Postkolonializm

ogólnouniwersyteckie

Przedmiotem konwersatorium jest postkolonialna perspektywa badawcza i sposoby jej wykorzystywania we współczesnych badaniach społecznych. Oprócz wskazania kontekstu jej powstania zostaną omówione podstawowe zagadnienia postkolonializmu związane przede wszystkim z problemem wytwarzania Innego po to, bo opowiedzieć sobie siebie (swoją kulturę, swoją cywilizację, swoją „rasę”. Ponadto w czasie zajęć omówiony zostanie związek badań postkolonialnych z socjologią gender czy socjologia queer

Harmonogram zajęć*

1.Zajęcia organizacyjne, omówienie treści i zasad kursu

2. Wprowadzenie do postkolonializmu, humanistyka krytyczna po kolonializmie

Lektura: Leela Gandhi, Teoria postkolonialna, tłum. Jacek Serwański, Wydawnictwo Poznańskie, Poznań 2008, s. 11-62.

3. Orientalizm Edwarda Saida (I)

Lektura: Edward W. Said, Orientalizm, tłum. Monika Wyrwa-Wiśniewska, Zysk, Poznań 2001.

s. 29-64.

4. Orientalizm Edwarda Saida (I)

Lektura: Edward W. Said, Orientalizm, tłum. Monika Wyrwa-Wiśniewska, Zysk, Poznań 2001.

s. 65-144.

5. Literatury postkolonialne (I)

Chinua Achebe, Wszystko rozpada się, tłum. JolantaKozak, PIW, Warszawa 2009. Uwaga: ponieważ jest najważniejsza powieść afrykańska (i jedna z najważniejszych powieści postkolonialnych) zalecana jest lektura całości (zajmie to jeden-dwa wieczory). Udostępniony zostanie jedynie skan fragmentu środkowej części powieści.

6. Pomiędzy ludem a (wielo)narodem w świecie pokolonialnym (I)

Lektura: Frantz Fanon, Wyklęty lud ziemi, tłum. Hanna Tygielska, PIW, Warszawa 1985, rozdział Przemoc.

7. Pomiędzy ludem a (wielo)narodem w świecie pokolonialnym (II)

Lektura: Ania Loomba, Kolonializm/Postkolonializm, tłum. Natalia Bloch, Wydawnictwo Poznańskie, Poznań 2011, s. 194-263.

8. Literatury postkolonialne (II)

Lektura: James Baldwin, Zapiski syna tego kraju, tłum. Mikołaj Denerski, Wyd. Karakter, Kraków 2019, s. 25-32, 117-148.

9. Feminizm i teoria postkolonialna

Lektury: bell hooks, Margines jako miejsce radykalnego otwarcia, „Literatura na Świecie”, 2008, 1-2, bell hooks, Teoria feministyczna. Od marginesu do centrum, tłum. Ewa Majewska, Wydawnictwo Krytyki Politycznej, Warszawa 2013, s. 29-47.

10. W poszukiwaniu praktyk postkolonialnego oporu

Lektura: Homi K. Bhabha, Mimikra i ludzie. O dwuznaczności dyskursu kolonialnego, w: tenże, Miejsca kultury, Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego, Kraków 2010, str. 79-99

11. Literatury postkolonialne III: Wątki postkolonialne w najnowszej literaturze i sztuce ukraińskiej

Rejestracja wykładu prof. Mykoły Riabczuka

12. Historie postkolonialne

Lektura: Dipesh Chakrabarty, Prowincjonalizacja Europy. Myśl postkolonialna i różnica historyczna, Wydawnictwo Poznańskie, Poznań 2011, s. 123-144.

13. Polski postkolonializm (I)Lektura: Maria Janion, Niesamowita Słowiańszczyzna. Fantazmaty literatury, Wydawnictwo Literackie, Kraków 2006, rozdz. Ruskie i polskie, s. 213-256.

14.Polski postkolonializm (II)

Lektura: Buchowski Michał, Widmo orientalizmu w Europie. Od egzotycznego Innego do napiętnowanego swojego, „Recykling Idei”, nr 10, 2008, s. 98-107.

