Konwersatorium językoznawcze IIz/III p+z Wstęp do semantyki kognitywnej

fakultatywne

Student zna podstawowe pojęcia językoznawcze, w szczególności założenia językoznawstwa strukturalnego i gramatyki generatywnej.

w sali

Zajęcia stanowią wprowadzenie do językoznawstwa kognitywnego (JK), które ściśle wiąże użycie języka z aktywnością poznawczą człowieka. Szczególną uwagę zwrócimy na wybrane kwestie takie jak kategoryzacja, teoria prototypu, gramatyka konstrukcji, metafora i metonimia jako sposób mówienia i myślenia o świecie, obraz świata w języku. Podstawą dyskusji będzie lektura tekstów źródłowych (w języku francuskim i polskim) oraz proponowane ćwiczenia dotyczące analizy przykładów z obu tych języków.

Zajęcia prowadzone są w języku francuskim.

Językoznawstwo kognitywne, powstałe pod koniec lat 70. w USA, w opozycji do gramatyki generatywnej N.Chomsky'ego, opisuje język jako specyficzną manifestację zdolności poznawczych człowieka. Semantyka nie jest w nim odrębnym modułem, ale jest ściśle powiązana ze składnią, morfologią, a nawet fonologią. Takie operacje intelektualne jak kategoryzacja, tworzenie prototypów i rozumowanie w kategoriach centrum-peryferie, myślenie metaforyczne i operowanie analogią znajdują swoje odbicie w strukturach językowych. Język jest nie tylko narzędziem komunikacji, ale także zwierciadłem naszych myśli i sposobu widzenia otaczającego świata (w którego centrum znajduje się człowiek :) Taki sposób rozumienia języka i badania prowadzone nad jego funkcjonowaniem będą stanowiły przedmiot naszych dyskusji, w oparciu o zaproponowane lektury oraz ćwiczenia.

Bibliografia podstawowa:

Delbecque, Nicole (éd.). 2002. Linguistique cognitive. Comprendre comment fonctionne le langage. Bruxelles: De Boeck Duculot.

Lakoff, George & Johnson, Mark. 1980. Metaphors We Live By. Chicago: University of Chicago Press (tr. fr. 1985. Les Métaphores dans la Vie Quotidienne, Paris : Minuit).

Taylor, John R. , 2007, Gramatyka kognitywna, Kraków: UNIVERSITAS.

Bibliografia dodatkowa (wybrane pozycje, możliwe modyfikacje w zależności od zainteresowań uczestników):

Cholewa Joanna, 2008, Image encyclopédique et linguistique du chat et du chien en français et en polonais contemporain, Białystok: WUB.

Kleiber, Georges, 1990, La sémantique du prototype. Catégories et sens lexical, Paris : Presses Universitaires de France.

Krzeszowski, Tomasz, 1999, Aksjologiczne aspekty semantyki językowej. Toruń: WUMK.

Tabakowska, Elżbieta (Ed.) (2001). Kognitywne podstawy języka i językoznawstwa, Universitas, Kraków.

Tokarski R., Słownictwo jako interpretacja świata, [w:] Współczesny język polski, red. J. Bartmiński, Lublin 2012, s. 343–370.

Po ukończeniu zajęć student będzie miał podstawową wiedzę o założeniach metodologicznych językoznawstwa kognitywnego i będzie umiał je porównać z wcześniej poznanymi systemami opisu języka; będzie znał niezbędną terminologię specyficzną dla językoznawstwa kognitywnego; będzie umiał zaplanować, przeprowadzić i opisać proste badanie wybranego zjawiska językowego w duchu semantyki kognitywnej, stosując adekwatną terminologie i metody badawcze. W trakcie zajęć nauczy się planować wystąpienie ustne (prezentację wybranej lektury) referować cudze poglądy oraz wyrażać w uargumentowany sposób własny punkt widzenia.

Składowe oceny: aktywna obecność na zajęciach 50%, oddane zadania/lub prezentacje 50%.