Kresy i pogranicza. Bałkany. Polska. Świat

ogólnouniwersyteckie

Seminarium jest poświęcone problematyce kresów i pograniczy w polskim i niemieckim kręgu kulturowym, w regionie Śródziemnomorza, na Bałkanach, w Europie i na świecie.

Polski, europejski, światowy i ŚRÓDZIEMNOMORSKI kontekst jest omawiany JAKO KOMPLEMENTARNY dla bałkańskiej specyfiki w tej kwestii.

Z tego powodu mówimy o kresach polskich, o kresach niemieckich, ale także o znaczeniu, występowaniu lub nie tego pojęcia w innych częściach Europy i świata (Rosja; Ameryka).

Seminarium KRESY I POGRANICZA. BAŁKANY. POLSKA. ŚWIAT jest poświęcone problematyce kresów i pograniczy w polskim i niemieckim kręgu kulturowym, w Europie i na świecie, w regionie Śródziemnomorza, a także na Bałkanach. Polski, europejski, światowy I ŚRÓDZIEMNOMORSKI kontekst jest komplementarny dla bałkańskiej specyfiki w tej kwestii.

Z tego powodu mówimy o kresach polskich, o kresach niemieckich, ale także o znaczeniu, występowaniu lub nie tego pojęcia w innych częściach Europy i świata (Rosja; Ameryka).

Temat pograniczy jest omawiany na przykładach bałkańskich, polsko-ukraińsko-białorusko-litewskich, polsko-niemiecko-śląskich. Osobnym kontekstem dla tytułowej problematyki są biografie transkulturowe zarówno z pogranicza polsko-litewskiego, polsko-białoruskiego, polsko-ukraińskiego, polsko-śląsko- niemieckiego, czy wreszcie z terenu Bałkanów.

Seminarium przeznaczone jest między innymi dla studentów przygotowujących licencjaty, prace magisterskie, a także doktoraty związane z tematyka KRESÓW i POGRANICZY, ale otwarte dla wszystkich zainteresowanych.

LEKTURY ANALIZOWANE NA SEMINARIUM

1. Teresa Dąbek – Wirgowa, Pogranicze historii i mitu. Współczesne aktualizacje XIX-wiecznych mitów narodowych na obszarze bułgarskim i macedońskim (w:) Współcześni Słowianie wobec własnych tradycji i mitów, pod red. M. Bobrownickiej, L. Suchanka i F. Ziejki, Karaków 1997.

2. Teresa Dąbek-Wirgowa, Kresy bułgarsko-macedońskie [w] Kresy. Pojęcie i rzeczywistość, red. Kwiryna Handke, Warszawa 1997, s. 239-253.

3. Antonina Kłoskowska, Kresy - od pojęcia otwartego do zamkniętego sąsiedztwa [w:] Kresy. Pojęcie i rzeczywistość, red. Kwiryna Handke, Warszawa 1997, s.229- 237.

4. Antonina Kłoskowska, Wielokulturowość regionów pogranicza [w:] Regiony, regionalizm – pojęcia i rzeczywistość, pod red. Kwiryna Handke, Warszawa 1993, s. 97- 104.

5. Jacek Kolbuszewski, Kresy jako kategoria aksjologiczna [w] Kresy. Pojęcie i rzeczywistość, red. Kwiryna Handke, Warszawa 1997, s. 119-129.

6. Marek Koter, Kresy państwowe – geneza i właściwości w świetle geografii politycznej [w:] Kresy. Pojęcie i rzeczywistość, red. Kwiryna Handke, Warszawa 1997, s. 9- 52.

7. Moch Michał, Michał Rőmer - "Polak litewski", "krajowiec", spadkobierca tradycji Wielkiego Księstwa Litewskiego w: Językowe i kulturowe dziedzictwo Wielkiego Księstwa Litewskiego : księga jubileuszowa na 1000-lecie Litwy, red. nauk. Jolanta Mędelska, Zofia Sawaniewska-Mochowa, Wydawnictwo Uniwersytetu Kazimierza.

8. Joanna Rapacka, Chorwacka i serbska legenda kresowa [w:] Kresy. Pojęcie i rzeczywistość, red. Kwiryna Handke, Warszawa 1997, s. 253-272.

9. Justyna Starczuk, Cmentarz i stół/ Pogranicze prawosławno-katolickie w Polsce i w Białorusi, „Monografie FNP” Seria Humanistyczna, Fundacja na Rzecz Nauki Polskiej: Wrocław 2006.

