From the Bastarnaes to the Longobards – the great wanderings of the Germans throughout all Europe.

Migracje w badaniach archeologicznych budziły zawsze zainteresowanie i emocje: albo przypisywano im decydującą rolę we wszelkich przemianach kulturowych, albo całkowicie negowano ich znaczenie. Tymczasem sytuacje, w których rzeczywiście możemy mówić o przemieszczaniu się grup ludzkich na duże odległości są stosunkowo rzadkie, jeszcze rzadziej możemy ustalić, kim byli owi wędrowcy.

Źródła antyczne od końca III wieku BC do schyłku VI wieku AD wzmiankowały kilkakrotnie o pojawieniu się „nowych” barbarzyńców, bądź o niespodziewanych przemieszczeniach już znanych ludów. Wędrówki takie znajdują niekiedy odbicie w materiałach archeologicznych. Wykład będzie próbą przedstawienia takich właśnie przypadków.

Kim byli Bastarnowie? – wędrówka od Bałtyku do Dniestru w końcu III wieku BC.

Cymbrowie i Teutonowie – wędrówka, która wstrząsnęła podstawami późnej Republiki

Ekspansja i odwrót Swebów w I wieku BC– Ariowist i Marbod

Burowie i Hasdingowie – początek nowych wędrówek w końcu II wieku AD

Goci – ze Skandynawii nad Morze Czarne

Alamanowie i Burgundowie– znad Łaby nad Men w III wieku AD

Anglowie i Saksonowie – znikąd nad Morze Północne

Wandalowie – do Afryki, ale skąd? Pytanie aktualne w V wieku AD

Goci – znad Morza Czarnego do Italii i Hiszpanii

Longobardowie – ostatnia wielka wędrówka

Zajęcia będą odwoływały się do ogólnej wiedzy uczestników i informacji przekazywanych przez prowadzacego. Podane niżej pozycje stanowią wskazówki bibliograficzne, dla osób chcących poszerzyć wiedzę.

G. Domański, Zagadnienie tak zwanej kultury burgundzkiej, „Przegląd Archeologiczny” 21, 1973, 123-163.

G. Domański, Kultura luboszycka między Łabą a Odrą w II-IV wieku, Wrocław-Warszawa-Kraków-Gdańsk 1979.

P. Kaczanowski, J.K. Kozłowski, Najdawniejsze dzieje ziem polskich (do VII w.), Wielka historia Polski, tom 1, Kraków 1998.

A. Kokowski, Goci. Od Skandzy do Campi Gothorum, Warszawa 2007.

M. Mączyńska, Światło z popiołu. Wedrówki ludów w Europie w IV i V wieku, Warszawa 2013.

J. Strzelczyk, Goci – rzeczywistość i legenda, Warszawa 1984 (oraz późniejsze wydania).

J. Strzelczyk, Wandalowie i ich afrykańskie państwo, Warszawa 1992 (oraz późniejsze wydania).

J. Strzelczyk, Longobardowie. Ostatni z wielkiej wędrówki. V-VIII wiek, Warszawa 2014.

St. Turlej (red.), Barbarzyńcy u bram imperium, Kraków 2007.

J. Wielowiejski (red.), Znaczenie wojen markomańskich dla państwa rzymskiego i północnego Barbaricum, Scripta Archaeologica II, Warszawa 1982.

M. Wilczyński, Gejzeryk i „czwarta wojna punicka”, Oświęcim 2016.

H. Wolfram, Germanie, Kraków 1996.

R. Wołągiewicz, Kultura wielbarska – problemy interpretacji etnicznej, [w:] T. Malinowski (red.), Problemy kultury wielbarskiej, Słupsk 1981, 79-106.

K_W06: ma wiedzę o dawnych i współczesnych instytucjach kultury i orientację w życiu kulturalnym

K_W14: posiada podstawową wiedzę o głównych kierunkach rozwoju i najważniejszych osiągnięciach w zakresie nauki o kulturze oraz pokrewnych dyscyplin nauk humanistycznych i społecznych, ze szczególnym uwzględnieniem archeologii protohistorycznej

K_W15: ma podstawową wiedzę o głównych kierunkach rozwoju i najważniejszych koncepcjach filozoficznych od antyku do współczesności, ze szczególnym uwzględnieniem antycznych koncepcji historiozoficznych

K_U05: potrafi krytycznie analizować teksty z obszaru teorii sztuki antycznej i pradziejowej i nowych mediów, socjologii i filozofii kultury

K_U07: posiada umiejętność merytorycznego argumentowania z wykorzystaniem poglądów różnych badaczy historii sztuki antycznej i pradziejowej, historii kultury i archeologii protohistorycznej oraz umiejętność wyciągania wniosków

K_K02: ma świadomość odpowiedzialności za zachowanie światowego i krajowego dziedzictwa kulturowego, standardów upowszechniania, bezpieczeństwa i ochrony zabytków i stanowisk archeologicznych

K_K04: prawidłowo identyfikuje i rozstrzyga dylematy związane z wykonywaniem zawodu (muzealnika, kuratora, pracownika służby ochrony zabytków, animatora kultury, recenzenta wystaw)

egzamin