Economy of the United States (Gospodarka Stanów Zjednoczonych)

obowiązkowe

Kurs nie ma formalnych wymagań wstępnych, tj. uprzednia znajomość ekonomii czy matematyki wyższej nie jest niezbędna. Wymagana jest robocza znajomość angielskiego, jako że nauczanie i literatura są w całości w tym języku.

w sali

Celem kursu jest zaznajomienie uczestników z aktualnym stanem i niektórymi faktami z przeszłości gospodarki amerykańskiej. Zamiarem jest przeanalizowanie zachodzących procesów wraz z ich wynikami, jak i instytucjonalnych/strukturalnych cech gospodarki USA. Aby to osiągnąć, kurs rozpocznie się od wyjaśnienia szeregu podstawowych pojęć ekonomicznych. W następnej kolejności przeanalizujemy szereg instytucji, zwracając uwagę na zmiany, jakie w nich historycznie zachodziły. Gospodarka USA zostanie pokazana na (porównawczym) tle międzynarodowym. Wskażemy dostępne źródła statystycznych danych gospodarczych oraz zanalizujemy sposoby w jakie są one zbierane i publikowane w USA. Położymy nacisk na wyszukiwanie oraz pobieranie informacji i danych z ogólnodostępnych pierwotnych źródeł internetowych.

Celem kursu jest zaznajomienie uczestników z aktualnym stanem i niektórymi faktami z przeszłości gospodarki amerykańskiej. Zamiarem jest przeanalizowanie zachodzących procesów wraz z ich wynikami, jak i instytucjonalnych/strukturalnych cech gospodarki USA. Aby to osiągnąć, kurs rozpocznie się od wyjaśnienia szeregu podstawowych pojęć ekonomicznych. W następnej kolejności przeanalizujemy szereg instytucji, zwracając uwagę na zmiany, jakie w nich historycznie zachodziły. Gospodarka USA zostanie pokazana na (porównawczym) tle międzynarodowym. Wskażemy dostępne źródła statystycznych danych gospodarczych oraz zanalizujemy sposoby w jakie są one zbierane i publikowane w USA. Położymy nacisk na wyszukiwanie oraz pobieranie informacji i danych z ogólnodostępnych pierwotnych źródeł internetowych. Kurs składa się z ośmiu modułów (bloków tematycznych) wymienionych poniżej:

BLOK 1: Omówienie organizacji kursu i wymagań egzaminacyjnych. Zagadnienia wstępne: przedmiot i metody ekonomii. Przegląd gospodarki USA: dziś i sto lat temu.

BLOK 2: Jak działa gospodarka. Podstawowe pojęcia (makro)ekonomii: podmioty gospodarcze; sektory gospodarki, ich funkcje i powiązania między nimi (okrężny ruch produktów i usług); rodzaje przedsiębiorstw; gospodarcze funkcje państwa.

BLOK 3: Podstawowa charakterystyka liczbowa sektora amerykańskich firm, gospodarstw domowych (i szerzej; ludności USA); instytucji finansowych oraz rządu federalnego (i jego budżetu). Źródła danych statystycznych dla wyżej wymienionych elementów gospodarki USA.

BLOK 4: System Rachunkowości Społecznej [SNA] (podstawowe pojęcia, historia, działalność Narodowego Biura Badań Gospodarczych [the NBER] - Wesley Mitchell i Simon Kuznets, rozwój systemu SNA i jego amerykańskiej wersji [NIPA] – podstawowe dziś używane kategorie; diagram ruchu okrężnego dla gospodarki USA. Wielkości nominalne i realne. PKB per capita jako miara dobrobytu – faktyczne statystyki Banku Światowego: USA na tle świata. Wzrost i falowanie PKB/DNB – długofalowy wzrost a cykl gospodarczy. Wielki Kryzys 1929-1933. Wielka recesja 2007-2009.

BLOK 5: Państwo i jego funkcje gospodarcze. Budżet: centralny, stanowy i lokalny. Opodatkowanie. Regulacja i deregulacja działalności gospodarczej. Ustawy antymonopolowe.

BLOK 6: Przedsiębiorstwa (w tym giełdy papierów wartościowych) ich różne formy organizacyjno-prawne występujące w USA: indywidualna działalność gospodarcza osób fizycznych, spółki i korporacje [w tym tzw. korporacja typu sub-S] – ich cechy i liczebność. Listy największych amerykańskich (publicznych i prywatnych) firm wg The Fortune i The Forbes. Giełdy papierów wartościowych i giełdy towarowe.

