Geografia Ukrainy

geografia

fakultatywne

mieszany: w sali i zdalnie

Na kursie omawiane są następujące tematy:

- Ukraina: przegląd ogólny

- Geografia i polityka: Wschód i/vs Zachód

- Toponimia: walka o własne nazwy

- Język, religia i mniejszości narodowe

- [Tożsamość:] Сo znaczy być Ukraińcem? – spojrzenie przez pryzmat badań socjologicznych

- Konflikty terytorialne

- Rosyjska inwazja

I. Ukraina: przegląd ogólny

Ukraina w koordynatach geopolitycznych: Wschód, Zachód, Północ i Południe w kulturze ukraińskiej i polityce zagranicznej Ukrainy. „A normal country” (Snider) – historia Ukrainy w kontekście europejskim: periodyzacja.

II. Geografia i polityka: Wschód vs Zachód

Podział regionalny Ukrainy: specyfika regionów i ich mity – od „Ukraińskiego Piemontu” do „tych, którzy żywią Ukrainę”. Industrializacja i urbanizacja wschodniej Ukrainy. Kapitał zagraniczny w Donbasie przed Sowietami. Konfrontacja między zachodem a wschodem Ukrainy. Podział regionalny na mapach wyników wyborów. Korelacja wyników wyborów z historią regionów (Hrytsak).

III. Toponimia: walka o własne nazwy

Podwójny wymiar debaty nad nazwą „Ukraina”. Rusyfikacja [rosjanizacja!] przestrzeni. Zmiana nazw miejscowości i ulic w ramach ustawy o dekomunizacji: case studies. Zmiany nazw na Krymie. Projekt CorrectUA.

IV. Język i mniejszości narodowe: „wybierając język ojczysty”

Język jako składnik tożsamości, tworzenia państwa i instrument rosyjskiego (neo)kolonializmu (Anderson, Thompson). W jakim/jakich języku/ językach mówią w Ukrainie i jak tak się stało? Dynamika statystyki językowej od czasu uzyskania niepodległości (od 1991). Wsparcie ukraińskiego jako języka państwowego oraz dyskusje na temat statusu języka rosyjskiego i języków mniejszości narodowych. Rdzenna ludność Ukrainy.

V. [Tożsamość:] Сo znaczy być Ukraińcem? – spojrzenie przez pryzmat badań socjologicznych

VI. Religia: “Ukraina jako największy religijny rynek Europy”

Religijna mapa Ukrainy i jej dynamika w ciągu ostatnich 30 lat. Mit „prawosławnego Donbasu” i specyfika religijności Ukraińców w różnych części kraju.

VII. Konflikty terytorialne: od niepodległości do okupacji Krymu i części Wschodu oraz Wielkiej Wojny

Problem granic po rozpadzie ZSRR. Spór terytorialny między Mołdawią a Ukrainą. Wyspa Wężowa. Konflikt o Tuzłę. Flota Czarnomorska. Okupacja Krymu, części wschodu i południa. Tatarzy Krymscy.

VIII. Rosyjska inwazja

Granice „Noworosji” – specyfika terytorium w historii i propagandzie rosyjskiej. Rosyjska okupacja w 2014 roku i inwazja na pełną skalę w 2022 roku - konsekwencje dla Ukrainy i świata (m.in. dezintegracja porządku międzynarodowego, zagrożenie kryzysem żywnościowym w Afryce i na Bliskim Wschodzie).

Hrycak, Jarosław, Katarzyna Kotyńska, і Joanna Majewska. Ukraina: wyrwać się z przeszłości. Biblioteka Europy Środka. Kraków: Międzynarodowe Centrum Kultury, 2023.

Rudnyzkyj, Stepan. Ukraine - The Land and Its People. An Introduction to Its Geography. Jazzybee Verlag, 2022.

Wolff, Larry. Wynalezienie Europy Wschodniej: mapa cywilizacji w dobie Oswiecenia. Kraków: Miedzynarodowe Centrum Kultury, 2020.

До Дня Незалежності України, Україна на мапах: від давніх часів до сьогодення [To the Independence Day of Ukraine, Ukraine on maps: from ancient times to the present; Central State Historical Archive of Ukraine, Kyiv] https://cdiak.archives.gov.ua/v_do_Dnya_Nezalezhnosti_2022.php

Europe’s Donbas: How Western Capital Industrialized Eastern Ukraine https://ukraineworld.org/articles/ukraine-explained/europes-donbas-how-western-capital-industrialized-eastern-ukraine

Lysiak-Rudnytsky, Ivan. Ukraine between East and West. [in] Essays in modern Ukrainian history, edited by Peter L. Rudnytsky, Edmonton: Canadian Institute of Ukrainian Studies, University of Alberta, 1987. Pp. 1–10. https://diasporiana.org.ua/wp-content/uploads/books/16736/file.pdf.

Orysia Demska і Pavlo Levchuk. The Urbanonimia of Ukraine in the Context of Decommunization. Cognitive Studies | Études cognitives, Issue 20. 2020. https://doi.org/10.11649/cs.2280.

Schlögel, Karl. Kharkiv: Topographies of Twentieth-Century Violence. [In] Paisajes de guerra : Huellas, reconstrucción, patrimonio (1939-años 2000). Collection de la Casa de Velázquez. Madrid: Casa de Velázquez, 2019. 65–82. http://books.openedition.org/cvz/8458.

Seals, Corinne A. Choosing a Mother Tongue: The Politics of Language and Identity in Ukraine. Bristol, UK: Channel View Publications, 2019.

Schmid, Ulrich, і Oksana Myshlovska. Regionalism without Regions: Reconceptualizing Ukraine’s Heterogeneity. Central European University Press, 2019.

Inne źródła na temat:

Ekspedycja. Ukraїner https://ukrainer.net/ekspedycja/

Ukraine World https://ukraineworld.org/en

Crimea: History and People (MOOC) https://www.udemy.com/course/crimea-history-and-people/

Plokhy, Serhii. "The gates of Europe: a history of Ukraine". New York: Basic Books, a member of the Perseus Books Group, 2015.

Yermolenko, Volodymyr, ed. "Ukraine in Histories and Stories: Essays by Ukrainian Intellectuals". Kyiv: Internews Ukraine; Ukraine World, 2019. https://ukraineworld.org/articles/books/essays-intellectuals.

Obecność na zajęciach, udział w dyskusji.