Kobieta i rodzicielstwo w Ameryce Łacińskiej

fakultatywne

Podstawowa wiedza o regionie Ameryki Łacińskiej.

Znajomość języka hiszpańskiego w stopniu średniozaawansowanym.

w sali

Celem kursu jest zapoznanie z problematyką życia kobiet w Ameryce Łacińskiej z perspektywy studiów o kulturze oraz społecznej i kulturowej tożsamości płci. Tematyka zajęć obejmuje kwestie związane z pozycją kobiet w społeczeństwach, jak hipoteza o istnieniu społeczeństw komplementarnych; charakterystyka systemu patriarchalnego; walka o emancypację kobiet; reprezentacja i udział kobiet w polityce. Kolejna część zajęć obejmuje kwestie dotyczące stereotypów i ról związanych z płcią, jak podział pracy ze względu na płeć i macierzyństwo. Poruszony zostanie także problem przemocy wobec kobiet w Ameryce Łacińskiej.

Ideą kursu jest aktywne uczestnictwo studentek i studentów w przygotowaniu zajęć poprzez wyszukiwanie informacji, opracowywanie krótkich raportów oraz streszczeń lub omówień artykułów naukowych, dokumentów, filmów dokumentalnych, etc. Kurs wymaga ok. 2 godzin pracy tygodniowo.

Celem kursu jest zapoznanie z problematyką życia kobiet w Ameryce Łacińskiej z perspektywy studiów o kulturze oraz społecznej i kulturowej tożsamości płci. Podczas zajęć poruszony zostanie temat pozycji kobiet w społeczeństwach: hipoteza o istnieniu społeczeństw komplementarnych; system patriarchalny (wymiar symboliczny, struktury patriarchalne, poziom języka); walka o emancypację kobiet w krajach Ameryki Łacińskiej (równość praw cywilnych i politycznych); reprezentacja i przywództwo polityczne kobiet. W kolejnej części zajęć przybliżony zostanie temat konstruowania tożsamości płciowej w rytuałach dojrzałości, kwestie stereotypów dotyczących płci (machismo, marianismo) i ról związanych z płcią, podział pracy ze względu na płeć (m. in. problem prostytucji, w tym rozwiązania prawne w poszczególnych krajach latynoamerykańskich). Kolejna część zajęć, poświęcona macierzyństwu, obejmuje zagadnienia związane z konfliktem miedzy obrońcami prawa do życia od momentu poczęcia i obrońcami prawa kobiet do przerywania ciąży (argumenty w debacie, przykłady zmian legislacyjnych w ostatnich latach), kwestie związane z porodem (poród naturalny vs poród zmedykalizowany), tradycyjnym położnictwem i alternatywnymi organizacjami kobiet (na przykładzie fundacji Osa Mayor). Poruszony zostanie także problem przemocy wobec kobiet (figura feminicidio, kobietobójstwa w Ciudad Juárez).

Bibliografia

Araujo K. y Prieto M., eds. Estudios sobre sexualidades en América Latina, Quito: FLACSO-Ecuador 2008, URL: https://biblio.flacsoandes.edu.ec/catalog/resGet.php?resId=51229

Argüello Avendaño H. E., González A. M. (2014). Parteras tradicionales y parto medicalizado, ¿un conflicto del pasado? Evolución del discurso de los organismos internacionales en los últimos veinte años, Liminar: estudios sociales y humanísticos, (12), pp. 13-29.

Bonavitta, P. (2019). ¿Por qué cuidamos las mujeres? Cartografía sobre el espacio privado como territorio para otros. Revista del Cisen Tramas/Maepova, 7 (2), pp. 23-43.

Carrasco Gutiérrez A. M., Gavilán Vega V. T. (2014). Género y etnicidad. Ser hombre y ser mujer entre los aymara del altiplano chileno, Diálogo Andino, (45), pp. 169-180.

El feminicidio de Ciudad Juárez: Repercusiones legales y culturales de la impunidad/ coord. por Bernabéu Albert S., Mena-García C., UNIA, Sevilla 2012, URL: https://dspace.unia.es/bitstream/handle/10334/3658/978-84-7993-271-8_2015_feminicidio.pdf

Fernández Aguinaco C., Las muertes de las mujeres de Juárez: una pesadilla interminable, Crítica, Año 59, Nº. 960, 2009 (Ejemplar dedicado a: Violencia de género, problema social), págs. 72-76.

Garza Caligaris A. M. (2002). Género, interlegalidad y conflicto en San Pedro Chenalhó. Instituto de Estudios Indígenas, UNACH, Tuxtla Gutiérrez.

Gasquez M., Hacia una experiencia del horror: feminicidio y alienación sensorial como naturalización de la barbarie, „Astrolabio Nueva Época: Revista digital del Centro de Investigaciones y Estudios sobre Cultura y Sociedad“, Nº. 13, 2014, págs. 344-360.

Grupo de Información en Reproducción Elegida (GIRE). (2012). Derechos humanos de las mujeres y protección de la vida prenatal en México. México DF.

(2018). Maternidad o castigo. La criminalización del aborto en México. México DF.

Gutiérrez Domínguez L. M. (2015), Género, sexualidad y transición subjetiva en México: Construcción de la adolescencia femenina en las celebraciones de 15 años, Revista Interdisciplinaria de Estudios de Género, (1), pp. 32-53.

Guttmacher Institute (2018). Abortion Worldwide 2017: Uneven Progress and Unequal Access.

https://www.guttmacher.org/report/abortion-worldwide-2017 [consultado 10.01.2020].