BLOK 7: Siła robocza, zatrudnienie, bezrobocie, związki zawodowe. Rynek pracy. Podaż i popyt na siłę roboczą. Stopa zatrudnienia, bezrobocia i aktywności zawodowej – definicje i faktyczne wielkości dla gospodarki USA (obecnie [w tym podczas oraz po związanej z COVID-19 recesją] i historycznie). Amerykański ruch związkowy – historia i dzisiejsze znaczenie. Zmieniający się historycznie stosunek władz amerykańskich do związków zawodowych (w tym działania władzy legislacyjnej, sądowniczej i wykonawczej).

BLOK 8: Pieniądz i bankowość. Pochodzenie pieniądza i jego podstawowe funkcje. Ewolucja form pieniądza. Historia amerykańskiego pieniądza i bankowości. Bankowość centralna w USA. System Rezerwy Federalnej (The Fed) dzisiaj. Banki komercyjne. Inne instytucje finansowe i ich rola w kryzysie finansowym 2007-2009. Miary (podaży) pieniądza. Recesja gospodarcza (Wielka Recesja) a polityka Fed.

Literatura obowiązkowa:

1. USDS [2008?]. Outline of the U.S. Economy. Bureau of International Information Programs. Pobrane z https://usa.usembassy.de/etexts/oecon/index.htm dnia 29-11-2023

Wymagana będzie znajomość całego tekstu. Niniejsza broszura nie była aktualizowana od wczesnych lat 2010-ych, nie zawiera zatem informacji o ostatnich kilkunastu latach. Jednak nadaje się jako doskonałe źródło podstawowej, nietechnicznej wiedzy o gospodarce amerykańskiej w długim przekroju historycznym. Aktualny materiał dotyczący gospodarki USA będzie oczywiście przedstawiony podczas wykładu (Economy of the United States) – na platformie e-learningowej kursu zostaną także wskazane odpowiednie źródła aktualnej wiedzy i danych. Podczas lektury niniejszej broszury proszę pamiętać, że została ona opublikowana przez agendę rządową i nie jest wydawnictwem stricte akademickim. Czytelnik powinien zwrócić uwagę na Glossary of Economic Terms (strony 95-101) – przed końcem semestru powinien mieć opanowane wszystkie te terminy.

Ponieważ przez ostatnie kilka lat kolejne podawane przeze mnie łącza do w/w dokumentu znikały z sieci, zamieszczam także cały tekst in extenso na naszej plaftormie e-learningowej.

2. Wszystkie dodatkowe materiały pomocnicze zamieszczone na stronie e-learningowej kursu.

Literatura dodatkowa:

1. OECD (2022). 2022 Economic Survey of the United States. Overview. OECD Economic Surveys. https://doi.org/10.1787/eeb7cbe9-en

2. White House (2023). Economic Report of the President. Pobrane dnia 2023-11-29 z https://www.whitehouse.gov/wp-content/uploads/2023/03/ERP-2023.pdf

Economic Reports of the President for consecutive years from 2010 up to 2023 are here: https://www.govinfo.gov/app/details/ERP-2023/context

3. Council of Economic Advisers (2023). Economic Indicators, October 2023. Pobrane dnia 2023-11-29 z https://www.govinfo.gov/content/pkg/ECONI-2023-10/pdf/ECONI-2023-10.pdf [zawiera dane dostepne przed 7 listopada 2023]

Najnowsze wydanie można będzie znaleźć tutaj: https://www.govinfo.gov/app/collection/econi

4. W witrynie www.thoughtco.com można znaleźć krótkie teksty tłumaczące podstawowe pojęcia i zagadnienia z wielu dziedzin nauki;

- z dziedziny ekonomii: https://www.thoughtco.com/economics-4133521

- z dziedziny gospodarki Stanów Zjednoczonych: https://www.thoughtco.com/us-economy-4133519

5. Mogą być również przydatne wybrane fragmenty z podstawowego podręcznika do ekonomii: J. Gwartney, R. Stroup, R. Sobel, D. Macpherson, Economics. Private and Public Choice, Thompson / South Western, dowolne wydanie z XXI wieku (jeden egzemplarz najnowszego wydania jest dostępny w Bibliotece OSA).

