Konwersatorium językoznawcze IIz/III p+z Wstęp do semantyki kognitywnej

fakultatywne

Student zna podstawowe pojęcia językoznawcze, w szczególności założenia językoznawstwa strukturalnego i gramatyki generatywnej.

w sali

Zajęcia stanowią wprowadzenie do językoznawstwa kognitywnego (JK), które ściśle wiąże użycie języka z aktywnością poznawczą człowieka. Szczególną uwagę zwrócimy na wybrane kwestie takie jak kategoryzacja, teoria prototypu, gramatyka konstrukcji, metafora i metonimia jako sposób mówienia i myślenia o świecie, obraz świata w języku. Podstawą dyskusji będzie lektura tekstów źródłowych (w języku francuskim i polskim) oraz proponowane ćwiczenia dotyczące analizy przykładów z obu tych języków.

Zajęcia prowadzone są w języku francuskim.

Językoznawstwo kognitywne, powstałe pod koniec lat 70. w USA, w opozycji do gramatyki generatywnej N.Chomsky'ego, opisuje język jako specyficzną manifestację zdolności poznawczych człowieka. Semantyka nie jest w nim odrębnym modułem, ale jest ściśle powiązana ze składnią, morfologią, a nawet fonologią. Takie operacje intelektualne jak kategoryzacja, tworzenie prototypów i rozumowanie w kategoriach centrum-peryferie, myślenie metaforyczne i operowanie analogią znajdują swoje odbicie w strukturach językowych. Język jest nie tylko narzędziem komunikacji, ale także zwierciadłem naszych myśli i sposobu widzenia otaczającego świata (w którego centrum znajduje się człowiek :) Taki sposób rozumienia języka i badania prowadzone nad jego funkcjonowaniem będą stanowiły przedmiot naszych dyskusji, w oparciu o zaproponowane lektury oraz ćwiczenia.

Bibliografia podstawowa:

Delbecque, Nicole (éd.). 2002. Linguistique cognitive. Comprendre comment fonctionne le langage. Bruxelles: De Boeck Duculot.

Lakoff, George & Johnson, Mark. 1980. Metaphors We Live By. Chicago: University of Chicago Press (tr. fr. 1985. Les Métaphores dans la Vie Quotidienne, Paris : Minuit).

Taylor, John R. , 2007, Gramatyka kognitywna, Kraków: UNIVERSITAS.

Bibliografia dodatkowa (wybrane pozycje, możliwe modyfikacje w zależności od zainteresowań uczestników):

Cholewa Joanna, 2008, Image encyclopédique et linguistique du chat et du chien en français et en polonais contemporain, Białystok: WUB.

Kleiber, Georges, 1990, La sémantique du prototype. Catégories et sens lexical, Paris : Presses Universitaires de France.

Krzeszowski, Tomasz, 1999, Aksjologiczne aspekty semantyki językowej. Toruń: WUMK.

Tabakowska, Elżbieta (Ed.) (2001). Kognitywne podstawy języka i językoznawstwa, Universitas, Kraków.

Tokarski R., Słownictwo jako interpretacja świata, [w:] Współczesny język polski, red. J. Bartmiński, Lublin 2012, s. 343–370.

Po ukończeniu zajęć student będzie miał podstawową wiedzę o założeniach metodologicznych językoznawstwa kognitywnego i będzie umiał je porównać z wcześniej poznanymi systemami opisu języka; będzie znał niezbędną terminologię specyficzną dla językoznawstwa kognitywnego; będzie umiał zaplanować, przeprowadzić i opisać proste badanie wybranego zjawiska językowego w duchu semantyki kognitywnej, stosując adekwatną terminologie i metody badawcze. W trakcie zajęć nauczy się planować wystąpienie ustne (prezentację wybranej lektury) referować cudze poglądy oraz wyrażać w uargumentowany sposób własny punkt widzenia.

Składowe oceny: aktywna obecność na zajęciach 50%, oddane zadania/lub prezentacje 50%.

W sem. letnim 2022/2023 w zależności od aktualnej sytuacji zagrożenia epidemicznego oraz rozporządzeń Rektora przewiduje się pracę stacjonarną lub zdalną.

Szczegółowe warunki zaliczenia przedmiotu zostaną przedstawione przez prowadzącego na pierwszych zajęciach lub zostaną wysłane przez Uniwersytecki System Obsługi Studiów.