15. Podsumowanie zajęć. omówienie prac końcowych.

*w poszczególnych latach harmonogram może ulegać drobnym zmianom

Bill Ashcroft, Gareth Griffiths, Helen Tiffin, Post-Colonial Studies. The Key Concepts. Second Edition, Routledge, 2007.

Chris Barker, Studia kulturowe. Teoria i praktyka, Wydawnictwo UJ, Kraków 2005.

Homi K. Bhabha, Miejsca kultury, Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego, Kraków 2010.

Dipesh Chakrabarty, Postkolonialność a podstęp historii: kto wypowiada się w imieniu przeszłości Indii, „Konteksty. Polska Sztuka Ludowa“, nr 3-4, 2003.

Gayatri Chakravorty Spivak, In Other Worlds. Essays in Cultural Politics, Routledge, London 1988.

A Companion to Postcolonial Studies, red. Henry Schwarz, Sangeeta Ray, Blackwell, Oxford, 2005.

The Cultural Studies Reader. Second Edition, red. Simon During, Routledge 1999.

The Empire Writes Back. Theory and Practice in Post-Colonial Literatures, Bill Ashcroft, Gareth Griffiths, Helen Tiffin, Routledge, London and New York, 2002.

Franz Fanon, Wyklęty lud ziemi, PIW, Warszawa, 1985.

Franz Fanon, fragment „Peau noire, masques blancs”, w: Studia postkolonialne nad kulturą i cywilizacją polską, red. Krzysztof Stępnik, Dariusz Trześniowski, Wydawnictwo UMCS, Lublin 2010.

Leela Gandhi, Teoria postkolonialna. Wprowadzenie krytyczne, Wydawnictwo Poznańskie, Poznań 2008.

Michael Hardt, Antonio Negri, Imperium, Wydawnictwo W.A.B., Warszawa 2005.

bell hooks, Postmodernistyczna czerń, w: Kultura, tekst, ideologia, red. Agata Preis-Smith, Univeristas, Kraków 2004.

Interrogating Cultural Studies. Theory, Politics and Practice, red. Paul Bowman, Pluto Press. London 2003.The

Maria Janion, Niesamowita Słowiańszczyzna. Fantazmaty literatury, Wydawnictwo Literackie, Kraków 2006.

Postcolonial Studies Reader, red. Bill Ashcroft, Gareth Griffiths, Hele Tiffin, Routledge, London 2005.

Angela McRobbie, The Uses of Cultural Studies, SAGE, London 2005.

The Routledge Companion to Postcolonial Studies, red. John McLeod, Routledge, London 2007.

Edward W. Said, Kultura i imperializm, Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego, Kraków 2009.

Edward W. Said, Orientalizm, Zysk i S-ka, Poznań 2005 (inny przekład: PIW, Warszawa 1991).

Robert Young, Białe mitologie, w: Różnica, tożsamość, edukacja. Szkice z pogranicza, Impuls, Kraków 1995.

Robert Young, Postcolonialism. An Historical Introduction, Blackwell, Oxford, 2001.

Robert Young, White Mythologies. Writing History and the West, Routledge, London-New York, 1990.

znajomość podstawowego kanonu dzieł z zakresu studiów postkolonialnych i ich recepcji; umiejętność stosowania postkolonialnej aparatury pojęciowej w badaniach spolecznych

Podstawowe kryteria oceny eseju końcowego: związek z problematyką zajęć, umiejętność krytycznej analizy omawianych koncepcji, umiejętność pisania tekstów naukowych (wraz z „oprzyrządowaniem”: przypisy, cytowanie itp.), oryginalny i twórczy charakter eseju.

Podstawą zaliczenia jest przygotowanie pracy semestralnej w postaci eseju obejmująca problematykę kursu i będącą omówieniem jednego z zagadnień z zakresu badań postkolonialnych, zarówno tych poruszanych w czasie zajęć, jak i innych. Obowiązkowym elementem pracy musi być wyrażenie własnej opinii na omawiany w pracy temat – będzie to podstawą oceny.

Objętość pracy: 5 stron (strona w standardzie uniwersyteckim: czcionka TNR 12, interlinia 1,5, standardowe marginesy, mniej więcej 3000 znaków na stronę);

Uwaga: osoby aktywne na konwersatorium mogą zostać zwolnione z pisania pracy