Socjologia queer

ogólnouniwersyteckie

Przedmiot obejmuje wprowadzenie do socjologii queer, to znaczy do socjologicznych badań nad płciową i seksualną nienormatywnością. Obejmuje moduły: podstawy socjologii seksualności, filozoficzne i socjologiczne źródla badań queer; podstawowe koncepcje w ramach socjologii queer; wybrane zagadnienia socjologii queer.

Zajęcia odbywają się w trzygodzinnych blokach (BEZ ścisłego podziału na część wykładową i ćwiczeniową), obejmują:

- materiał wideo i dyskusję

- część wykładową z pytaniami

- część konwersacyjno-ćwiczeniową

Uwaga: wymagana jest obecność na całym bloku.

Na początku zajęć zostanie przedstawiony aktualny program (z datami) wraz z wykazem materiałów audiowizualnych oraz lekturami na poszczególne zajęcia.

Lista tematów (szczegółowe materiały - literatura i materiały audiowizualne - zostaną podane na pierwszych zajęciach)

✅ Socjologia queer - wprowadzenie

[Seksuologia, jej historia i założenia; teoria Zygmunta Freuda; konstruktywizm społeczny w socjologicznych badaniach nad seksualnością (scenariusze seksualne, Giddens itp.); socjologia queer: założenia (poza teorią orientacji seksualnej; obowiązkowy heteroseksualizm, binaryzm płci, scenariusze seksualne i in.)]

✅Filozoficzne podstawy socjologii queer

[Michel Foucualt, Jacques Derrida, Gilles Deleuze, Julia Kristeva, Giorgio Agamben, Maria Janion]

✅Społeczne i polityczne źródła teorii queer: kultura ballroomowa

[Źródła kultury balroomowej; doświadczenie opresji seksualnej, płciowej, rasowej i ekonomicznej (kwestia intersekcjonalnosci); queerowe fantazmaty i ich materializacja; domy - rodziny z wyboru i queerowa etyka troski]

✅Feministyczne teorie kulturowe i koncepcja Judith Butler

[Fenimizm liberalny vs. kulturowy; wybrane stanowiska filozofii feministycznej; performatywna teoria płci Judith Butler]

✅Powstanie polityki queer: panika moralna w czasach wybuchu pandemii HIV/AIDS

[Polityka emancypacyjna po Stonewall; wybuch epidemii i reakcja państwa i społeczeństwa; homoseksualność jako śmierć - homoseksualność jako życie; ruchy queer jako performatywne ruchy radykalnej interwencji społecznej; ruchy queerowe w Polsce]

✅Wybrane koncepcje w badaniach queer

[Adrienne Rich, Eve Kosofsky-Sedgwick, Lauren Berlant, Michael Warner, José Esteban Muñoz, Lee Edelman, Jack Halberstam]

✅Niebinarność i transpłciowość

[Początek i koniec pojęcia transseksualność; socjologiczne badania nad transpłciowością - obszary zróżNICowania (identyfikacja, seksualność, rodzina i inne); transpłciowość jako płciowa i seksualna różNICa (w stronę teorii postplciowej i postseksualnej)]

✅Badania postkolonialne w socjologii queer

[Wprowadzenie do badań postkolonialnych (kolonizacja, dekolonizacja, postkolonialność; prowincjonalizacja Europy, (post)kolonialna mimikra i inne); płeć i seksualność w świecie postkolonialnym]

✅Problem rasizmu w socjologii queer

[Rasizm: pojęcie, historia, odmiany; rasizm po polsku; wprowadzenie do Czarnych badań queer oraz afrykanskich badań queer; radykalna krytyka i polityka antyrasistowska]

✅Queer materialistyczny

[Globalna bieda i wykluczenie ekonomiczne jako przedmiot badań socjologii queer; wprowadzenie do krytyki antykapitalistycznej; feministyczne teorie socjalistyczne; wykluczenie ekonomiczne a krytyka queer]

✅Problemy moralne w socjologii queer

[Dwie próby sformułowania queerowej socjologii moralności; moralność jako urządzenie wiedzy/władzy - wytwarzanie moralności seksualnej; wybrane problemy: praca seksualna, widzialność seksu (poza teoriami pornografii i ekshibicjonizmu), seksualność a niepełnosprawność; seks jako doświadczenie społeczne]

✅”Metodologie” badań queer

[Socjologia wiedzy z perspektywy queer; „metodologie” queerowe; perspektywy marksistowskie i feministyczne; badania queer a fenomenologia; socjologia queer a inne propozycje epistemologiczne i metodologiczne w socjologii; badania queer jako radykalna teoria społeczna / krytyka społeczna]

✅Socjologiczne queer a socjologia dzieci i młodzieży

[Kształtowanie się płci i seksualności w okresie pre- i postnatalnym; seksualność młodych w perspektywie socjologii Latoura; problem przemocy seksualnej w okresie preadolestencyjnym i w czasie dojrzewania; queerowe dzieci i queerowa młodzież w rodzinie, szkole i społeczeństwie - wybrane problemy]

✅Perspektywa baumanowska w socjologii queer

[Zygmunt Bauman jako gigant polskiej socjologi; problem klasowy i aktualność społecznej krytyki socjalistycznej w odniesieniu do kwestii queer Nowoczesność i Zagłada czyli dlaczego skończyła się nowoczesność i nowoczesna humanistyka (i co z tego wynika); teorie kultury Baumana a problem płci/seksualnosci; teorie płynności jako paradygmatyczne założenie badań queer]

✅Trajektorie socjologii queer - podsumowanie zajęć.

Szczegółowa literatura (z uwzględnieniem najnowszych publikacji) zostanie podana na pierwszych zajęciach. Wybrane (podstawowe) publikacje:

Steven Seidman, Społeczne tworzenie seksualności

Jacek Kochanowski, Socjologia queer. Marginesy

Michel Foucault: Szaleństwo w dobie klasycyzmu, Nadzorować i karać, Wola wiedzy.

Rosemary Putnam Tong, Historia myśli feministycznej

Judith Butler: Uwikłani w płeć, Bodies that Matter, Psychiczne życie władzy

Eve Kosofsky-Sedgwick: Epistemologi of the Closet, Beetwen Men.

Jack Halberstam: Female Masculinity,, In a Queer Time and Places; Przedziwna sztuka porażki, Trans*.

José Esteban Muńoz: Disidentifications, Crusing Utopia.

Lee Edelman: No Future, Bad Education, (z Ł. Berlant:) Sex, or the Unbearable

Lauren Berlant, Cruel Optimism, Desire/Love, On the Inconvenience of Other People

Michel Warner: The Trouble with Normal, Feat of a Queer Planet

Sexualities (praca zbiorowa, wielotomowa, w zbiorach BUW)

Social Perspectives in The Lesbian and Gay Studies (praca zbiorowa, w zbiorach BUW)

Transgender Studies Reader 1, 2, ed. Susan Stryker

Wszystkie antologie (readery) do LGBT Studies, Queer Studies, Materialist Queer, Black Queer Studies itp. Polecam także „wprowadzenia” (companions) zarówno do samych queer studies i ich subdyscyplin, jak i do koncepcji poszczególnych myślicielek_cieli.

Ocena końcowa składać się będzie z trzech modułów:

- obecność (na całym bloku) - 40%

- dobrowolne przygotowanie prezentacji lub napisanie eseju - 20%

- ustny egzamin końcowy