10. Maria Todorova, Bałkany wyobrażone, Warszawa 2014.

11. Robert Traba, Wschodniopruskość, Olsztyn 2007.

12. Roman Wapiński, Kresy w polskiej myśli politycznej w XIX i XX wieku (po roku 1945) [w:] Kresy. Pojęcie i rzeczywistość, red. Kwiryna Handke, Warszawa 1997, s. 85- 107.

13. Larry Wolff, Poor Abject Slaves [in:] Possessing Eastern Europe: sexuality, Slavery, and Corporal Punishment [in:] Invenrting Eastern Europe. The Map of Civilisation on the Mind of the Enlightenment, Stanford University Press- Stanford California 1999, pp. 81-88.

KONTEKST

1. Maciej Falski, “Continuity and Discontinuity in the Cultural Landscape of Capital Cities: Paris and Skopje” Colloquia Humanistica 1 , Warsaw 2012, pp. 45-63.

2. Misha Glenny, The Balkans. Nationalism, War and Great Powers, 1804-19 99, London (1999) 2001.

3. Irena Sawicka, “A crossroad Between West, East and Orient – The Case of. Albanian Culture” Colloquia Humanistica 2 Warsaw 2013, pp. 97-113.

4. Noel Malcolm, Kosovo. A short History, London (1996) 2002.

5. Noel Malcolm, Bosnia. A short History, London (1998) 2002.

6. Jolanta Sujecka, Stereotyp pogranicza w bałkańskiej optyce kulturowej. Casus Macedonii [w:] Stereotypy bałkańskie. Księga jubileuszowa Profesor Ilony Czamańskiej, red. J. Paszkiewicz, Z. Pentek, Poznań 2011, s. 179- 189.

7. Mark Mazower, The Balkans. A short History, Weidenfeld & Nicolson 2000.

8. Jolanta Sujecka, Konceptualizacje Bałkanów [w :] Ukraińskie transgresje XX-XXI wieku. Uwolnić przyszłość od przeszłości. Uwolnić przeszłość od przyszłości. Kultura - Historia – Polityka. Panu Profesorowi Telesforowi Poźniakowi w osiemdziesiątą rocznicę urodzin, red. naukowa Agnieszka Matusiak, Uniwersytet Wrocławski, Wrocław-Lwów, 2012,62-71.

9. Joanna Rapacka, Godzina Herdera. O Serbach, Chorwatach i idei jugosowiańskiej, Warszawa 1995

10. Maria Pia P. Pedani, The Ottoman-Venetian Border (15th-18th Centuries), Edizioni – Ca`Foscari - Venezia 2017.

11. V. Virga , Cartographia: Mapping Civilizations, New York, Boston, London: Little, Brown and Company, 2007.

LEKTURY UZUPEŁNIAJACE

1. Ivo Banac, Ten National Question in Yugoslavia. Origins, History,Politics. 1918-1945, Cornell University Press, IIthaca and London 1998.

2. Richard J. Crampton, A Short History of Modern Bulgaria, Oxford 1987.

3. Pål Kolstø (ed.), Myth and Boundaries in South – Eastern Europe, London 2005, pp. 357.

4. Барбара Јелавич, Историја на Балканот. Осумнаесети и деветнаесети век, т. 1, 2, Скопје 1999. [Barbara Jelavić, History of the Balans Eighteenth and Nineteenth Centurie, volume I, II ]

5. Božidar Jezernik, Dzika Europa. Bałkany w oczach zachodnich podróżników, Kraków 2007.

6. Tomasz Kamusella, Język śląski. Naród śląski. Więcej faktów, mniej mitów, Narodowa Oficyna Śląska, Zabrze 2017.

7. Sanimir Resic & Barbara Törnquist-Plewa (eds.), The Balkan in Focus. Cultural Boundaries in Europe, Nordic Academic Press 2002, pp. 234.

8. Joanna Rapacka, Leksykon tradycji chorwackich, Warszawa 1997.

9. Irena Sawicka, Jolanta Sujecka, Wprowadzenie do bałkanologii. Etnosy-Języki-Areały-Konceptualizacje, Instytut Slawistyki PAN, Fundacja Slawistyczna, Warszawa 2015.