Historia de las mujeres en América Latina, Guardia S. B. (compilación y edición), CEMHAL 2013, URL: https://www.um.es/estructura/unidades/u-igualdad/intranet/docs/historia-de-las-mujeres-en-america-latina.pdf

Htun N. M. El liderazgo de las mujeres en América Latina Retos y tendencias, New School University, Diálogo Interamericano, Agosto 2000, URL: https://www.academia.edu/2694975/El_liderazgo_de_las_mujeres_en_America_Latina_Retos_y_tendencias,

Htun M. (2010). Sexo y Estado. Aborto, Divorcio y Familia Bajo Dictaduras y Democracias en América Latina. Universidad Diego Portales, Santiago de Chile.

Lamas M. (1999). "Género, diferencias de sexo y diferencia sexual", Debate feminista, 10. Vol. 20.

Luchar con corazón de mujer. Situación y participación de las mujeres en Chiapas, (1995-2015), Servicio Internacional para la Paz, URL: https://www.sipaz.org/wp-content/uploads/2016/01/MUJERES.pdf

Moreno Guati Rojo M., Cuerpo, erotismo y género: discursos y significados de la sexualidad de las mujeres indígenas de Chiapas, Universidad Complutense de Madrid, Tesis doctoral, Madrid 2011.

Parterías de Latinoamérica. Diferentes territorios, mismas batallas, G. Sánchez Ramírez y H. Laako (ed.), San Cristóbal de Las Casas, Chiapas, México: El Colegio de la Frontera Sur, 2018.

Participación política de las mujeres en América Latina. Informe Regional, Donoso O. A. & Teresa Valdés E. T. (responsables de la Investigación) ALOP 2007, URL: http://www.lasociedadcivil.org/wp-content/uploads/2014/11/alop_informe_regional_00_pp_mujeres_al_txt_completo11.pdf

Pecheny M. y Dehesa R. (de la), Sexualidades y políticas en América Latina: un esbozo para la discusión, “Diálogo latinoamericano sobre sexualidad y geopolítica”, 24 ago. 2009, Río de Janeiro.

Ruiz Martín del Campo M. (2001), Adolescencia femenina y ritual. Celebración de quinceañeras en algunas comunidades de Mexico, Espiral, Estudios sobre Estado y Sociedad, (20), pp. 189-222.

Salles A. (2008). El aborto. Luna F., Salles A. Bioética. Nuevas reflexiones sobre debates clásicos. Fondo de Cultura Económica, Buenos Aires.

Sexualidade e política na América Latina: histórias, interseções e paradoxos, Corrêa S. e Parker R. (Orgs.), Rio de Janeiro 2011, URL: http://www.sxpolitics.org/wp-content/uploads/2011/07/dialogo-la_total_final.pdf

Sinuhé García M., E. Villagrana Velázquez (2007), Aborto: controversia entre el estado laico y la Iglesia. Polarización de ideologías, „El Cotidiano”, núm. 146.

Vaggione J. (2013) Laicidad y sexualidad, Colección de cuadernos “Jorge Carpizo“. Para entender y pensar la laicidad, núm. 16, UNAM, México.

Wójtowicz-Wcisło M. (2016), El concepto de laicidad en el contexto de cambios constitucionales recientes en materia de religión y política en México, Anuario Latinoamericano - Ciencias Políticas y Relaciones Internacionales, Vol. 3, pp. 107-125.

Revistas

Debate feminista

https://debatefeminista.cieg.unam.mx/

Wiedza

Po ukończeniu zajęć studentki i studenci znają i rozumieją:

– w podstawowym stopniu powiązania hispanistyki z innymi dyscyplinami nauk humanistycznych w tym z nauką o kulturze i religii krajów hiszpańskojęzycznych (K_W01);

– podstawową terminologię, przedmiot i kierunki badań nad społeczno-kulturową tożsamością płci w Ameryce Łacińskiej (K_W03);

– istotne aspekty kultury i języka związane z pozycją i rolami kobiet w społeczeństwie (K_W06)

Umiejętności

Ukończenie kursu pozwala przyswoić następujące umiejętności:– czytanie ze zrozumieniem tekstów w języku hiszpańskim (K_U01);

– przedstawianie własnych poglądów, opinii, dyskutowanie, prezentowanie przygotowanych zagadnień w języku hiszpańskim (K_U02);

– samodzielne zdobywanie wiedzy i rozwijanie umiejętności z wykorzystaniem źródeł z zakresu studiów nad kulturą (K_U05);

– przygotowanie wystąpień ustnych w języku hiszpańskim z zastosowaniem odpowiednich metod i źródeł właściwych dla studiów nad kulturą (K_U06);

– planowanie i organizowanie pracy, współdziałanie w zespole (K_U07);

– porozumiewanie się z wykorzystaniem różnych kanałów i technik komunikacyjnych ze specjalistami z zakresu wybranych obszarów dziedzin nauki i dyscyplin naukowych, właściwych dla studiów hispanistycznych.

Kompetencje społeczne

Po ukończeniu zajęć, absolwentki i absolwenci są gotowi do:

– krytycznej oceny własnej wiedzy i umiejętności, rozumie także potrzebę ciągłego doskonalenia się i rozwoju (K_K01);

– przestrzegania zasad etyki zawodowej (K_K02);

– aktywnego uczestnictwa w kulturze studiowanego regionu korzystając z różnych form i mediów oraz potrafi pracować w zespole pełniąc różne role (K_K03);

– śledzenia współczesnych procesów i zjawisk zachodzących w języku, kulturze i literaturze Hiszpanii i Ameryki Łacińskiej (K_K04).

Kryteria oceniania:

– obecność na zajęciach (dopuszczalne są dwie nieobecności), 10% oceny końcowej;

– przygotowanie (opracowanie zagadnienia, omówienie artykułu, analiza danych, etc.) i aktywność na zajęciach, 40% oceny końcowej;

– egzamin ustny, 50% oceny końcowej.

-