Dialogue in a philosophical perspective. From antiquity to contemporary thought.

Zajęcia będą poświęcone rekonstrukcji i interpretacji filozoficznego znaczenia dialogu w myśli europejskiej. Wydobędziemy najbardziej inspirujące wątki, począwszy od koncepcji hermeneutycznych i komunikacyjnych (Gadamer, Habermas), zakotwiczonych w greckim antyku (Heraklit, Sokrates, Platon), poprzez dialog inspirowany judaizmem i egzystencjalizmem w filozofii Rosenzweiga i Bubera, a także poprzedników i inspiratorów filozofii dialogu: Feuerbacha, Cohena, po koncepcję więzi międzyludzkiej Levinasa.

Pojęcie dyskursu naświetlimy jako współczesną postać rozmowy, która ma walor upodmiotawiania człowieka i jednocześnie sytuuje tego człowieka społecznie oraz politycznie.

Wykład ma za zadanie przedstawienie filozoficznego fundamentu problematyki dialogu jako rozmowy, w tym rozmowy interpretacyjnej, jako dyskursu argumentacyjnego oraz jako więzi międzyludzkiej.

Współczesne filozoficzne koncepcje hermeneutyczne i komunikacyjne poniekąd kontynuują rozumienie dialogu jako rozmowy wypracowane w starożytności. Spróbujemy się przyjrzeć treści i formie starożytnego dialogu i jego aktualnemu intelektualnemu znaczeniu. Będzie nas interesował dialog jako forma myślenia i sposób na poznanie rzeczywistości. Prześwietlimy te wątki hermeneutyki Gadamerowskiej, które podkreślają uprzedniość pytania w stosunku do odpowiedzi oraz otwartość.

Spróbujemy zbliżyć się do czułej materii dzieł Levinasa, zwracając szczególną uwagę na etyczne rozumienie więzi międzyludzkiej i pojawiającą się w związku z tym kategorię Innego.

Odpowiemy również na pytania o to, jakie są warunki dialogu i kiedy dialog żadną miarą nie może się rozwinąć. Ta precyzja w określaniu kryteriów dialogu jest nam potrzebna, ponieważ współcześnie, zwłaszcza w sferze społeczno-politycznej, termin ten jest nadużywany i wypaczany.

Zapraszam wszystkich, którzy chcieliby odkryć głębsze, znaczenie dialogu zarówno jako formy poszukiwania porozumienia, jak i treści odsłaniającej istotny aspekt człowieczeństwa.

Prowadząca zakłada, że po semestralnej pracy student:

a) zna specjalistyczną terminologię właściwą dla współczesnej hermeneutyki, teorii dyskursu i rozumie jej rolę

b) posiada zdecydowanie większe umiejętności praktyczne, w zakresie krytycznej analizy tekstów kultury. Rozpoznaje w ich świetle podstawowe problemy i zjawiska współczesności, w tym zwłaszcza problemy prawne w generalniejszej perspektywie kontekstu kultury. Potrafi samodzielnie formułować problem badawczy i znaleźć instrumenty pracy nad nim.

c) rozwija kompetencje społeczne, w szczególności zdolność krytycznego wykorzystania wiedzy i umiejętności we wspólnie z innymi dzielonym procesie międzyludzkiego porozumienia i obrony wartości humanistycznych. Jest zdolny do wrażliwego rozpoznawania problemów współczesności.

Dopuszczalne dwie nieobecności w semestrze.

W przypadku dłuższej choroby możliwe zaliczenie po indywidualnych uzgodnieniach.

Praca pisemna – esej poddający refleksji wybrany problem lub ustna odpowiedź na wybrany temat

Zaliczenie na ocenę

Poprawka: możliwe przygotowanie eseju w terminie poprawkowym.