10. Аляксандр Смалянчук, Краёвая идеэя у беларускай гiсторыi, Мiнск Выдавец Змiцер Колас 2017. Józef Kwaterko, Literatura mniejsza: koncept, ideologia, możliwość tekstu w: Literatury mniejsze Europy romańskiej, Wydawnictwo Naukowe UAM, Poznań 2012, s. 13-23.

11. Irena Stawowy-Kawka, Historia Macedonii, Wrocław 2001. Jolanta Sujecka, Bułgarska idea narodowa i jej okcydentalistyczno- słowianofilskie konteksty. Na przykładzie twórczości Iwana Wazowa.[w:] Z polskich studiów slawistycznych, Warszawa 1995.

12. Jolanta Sujecka (ed.) The national Idea as a Research Problem, SOW, Warsaw 2002.

13. Jolanta Sujecka, Wojciech J. Burszta, Jacek Serwański (eds.) Territorialism and Identity, special issue „Sprawy Narodowościowe” 2007, zeszyt 31.

14. Jolanta Sujecka, “The Continuity and Discontinuity. The Question of Territorialism and Double Identity from the Perspective of 20th Century Macedonia” Colloquia Humanistica 1, Warsaw 2012, pp. 33-43.

15. Jolanta Sujecka (ed.) Macedonia: Land, Region, Borderland, Warsaw 2013.

16. Jolanta Sujecka, Multilevel Identity in the Balkans. Rafael Moshe Kamhi – Jewish, Macedonian, Bulgarian? [in:] Spain – India – Russia. Centres, Borderlands, and Peripheries of Civilisations. Anniversary Book Dedicated to Professor Jan Kieniewicz on His 80th Birthday, ed. by Jan Stanisław Ciechanowski, Cristina González Caizán, Faculty of ‘ArtesLiberales’ of the University of Warsaw, Wydawnictwo Naukowe Sub Lupa, Warsaw 2018, pp. 597-606.

17. Mieczysław Tanty, Bałkany w XX wieku. Dzieje polityczne, 2003.

18. Andrzej Walicki, W kręgu konserwatywnej utopii. Struktura i przemiany rosyjskiego słowianofilstwa, Warszawa 1964.

19. Tadeusz Wasilewski, Wacław Felczak, Historia Jugosławii, Wrocław 1985.

20. Tadeusz Wasilewski, Historia Bułgarii, Wrocław 1988.

Seminarium umożliwia zrozumienie genezy konfliktów etnicznych i religijnych w REGIONIE ŚRÓDZIEMNOMORZA, na Bałkanach, także dzisiejszej skomplikowanej sytuacji regionu ŚRÓDZIEMNOMORZA, ale również bogactwa kulturowego, będącego następstwem wielu wpływów kulturowych. Problematyka bałkańska jest prezentowana na szerokim tle europejskim i światowym, a zwłaszcza w kontekście podobnych problemów w Europie południowo-wschodniej.

Absolwent zna podstawową terminologię nauk humanistycznych i rozumie ich rolę w kulturze.(K_WO1) Zna podstawowe metody analizy i interpretacji tekstów kultury.(K_WO2) Zna najważniejsze metody badań interdyscyplinarnych (K_WO7)

Absolwent potrafi selekcjonować oraz dokonać krytycznej oceny informacji pochodzących z różnych źródeł naukowych, popularnonaukowych, publicystycznych i innych (K_UO1) Absolwent potrafi sformułować problem badawczy (K_UO4), rozpoznawać i interpretować podstawowe problemy i zjawiska współczesności (K_UO5), a także przygotować wystąpienie ustne uwzględniające potrzeby odbiorców (K_UO11), posługuje się wybranym językiem obcym na poziomie B2 (K_UO10)

Absolwent jest gotów do podjęcia właściwych działań przyczyniających się do ochrony dziedzictwa kulturowego i przyrodniczego (K_KO6), przestrzega zasady tolerancji, rozumie dziedzictwo kulturowe i ma poszanowanie dla różnic kulturowych (K_KO7), docenia bogactwo kultury (K_KO8), jest gotów do świadomego uczestnictwa w życiu kulturalnym i społeczeństwie obywatelskim (K_KO9).

Seminarium uczy rozumienia tekstów i ich krytycznej analizy. Podstawą zaliczenia seminarium jest prezentacja lektur, udział w dyskusji i udział w PANELU, KTÓRY KOŃCZY ZAJĘCIA.

Prezentacje lektur, udział w dyskusji, udział w panelu. Zaliczenie na ocenę.