6. Dodatkowo, studenci powinni wyszukać i regularnie przeglądać następujące witryny internetowe zawierające mnóstwo informacji na przerabiane przez nas tematy. Podajemy kilka najważniejszych:

- US Bureau of Economic Analysis (of the US Department of Commerce)

- US Bureau of Labor Statistics (of the US Department of Labor)

- US Census Bureau

- FRED [Federal Reserve Bank Economic Database]

- The Forbes [a magazine]

- The Fortune [a magazine]

- The Wall Street Journal [an economic daily]

- NYSE [the New York Stock Exchange - Euronext]

- http://www.usgovernmentspending.com/ [good source of data and graphs on US gov’t]

Po ukończeniu tego kursu student

WIEDZA

Zna i rozumie

- żargon ekonomii, by móc właściwie opisywać historyczne fakty i procesy gospodarcze zachodzące w gospodarce amerykańskiej od końca 18. wieku

- różnice między mechanizmami wyboru prywatnego i publicznego – jako dwoma podstawowymi mechanizmami alokacji zasobów stosowanymi w zmieniających się proporcjach przez ponad dwa stulecia rozwoju amerykańskiej gospodarki

- rolę rynku i wolnej przedsiębiorczości w historycznym rozwoju gospodarki USA, a także jasno widzieć historyczną tendencję wciąż rosnących rozmiarów państwa na poziomie federalnym i stanowym/lokalnym – wraz z tego gospodarczymi konsekwencjami

- cechy charakterystyczne i problem następujących sektorów i rynków gospodarki USA: rządu centralnego i jego budżetu, producentów prywatnych (firm), rynku pracy, instytucji i przedsiębiorstw finansowych obecnie i w przeszłości oraz ich charakterystykę liczbową i przepływy pomiędzy nimi

- szereg najważniejszych instytucji gospodarczych amerykańskiego świata finansów i bankowości – wliczając w to czołowe giełdy papierów wartościowych i giełdy towarowe (Nowy Jork i Chicago) – wraz z ich historyczną ewolucją

- szereg ważnych współczesnych oraz historycznych postaci amerykańskiej gospodarki i ekonomii oraz wagę ich osiągnięć

2. UMIEJETNOŚCI

Potrafi:

- komunikować się na tematy związane z gospodarką USA w języku angielskim, używając odpowiedniej terminologii

3. KOMPETENCJE SPOŁECZNE

Jest gotów:

zastosować zdobytą wiedzę na temat gospodarki USA w prowadzonych dyskusjach i do formułowania własnych opinii

Ocena końcowa będzie wystawiona wyłącznie na podstawie wyniku egzaminu końcowego. Egzamin końcowy będzie miał formę pisemnego testu, który może zawierać pytania do wyboru, typu prawda-fałsz, graficzne i krótkie pytania otwarte. Na pewno nie będzie zawierał długich pytań otwartych w formie eseju. Wymagana będzie znajomość wykładów, wskazanej literatury oraz materiałów zamieszczonych na platformie e-learningowej UW, w tym ogólne rozeznanie w podstawowych danych statystycznych podawanych na zajęciach i w literaturze.

Do zaliczenia przedmiotu trzeba zdobyć na egzaminie minimum pięćdziesiąt procent (t. j. 50 punktów na 100). Punkty NIE będą zaokrąglane. Ocena liczbowa będzie wystawiona wg poniższej skali:

< 0; 50) = 2,0 [F]

<50; 60) = 3,0 [C]

<60; 70) = 3,5 [C+]

<70; 80) = 4,0 [B]

<80; 90) = 4,5 [B+]

<90; 100> = 5,0 [A]

Amerykańskie ekwiwalenty literowe są podane jedynie w celach porównawczych i nie są wiążące.

Będzie jeden egzamin poprawkowy oferowany w oficjalnej sesji poprawkowej (wg kalendarza akademickiego UW). Egzaminy poprawkowe nie będą organizowane poza w/w sesją, ani w formie terminów indywidualnych. Nieobecność na egzaminie skutkuje koniecznością przystąpienia do poprawki oferowanej podczas oficjalnej sesji poprawkowej - nie będzie odstępstw od tej reguły. Poprawka będzie miała format przystający do oryginalnego testu. Skala ocen testu poprawkowego może być dużo bardziej stroma niż na pierwszym egzaminie. Uczciwość akademicka będzie w pełni wymagana i bezwzględnie egzekwowana podczas wszystkich egzaminów.

Przypominam, że od studentów studiów stacjonarnych (dziennych) wymagane jest regularne uczestnictwo w zajęciach.