prawa_polskiego_na_akademii_2015.pdf?sequence=1&isAllowed=y 7. J. Matuszewski, Prawo sądowe na wsi polskiej lokowanej na prawie niemieckim, „Studia Dziejów Państwa i Prawa Polskiego” T. II: 1995, s. 40-75. https://bazhum.muzhp.pl/media//files/Studia_z_Dziejow_Panstwa_i_Prawa_Polskiego/Studia_z_Dziejow_Panstwa_i_Prawa_Polskiego-r1995-t2/Studia_z_Dziejow_Panstwa_i_Prawa_Polskiego-r1995-t2-s40-75/Studia_z_Dziejow_Panstwa_i_Prawa_Polskiego-r1995-t2-s40-75.pdf 8. A. Moniuszko, III Statut a próby kodyfikacji prawa koronnego za panowania Zygmunta III, [w:] Lietuvos Statutas ir Lietuvos Didžiosios Kunigaikštystės bajoriškoji visuomenė, red. I. Valikonytė i L. Steponavičienė, Vilnius 2015. 9. D. Pietrzyk-Reeves, Kontynuacja i zmiany w polskim republikanizmie XVII i XVIII wieku, „Czasopismo Prawno-Historyczne”, T. 67: 2015, Nr 1, s. 45-74, https://pressto.amu.edu.pl/index.php/cph/article/view/4217/4285 10. B. Rok, Zagadnienia ustrojowe w kalendarzach politycznych czasów saskich, [w:] Studia z dziejów ustroju i skarbowości Rzeczypospolitej, red. K. Matwijowski, Acta Universitatis Wratislaviensis nr 504, Historia XXXIV: 1981 11. H. Rzewuski, O dawnych i teraźniejszych prawach polskich słów kilka przez Autora Listopada, Kraków 1855, https://www.dbc.wroc.pl/dlibra/doccontent?id=9326 12. Wartości polityczne Rzeczypospolitej Obojga Narodów. Struktury aksjologiczne a granice cywilizacyjne, red. A. Grześkowiak – Krwawicz, wsp. J. Axer, Warszawa 2017, teksty: P. Sapała, Relacja miedzy wolnością a prawem w pismach Stanisława Orzechowskiego (s. 199-241); E. Opaliński, Prawo i wolność w szlacheckim systemie wartości w drugiej połowie XVI i na początku XVII stulecia (s. 242-263); M. Zwierzykowski, ‘”Sine iustitia in libertate żyć nie chcemy”. Prawo i sprawiedliwość w dyskursie politycznym kampanii sejmowych lat 1696-1762, s. 264- 287. 13. A.B. Zakrzewski, O kulturze prawnej Wielkiego Księstwa Litewskiego XVI-XVIII wieku – uwagi wstępne, [w:] Kultura i języki Wielkiego Księstwa Litewskiego, red. T.M. Lizisowa, Kraków 2005 14. A.B. Zakrzewski, Wielkie Księstwo Litewskie (XVI-XVIII w.). Prawo – ustrój – społeczeństwo, Warszawa 2013, Rozdział XIII: Prawo w teorii i praktyce oraz podawana na zajęciach |
Efekty uczenia się: |
WIEDZA. Studentka/Student będzie potrafić: 1. opisać mechanizmy tworzenia się prawa dawnej Rzeczypospolitej – w jego kontekście historycznym, społecznym i kulturowym 2. odróżniać podstawowe instytucje ustrojowe i prawne i zauważać ich przekształcenia. UMIĘJĘTNOŚCI. Studentka/Student będzie umieć: 1. interpretować proste teksty prawne 2. widzieć nie tylko rozwiązania prawne, ale również ich przesłanki. KOMPETENCJE SPOŁECZNE: Studentka/Student: 1. widzi prawo jako element kultury 2. umie samodzielnie poszukiwać opracowań i źródeł związanych z problematyka zajęć 3. umie spokojnie dyskutować, szanuje cudze poglądy, w polemice stosuje argumenty merytoryczne 4. umie pracować w grupie. |
Metody i kryteria oceniania: |
Kontrola obecności (dopuszczalne 3 nieobecności), ocena aktywności na zajęciach, dla oceny powyżej dostatecznej: praca pisemna lub - preferowana - prezentacja (oceniana na podstawie: doboru literatury i samodzielności w ujęciu problemu). |
Praktyki zawodowe: |
nie ma.... |
Zajęcia w cyklu "Semestr letni 2023/24" (w trakcie)
Okres: | 2024-02-19 - 2024-06-16 |
Przejdź do planu
PN WT ŚR CZ WYK-SPE
PT |
Typ zajęć: |
Wykład specjalizacyjny, 30 godzin
|
|
Koordynatorzy: | Andrzej Zakrzewski | |
Prowadzący grup: | Andrzej Zakrzewski | |
Lista studentów: | (nie masz dostępu) | |
Zaliczenie: |
Przedmiot -
Zaliczenie na ocenę
Wykład specjalizacyjny - Zaliczenie na ocenę |
Zajęcia w cyklu "Semestr letni 2024/25" (jeszcze nie rozpoczęty)
Okres: | 2025-02-17 - 2025-06-08 |
Przejdź do planu
PN WT ŚR CZ WYK-SPE
PT |
Typ zajęć: |
Wykład specjalizacyjny, 30 godzin
|
|
Koordynatorzy: | Andrzej Zakrzewski | |
Prowadzący grup: | Andrzej Zakrzewski | |
Lista studentów: | (nie masz dostępu) | |
Zaliczenie: |
Przedmiot -
Zaliczenie na ocenę
Wykład specjalizacyjny - Zaliczenie na ocenę |
Właścicielem praw autorskich jest Uniwersytet Warszawski.